Περιορισμός του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των μεταφορών

του Κώστα Μπογιατζίδη

Στις μεταφορές οι οποίες πραγματοποιούνται με σκοπό την κάλυψη των ανθρωπογενών αναγκών αποδίδεται ένα σημαντικό ποσοστό (γύρω στο 14%) των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Κατά συνέπεια, ο μετασχηματισμός των χαρακτηριστικών του μεταφορικού μοντέλου καθίσταται απαραίτητος στο πλαίσιο των στόχων που έχουν θεσπιστεί για τον περιορισμό της περιβαλλοντικής ρύπανσης [1,2,4].

Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου με βάση την πηγή παραγωγής (Πηγή: https://www.climatewatchdata.org/ ).

Στα ιδιωτικής χρήσεως οχήματα, η μετάβαση στις προωθούμενες ως περιβαλλοντικά φιλικότερες λύσεις, φαίνεται να επιτυγχάνεται με γοργούς ρυθμούς. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται και από την εξέταση των σχετικών δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα διαπιστώνεται η αντικατάσταση των συμβατικών οχημάτων με ηλεκτρικά σε ποσοστά που (σύμφωνα με τα δημοσιεύματα) ξεπερνούσαν το 20% τα τελευταία δυο χρόνια [1].

Εκτιμώμενες πωλήσεις ηλεκ. οχημάτων παγκοσμίως (Πηγή: https://www.statista.com/).

Η παγκόσμια παραγωγή αυτοκινήτων, υπέστη τεράστια καθίζηση λόγω της πανδημίας. Αρνητικό αντίκτυπο είχαν και οι περιορισμοί στη διαθεσιμότητα διαφόρων απαραίτητων μερών (λ.χ. ημιαγωγών) για την κατασκευή των ηλεκτρικών οχημάτων. Πάρα ταύτα, η αυτοκινητοβιομηχανία έκλεισε την εμπορική χρονιά, με αύξηση-των πωλήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων-άνω των τριών εκατομμυρίων [3].

Η αλματώδης άνοδος των πωλήσεων οφείλεται στη γεγονός ότι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ηλεκτροκίνητων οχημάτων έχει ταυτιστεί αποκλειστικά με την εκ της χρήσεως τους ρύπανση η οποία είναι μηδενική.

Οι αρμόδιες αρχές αρκετών χωρών επαναφέρουν το ζήτημα στο τραπέζι. Αν και μέχρι πρότινος προέτρεπαν και σε πολλές περιπτώσεις επιβράβευαν την αγορά Η/Ο, πλέον στρέφονται προς την αναζήτηση εναλλακτικών πολιτικών που αφορούν κατά κόρον στα ΜΜΜ. Η αλλαγή αυτή οφείλεται στην πληθώρα ζητημάτων που ανέκυψαν και τα οποία αναιρούν την παραπάνω θεώρηση για τα Η/Ο. Σε αυτά μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνονται:

• η διαχείριση των Η/Ο στο τέλος του κύκλου ζωής τους,

• οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κατασκευής των συστατικών μερών των Η/Ο (εξόρυξη υλικών κατασκευής μπαταριών),

• Αν και τα Η/Ο δεν χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα, εφοδιάζονται (φορτίζουν) μέσω του υφιστάμενου ενεργειακού δικτύου.

Αρκετές χώρες επαναπροσδιορίζουν τις εθνικές περιβαλλοντικές και ενεργειακές τους πολιτικές. Ενσωματώνουν στα εφαρμοστικά πλαίσια αυτών ενισχυτικά εργαλεία και καλές πρακτικές. Απώτερος στόχος, η ελαχιστοποίηση των αέριων εκπομπών, η ενίσχυση της βιώσιμης λειτουργίας και της χρήσης των δημόσιων μεταφορών, η διασφάλιση της πρόσβασης σε ασφαλή ΜΜΜ.

Η προσέγγιση που επιχειρείται αφορά στο σύνολο των ΜΜΜ. Πιο συγκεκριμένα:

Βιώσιμες επίγειες μεταφορές

Στροφή στη χρήση ΜΜΜ περιορισμένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος (ηλεκτρικά λεωφορεία, ηλεκτροκινούμενα τρένα, τρένα τροφοδοτούμενα από ΑΠΕ, πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι).

Βιώσιμες επίγειες μεταφορές

Σχεδιασμός/κατασκευή ενεργειακά αποδοτικότερων πλοίων, χρήση τεχνολογιών cold ironing για πλοία που είναι αγκυροβολημένα, περιορισμός του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των λιμενικών υποδομών, ηλεκτροκίνηση πλοίων που δραστηριοποιούνται σε πλόες μικρών αποστάσεων, χρήση εναλλακτικών καυσίμων (π.χ. βιοκαύσιμα)

Βιώσιμες αερομεταφορές

Χρήση εναλλακτικών τύπων/μορφών καυσίμων (βιοκαύσιμα, διερεύνηση δυνατοτήτων ηλεκτροκίνησης κ.α.).

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα δεν είναι επί του παρόντος εφικτή, καθίσταται σαφές ότι η υλοποίηση του ανωτέρω σχεδιασμού δεν μπορεί να είναι άμεση. Τα παραπάνω οδήγησαν στην ανάπτυξη εναλλακτικών μεθοδολογικών πρακτικών.

Μεταξύ αυτών, οι τεχνολογίες δέσμευσης, αποθήκευσης και επαναχρησιμοποίησης αέριων εκπομπών άνθρακα (Carbon Capture and Storage Technology, Carbon Capture Usage Technology κ.α.) [5,6,7].

Η αξιοποίηση τέτοιου τύπου μεθόδων λαμβάνει χώρα εδώ και ορισμένα χρόνια σε αρκετές χώρες. Βρίσκει εφαρμογή στη βιομηχανία, την παραγωγή ενέργειας και τη γεωργία, επιδεικνύοντας υψηλή αποτελεσματικότητα. Η ενδεχόμενη αξιοποίηση τους στον κλάδο των μεταφορών, φαίνεται να αποτελεί ελπιδοφόρα λύση [8].

Βιβλιογραφία

1. https://climatepromise.undp.org/

2. https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement

3. https://www.statista.com/statistics/665774/global-sales-of-plug-in-light-vehicles/

4. https://www.climatewatchdata.org/

5. https://www.envinow.gr/post/aeria-rypansi-ekpompes-co2-pou-vriskomaste-simera

6. https://www.envinow.gr/post/enallaktikes-technologies-periorismou-tou-apotypomatos-ton-orykton-kafsimon

7. https://www.envinow.gr/post/technologia-ccs-carbon-capture-and-storage-mia-tacheos-anaptyssomeni-methodos-diacheirisis-tou-apov

8. https://www.envinow.gr/post/enallaktikes-methodoi-periorismou-tou-perivallontikou-apotypomatos-anthropogenon-drastiriotiton