Ενέργεια, μία λέξη τόσο μεστή περιεχομένου, που σηματοδοτεί τη ζωή και είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον άνθρωπο και την παραγωγή έργου. Πέραν όμως από αυτό, η ενέργεια είναι παγκοσμίως και το μεγάλο στοίχημα των επόμενων δεκαετιών. Στόχος είναι η στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς τα αποθέματα των τελευταίων, όντας μη ανανεώσιμα, δεν επαρκούν για την κάλυψη των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών της ανθρωπότητας.
Το WWF θεωρεί ότι η χρήση ΑΠΕ δύναται να καλύψει το σύνολο σχεδόν των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών ως το 2050. Αρκεί βέβαια οι ΑΠΕ να ενταχθούν στον εθνικό στόχο κατανάλωσης ενέργειας των χωρών.
Στην Ελλάδα, ο εθνικός στόχος συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας ανέρχεται στο 20% για το 2020 (ν. 3851/2010). Ο στόχος αυτός εξειδικεύεται σε συμμετοχή των ΑΠΕ σε ποσοστό
- τουλάχιστον 40% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας,
- 20% σε θέρμανση και ψύξη
- και 10% στις μεταφορές.
Ας δούμε όμως πρώτα τι συμβαίνει σε άλλες Ευρωπαϊκές πόλεις:
Δανία, η χώρα πρότυπο
Ο στόχος αυτός της χώρας μας βέβαια είναι αρκετά συντηρητικός συγκρινόμενος κυρίως με τους αντίστοιχούς στόχους που έχει θέσει η Δανία. Η Δανία, μια χώρα- πρότυπο ως προς την αξιοποίηση των ΑΠΕ, διαθέτει τα περισσότερα αιολικά πάρκα παγκοσμίως. Ο ενεργειακός σχεδιασμός της Δανίας μέχρι το 2030 επικεντρώνεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Έως το 2020, η Δανία αναμένεται να λαμβάνει περίπου το 50% της ηλεκτρικής της ενέργειας από τον άνεμο και το 80% συνολικά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της βιομάζας και της ηλιακής ενέργειας. Τρεις νέες υπεράκτιες αιολικές εγκαταστάσεις με δυναμικότητα τουλάχιστον 2,4 GW θα κατασκευαστούν την επόμενη δεκαετία. Συγχρόνως σχεδιάζεται από την κυβέρνηση μείωση του υφιστάμενου αριθμού ανεμογεννητριών (από 4300 σε 1850) και αντικατάσταση τους με νέες τελευταίας τεχνολογίας. Κατ’ επέκταση η παραγωγή αιολικής ενέργειας το 2030 θα είναι μεγαλύτερη από ό,τι σήμερα.
Στη Δανία καταφέρνουν βέβαια να συνδυάσουν την κομψότητα και την αποτελεσματικότατα, καταρρίπτοντας έτσι οπουδήποτε επιχείρημα που υποστηρίζει πως η χρήση φωτοβολταϊκών ή ανεμογεννητριών αλλοιώνει την αισθητική του περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν την ηλιακή ενέργεια κατασκευάζοντας μία πάπια της Βόρειας θάλασσας φτιαγμένη από φωτοβολταϊκά. Σύμφωνα με την Lifo, η υποβολή του σχεδίου αφορά στο λιμάνι της Κοπεγχάγης και η ενεργειακή πάπια θα μετατρέπει την ηλιακή ακτινοβολία μέσω του φτερώματός της, το οποίο είναι σχεδιασμένο από φωτοβολταϊκά πάνελ. Το ύψος της αντιστοιχεί σε 12 ορόφους και η ενέργεια θα αποθηκεύεται μέσα στην κοιλιά της. Η ενεργειακή πάπια είναι μια ιδέα που υπηρετεί τον στόχο της Κοπεγχάγης για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα της πόλης από το 2025.
Άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες
Αντίστοιχη προθυμία και πρόοδος σημειώνεται και σε άλλες Ευρωπαϊκές πόλεις, οι οποίες αντιλαμβανόμενες την αναγκαιότητα μείωσης χρήσης των ορυκτών καυσίμων προχωρούν από τη θεωρία στην πράξη. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η πρωτοβουλία έξι χωρών της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης, οι οποίες ανακοίνωσαν την κατασκευή ενός τεχνητού νησιού, το οποίο θα λειτουργήσει ως γιγαντιαία μονάδα παραγωγής ενέργειας για τουλάχιστον 80 εκατομμύρια ανθρώπους.
Το «νησί των ανέμων», όπως αποκαλείται ήδη, θα ξεκινήσει την παραγωγή ενέργειας το 2027 και θα καλύψει ένα ικανό ποσοστό των ενεργειακών αναγκών εκατομμυρίων πολιτών από τη Βρετανία ,τη Γερμανίας, τη Νορβηγία, το Βέλγιο, τη Δανία και την Ολλανδία.
Εκτός από τις ανεμογεννήτριες, το νησί θα διαθέτει χώρους για τη μόνιμη κατοικία των εργαζομένων και των συνεργείων υποστήριξης, αεροδρόμιο, δίκτυο δρόμων, πάρκο και τεχνητή λίμνη.
Ελλάδα
Ωστόσο για μια ακόμα φορά η Ελλάδα δείχνει να αδυνατεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και στην ανάγκη αξιοποίησης των ΑΠΕ. Σαφώς ,τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί πρόοδος στην ανάπτυξη των αιολικών πάρκων και στη γενικότερη αξιοποίηση των ΑΠΕ. Παρόλα αυτά, η πρόοδος αυτή παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις από τις εθνικές δεσμεύσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω. Σύμφωνα με ειδικούς ,οι άνεμοι του Αιγαίου και ο ήλιος θα μπορούσαν να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες ολόκληρου του πληθυσμού και ταυτόχρονα να γίνεται εξαγωγή ενέργειας σε άλλες χώρες. Γιατί όμως δε γίνεται αυτό;
Για τον απλούστατο λόγο πως αν δεν υπάρχει θέληση, δεν υπάρχει και τρόπος προφανώς. Και η σκληρή πραγματικότητα είναι πως στη χώρα μας απουσιάζει η θέληση για επενδύσεις και επιχειρηματικότητα. Απεναντίας, κυριαρχεί ο μικροκομματισμός και ο λαϊκισμός, που επιτρέπουν στο κάθε ακατάλληλο και αμαθές άτομο ή ομάδα να μπορεί να μπλοκάρει όποτε αυτό επιθυμεί μια απόφαση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πάγωμα των εργασιών στο αιολικό πάρκο στον Καφηρέα - γνωστό ως Κάβο Ντόρο - όπου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου πνέουν ισχυροί άνεμοι. Ο σύλλογος για την προστασία του περιβάλλοντος της νότιας Καρυστίας μαζί με τρεις πολίτες κατάφερε να αναστείλει προσωρινά τις εργασίες του πρώτου από τα αιολικά πάρκα στην περιοχή. Οι προσφεύγοντες επικαλούνται την προστασία του μπούφου και άλλων δύο σπανιότερων πουλιών. Τελικώς το έργο αδειοδοτήθηκε τον Ιανουάριο. Επί σχεδόν 12 χρόνια, η εταιρία πάλευε για την υλοποίησή του και χρειάστηκε να περάσει από περίπου 40 αδειοδοτικές διαδικασίες.
Απορίας άξιο λοιπόν, είναι γιατί σε όλες τις χώρες γίνονται επενδύσεις στις ΑΠΕ, ενώ στη χώρα μας αν και υπάρχουν αντίστοιχες μελέτες και σχέδια, αυτά μπλοκάρονται και μένουν στο συρτάρι αντί - όπως συμβαίνει στις άλλες χώρες- να υλοποιούνται. Εμείς έχουμε μάλλον πιο αναπτυγμένη οικολογική συνείδηση από τα άλλα κράτη και κατ ΄ επέκταση προτιμάμε να στηρίζουμε την εγχώρια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο λιγνίτη αντί να επωφεληθούμε από τον ήλιο και τους ισχυρούς ανέμους!
Περιστατικά χρονοβόρων αδειδοτήσεων όπως το παραπάνω, συμβαίνουν καθημερινά στη χώρα μας. Η γραφειοκρατία και η ο συντηρητισμός μάς κρατούν μακριά από την πρόοδο και την ανάπτυξη. Οι τελευταίες όμως τρέχουν και άμα δε συμβαδίζουμε με αυτές θα χαθεί τελείως το παιχνίδι. Ένα παιχνίδι στο οποίο κατά κοινή ομολογία έχουμε το πλεονέκτημα έδρας, αλλά πρέπει να το εκμεταλλευτούμε και όχι να παρακολουθούμε τη μπάλα από την εξέδρα ή ακόμα χειρότερα να αφήνουμε την εξέδρα να κάνει παιχνίδι.