Τα τελευταία 50 χρόνια το ζήτημα της ρύπανσης των ωκεανών συγκεντρώνει όλο και περισσότερο ενδιαφέρον από επιστημονικής απόψεως. Η παρουσία τεράστιων ποσοτήτων και ποικίλων ειδών απορριμμάτων στο θαλάσσιο περιβάλλον είναι πλέον αδιαμφισβήτητη.
Σε ότι αφορά στα πλαστικά απόβλητα, στους ωκεανούς καταλήγουν σε ετήσια βάση περισσότεροι από 12 εκατομμύρια τόνους. Τα ανωτέρω είναι αποτέλεσμα της μεγάλης ανθεκτικότητας και κατεπέκταση της αυξημένης διάρκειας ζωής των υλικών αυτών στα θαλάσσια ύδατα. Τη μεγαλύτερη συνεισφορά στη διαμόρφωση της ως άνω περιγραφείσας κατάστασης έχει η ελλιπής ή (και σε μερικές περιπτώσεις) παντελής απουσία οργανωμένης διαχείρισης αποβλήτων στις Ασιατικές χώρες οι οποίες έχουν κατά κόρον επωμιστεί το ρόλο του αποδέκτη και διαχειριστή των πλαστικών αποβλήτων που παράγονται στις χώρες του «ανεπτυγμένου κόσμου». Η υποχρέωση που έχουν αναλάβει οι ανατολικές χώρες δεν συνεπάγεται, ούτε διασφαλίζει σε καμία περίπτωση την ικανότητα από πλευράς τους να διαχειριστούν επαρκώς τα απόβλητα που παραλαμβάνουν με αποτέλεσμα την κατάληξη του μεγαλύτερου μέρους αυτών σε ενδιάμεσους υδάτινους αποδέκτες (ποτάμια) που ως απόληξη έχουν τους ωκεανούς.
Τα διάφορα υπό-ρεύματα των αστικών αποβλήτων δεν αποτελούν τη μόνη πηγή επιβάρυνσης των θαλασσών. Σημαντικό μερίδιο στην θαλάσσια ρύπανση κατέχουν και άλλες δραστηριότητες με προεξάρχουσα τη ναυτιλία. Για το λόγο αυτό στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 οι αρμόδιες αρχές μέσω Διεθνών Κανονισμών θέσπισαν απαγορεύσεις αναφορικά με την απόρριψη σκουπιδιών από πλοία.
Το ανωτέρω θεσμικό πλαίσιο βασίζεται στο σκεπτικό ότι τα απορριπτόμενα είδη στην πλειοψηφία τους παρουσιάζουν χαρακτηριστική-από χημικής απόψεως-σύνθεση που έχει ως αποτέλεσμα την ενισχυμένη αντοχή της πλειοψηφίας των υλικών από τα οποία αποτελούνται και συνεπώς την μεγάλης διάρκειας παραμονή τους θαλάσσια ύδατα.
Πέραν της αισθητικής υποβάθμισης των παράκτιων περιοχών όπου και αναπτύσσονται συνήθως τουριστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, ο συνολικός αντίκτυπος της παρουσίας των απορριμμάτων είναι τεράστιος στο σύνολο των ενδιαιτημάτων και των ειδών του θαλάσσιου οικοσυστήματος (ψάρια, θαλάσσια πουλιά, θηλαστικά, θαλάσσια και παρόχθια βλάστηση κλπ). Άμεσες και έμμεσες συνέπειες εντοπίζονται και στον άνθρωπο καθώς και αυτός αποτελεί κρίκο της τροφικής αλυσίδας.
Παρόλα αυτά το συνολικό εύρος των επιπτώσεων της θαλάσσιας ρύπανσης δεν έχει επί του παρόντoς αξιολογηθεί και κατανοηθεί πλήρως.
Η έρευνα αναδεικνύει άγνωστες έως τώρα πτυχές της επίδρασης των επιπλεόντων (και όχι μόνο) πλαστικών απορριμμάτων. Ενδεικτικά αναφέρεται η συνεισφορά τους στην μετακίνηση ειδών και οργανισμών σε περιοχές όπου μέχρι πρότινος δεν είχε καταγραφεί η αναπαραγωγή και η ανάπτυξή τους. Άλλες μελέτες καταλήγουν σε σημαντικά συμπεράσματα ως προς την επίδραση των μικροπλαστικών, των υλικών δηλαδή που προκύπτουν από τη σταδιακή αποσύνθεση των πλαστικών απορριμμάτων. Σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες τα μικροπλαστικά μπορούν να αποτελέσουν εν δυνάμει πηγή οργανικής ρύπανσης λειτουργώντας ως μεταφορείς ρυπογόνων ουσιών οι οποίες συγκεντρώνονται στην επιφάνειά τους. Δευτερεύουσες αλλά εξίσου σημαντικές επιπτώσεις εντοπίζονται σε θαλάσσιους οργανισμούς που είτε καταναλώνουν άμεσα (ως τροφή) ή έμμεσα (τρεφόμενα με άλλα μικρότερα είδη ή θαλάσσια φυτά) πάνω στα οποία προσκολλώνται τα ρυπογόνα συστατικά των μικροπλαστικών.
Ο μακροχρόνιος πολιτικός και στρατηγικός σχεδιασμός απεδείχθησαν ανεπαρκείς. Όπως μπορεί να διαπιστωθεί από τα αποτελέσματα, το πλέγμα των διαχειριστικών εργαλείων και πρακτικών που εφαρμόστηκαν έχει σχεδόν συνολικά αποτύχει. Ειδικότερα σε ότι αφορά στη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων, οι πρακτικές του τύπου «Not InMy Backyard» ουσιαστικά έκρυψαν προσωρινά το πρόβλημα αντί να το επιλύσουν. Τουναντίον οι συγκεκριμένες πρακτικές οδήγησαν στην ανάδειξη νέων πτυχών του προβλήματος, μέσω των οποίων διευρύνθηκε το φάσμα των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στο περιβάλλον.