του Χρήστου Καλαντζή, στο περιοδικό Ecotec
Οι πόλεις, αλλά και τα μικρότερα κέντρα, λειτουργούν ως τα βασικά κέντρα δραστηριοποίησης του ανθρώπου και επομένως είναι υπεύθυνες στον μεγαλύτερο βαθμό για το ανθρώπινο αποτύπωμα στο περιβάλλον, που όπως έχει αποδειχτεί επανειλημμένα είναι αρνητικό με κύριο και τελικό αποτέλεσμα την Κλιματική Αλλαγή.
Βλέποντας τις τελευταίες εξελίξεις σε όλο τον κόσμο, με κύρια παραδείγματα τις τεράστιες πυρκαγιές σε Αμαζόνιο, Σιβηρία και Αυστραλία, βλέπει κανείς πως πλέον δεν είναι αρκετό να μιλάμε για πρόληψη της Κλιματικής Αλλαγής. Πλέον είναι αναγκαίο να προσαρμοστούμε σε αυτή, και τα σημεία από τα οποία πρέπει να ξεκινήσουμε είναι τα μεγάλα κέντρα από όπου ξεκίνησε το πρόβλημα. Για την μελέτη και για τον σχεδιασμό αυτής της προσαρμογής δεν πρέπει να παραληφθεί η μεγάλη πολυπλοκότητα του αστικού περιβάλλοντος που καλεί για στρατηγικό σχεδιασμό σε διαφορετικά επίπεδα. Τα περισσότερα από αυτά τα επίπεδα καλούν τον Μηχανικό να αναλάβει κεντρικό ρόλο. Ποια θα πρέπει όμως να είναι η κατάρτιση του Μηχανικού αυτού, που ουσιαστικά καλείται να αναδιαμορφώσει βιώσιμα το αστικό και ημιαστικό περιβάλλον τις επόμενες δεκαετίες;
Πρώτο και βασικό εργαλείο είναι οι τεχνοοικονομικές γνώσεις. Το ότι ένας Μηχανικός θα χρειαστεί τεχνικές γνώσεις είναι ευρέως κατανοητό καθώς το κάθε έργο το οποίο καλείται να κατασκευάσει είναι τεχνικό. Κάτι που για πολλούς δεν είναι εμφανές ή κατανοητό είναι το γιατί θα χρειαστεί να έχει οικονομικές γνώσεις. Μία πρώτη απλή προσέγγιση είναι πως κατά τον σχεδιασμό ενός έργου θα τις χρειαστεί ώστε εν τέλει το έργο να είναι χρηματοοικονομικά βιώσιμο, αλλά αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος. Ένας Μηχανικός με το κάθε έργο επεμβαίνει και αναδιαμορφώνει το περιβάλλον προκαλώντας αλλαγές στην κοινωνία και στην οικονομία ταυτόχρονα. Ο σχεδιασμός συγκοινωνιακών έργων αλλά και τα οικονομικά τους στοιχεία είναι ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο τομέας των μεταφορών αποτελεί ένα ουσιώδες τμήμα της οικονομίας δεσμεύοντας το μεγάλο κομμάτι του 6 – 7% του ΑΕΠ, ανάλογα την περίπτωση, ενώ τουλάχιστον το 30% της ενέργειας που καταναλώνεται ετησίως αφορά τις μεταφορές. Παράλληλα ο τρόπος με τον οποίο ταξιδεύουμε στην περιοχή μας δεν επηρεάζει μόνο το περιβάλλον αλλά και το πορτοφόλι μας, την υγεία και την ποιότητα ζωής μας. Το πρόβλημα αποκτά αμέσως κοινωνική και οικονομική πλευρά και επιβεβαιώνει το ότι ένας μηχανικός θα χρειαστεί τεχνοοικονομικές γνώσεις και όχι απλά τεχνικές γνώσεις, ώστε εν τέλει να αξιολογήσει την θέση του έργου στην κοινωνία και στην οικονομία.
Φυσικά με την Κλιματική Αλλαγή να μας κοιτάζει πλέον κατάματα, ένας Μηχανικός θα χρειάζεται να αξιολογήσει το έργο με περιβαλλοντικά κριτήρια περισσότερο εξειδικευμένα από ποτέ, καθώς πλέον τα έργα θα πρέπει όχι απλά να μην έχουν αρνητικό πρόσημο για το περιβάλλον, αλλά να φέρουν και σε θέση τον ανθρώπινο πολιτισμό να προσαρμοστεί στην αλλαγή του κλίματος και στην όξυνση των φυσικών φαινομένων. Αυτό σημαίνει πως ένας Μηχανικός χρειάζεται και περιβαλλοντική εξειδίκευση ως ένα δεύτερο εργαλείο ενώ πρέπει να σημειωθεί η απαίτηση για άριστη γνώση του χώρου, που θα έρθει συμπληρωματικά, για την κατάλληλη χωροθέτηση του έργου.
Τρίτο και τελευταίο βασικό εργαλείο είναι η αριστεία σχεδιασμού, ή διαφορετικά η μέγιστη ελαχιστοποίηση των πόρων που θα χρησιμοποιηθούν και η μεγιστοποίηση της ικανότητας και της απόδοσης του έργου, χρησιμοποιώντας τις τελευταίες τεχνολογίες. Οι προκλήσεις είναι βέβαιο πως θα είναι δυσκολότερες από ποτέ και για τον λόγο αυτό η αριστεία σχεδιασμού είναι απαραίτητη ώστε ο τρόπος με τον οποίο θα τις αντιμετωπίσουμε να είναι αποτελεσματικότερος από ποτέ.