top of page
Αναζήτηση
  • Εικόνα συγγραφέαenvinow.gr
    • 22 Δεκ 2019
    • διαβάστηκε 3 λεπτά

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ

Έγινε ενημέρωση: 23 Δεκ 2019


Το θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια πολύ μεγάλες διαστάσεις .Το φαινόμενο του θερμοκηπίου προκαλείται όταν οι ακτίνες του Ηλίου εγκλωβίζονται στην ατμόσφαιρα ,λόγω της αυξημένης ποσότητας των λεγόμενων αερίων του θερμοκηπίου (ΑΘ) ,με αποτέλεσμα την άνοδο της θερμοκρασίας της γης. Από τα αέρια αυτά το βασικότερο είναι το διοξείδιο του άνθρακα CO2 .Το διοξείδιο του άνθρακα είναι ένα αέριο που είναι παρόν σε πολλές φυσικές διεργασίες μερικές από τις οποίες είναι η διαπνοή των φυτών και των ζώων, η ηφαιστειακή δραστηριότητα αλλά και η αποσύνθεση οργανικής ύλης .

CO2 απελευθερώνεται όμως και από τις ανθρώπινες δραστηριότητες σε τεράστιες ποσότητες λόγω της χρήσης ορυκτών καυσίμων . Τα αυτοκίνητα ,τα αεροπλάνα , οι βιομηχανίες και τα εργοστάσια είναι σήμερα οι κύριοι παίχτες στην παραγωγή ατμοσφαιρικών ρύπων και εάν στην εξίσωση προστεθεί και η εκτεταμένη αποψίλωση των δασών , που είναι οι φυσικοί απορροφητές του διοξειδίου , προκύπτει μία κατάσταση εξαιρετικά δυσμενής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μετρήσεις δείχνουν ότι η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 800.000 χρόνων, με την κύρια αύξηση να συμβαίνει μετά την βιομηχανική επανάσταση (επιχείρημα που παραθέτουμε πάντα όταν αντιμετωπίζουμε έναν αρνητή της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής) !

Ήδη από τη δεκαετία του ‘60 επιστήμονες είχαν παρατηρήσει την συσσώρευση του διοξειδίου στην ατμόσφαιρα και προειδοποιούσαν για τις συνέπειες. Έπρεπε να περάσουν αρκετές δεκαετίες για να εισακουστούν , ώσπου το 1997 υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο σύμφωνα με το οποίο δημιουργήθηκε ένα πλαίσιο για την διαχείριση και μείωση των ρύπων από τα συμβαλλόμενα μέρη. Πιο συγκεκριμένα ορίστηκαν δύο περίοδοι στις οποίες τέθηκαν στόχοι για την μείωση των ρύπων κάτω από ένα ποσοστό .Στην πρώτη περίοδο 2008 – 2012 οι βιομηχανικές χώρες δεσμεύτηκαν να μειώσουν τις εκπομπές κατά 5% μέσο όρο ,συγκριτικά με αυτές του 1990, ενώ στη δεύτερη περίοδο 2012-2020 κατά 18%.Μέλημα του πρωτοκόλλου είναι η μείωση των ρύπων με τον περισσότερο οικονομικά αποδεκτό τρόπο και για αυτό η στόχοι που τέθηκαν μπορούν να επιτευχθούν με συνδυασμό τριών βοηθητικών μηχανισμών: Από κοινού εφαρμογή (ΑΚΕ), Μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης (ΜΚΑ) και Εμπορία εκπομπών.

Οι πρώτοι δύο μηχανισμοί αναφέρονται σε πράσινες επενδύσεις που συνεισφέρουν στη μείωση της συγκέντρωσης των ΑΘ στην ατμόσφαιρα, ο μεν πρώτος αφόρα δράσεις στις χώρες που συμμετέχουν στο πρωτόκολλο ενώ ο δεύτερος αναφέρεται σε επενδύσεις σε αναπτυσσόμενες χώρες εκτός του πρωτοκόλλου.

Ο μηχανισμός της εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων γνωστός και με τον όρο ‘’cap and trade’’ λειτουργεί ως εξής: Τίθεται ένα άνω όριο εκπομπής για κάθε επιχείρηση σε τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα [tn CO2eq] (δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη και άλλα αέρια που επιδρούν στην αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας) υπό την μορφή δικαιωμάτων εκπομπής( 1 tn CO2eq = 1 δικαίωμα εκπομπής) αναγκάζοντας των εκάστοτε φορέα εκμετάλλευσης να αγοράζει δικαιώματα εκπομπής για να συνεχίσει τη λειτουργία του, στην περίπτωση που έχει υπερβεί το όριο (δηλαδή όταν έχει καταναλώσει όλα τα δικαιώματα που του έχουν δοθεί ). Αυτό επιτρέπει σε χώρες (ή εταιρίες) που έχουν παραγάγει λιγότερους ρύπους από τους προβλεπόμενους να πουλήσουν τη διαφορά σε άλλες χώρες αποκτώντας ένα κέρδος από την πώληση των δικαιωμάτων εκπομπών, δημιουργώντας έτσι τις λεγόμενες αγορές άνθρακα ή αλλιώς το χρηματιστήριο ρύπων.

Το κατά πόσο όμως, ο μηχανισμός του ‘’cap and trade’’ έχει πετύχει τους στόχους του είναι αντικείμενο αντιπαράθεσης .Καταρχάς πρέπει να αναφερθεί ότι η συμφωνία αφορά άμεσα τις ανεπτυγμένες χώρες αφήνοντας μερικούς πολύ μεγάλους ρυπαντές έξω από αυτήν , όπως η Κίνα και η Ινδία, ενώ οι Ηνωμένες πολιτείες και ο Καναδάς που συμμετείχαν αρχικά στην συμφωνία, δεν την τήρησαν. Από την άλλη η πρώτη περίοδος του χρηματιστηρίου 2008-2012 συνέπεσε με την οικονομική ύφεση με αποτέλεσμα να μειωθεί αρκετά η παραγωγή και οι εκπομπές άνθρακα να μειωθούν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί και η ζήτηση για δικαιώματα εκπομπής ,γεγονός που έριξε την τιμή τους πολύ χαμηλότερα απ’όσο αναμενόταν το οποίο με τη σειρά του κατέστησε την αγορά άνθρακα δυσλειτουργική. Γεγονός είναι επίσης ότι η ελάττωση στους ρύπους ορισμένων χωρών υπήρξε εικονική λόγω αγοράς δικαιωμάτων από άλλες χώρες αλλά και ‘’διαρροών άνθρακα’’ σε αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα.

Το 2020 είναι η τελευταία χρονιά εφαρμογής της συμφωνίας του Κιότο ,η οποία θα αντικατασταθεί από την συμφωνία των Παρισίων , και το ερώτημα αν τα μέτρα που σχεδιάζονται και εφαρμόζονται είναι αρκετά και στη σωστή κατεύθυνση , είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Το ερώτημα αυτό είναι τόσο σημαντικό όσο είναι και δύσκολο να απαντηθεί, αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως το θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι γεγονός και δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια αναβολής. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει έως τώρα ο ανθρώπινος πολιτισμός και πρέπει κάθε ένας από εμάς να αναλάβει ενεργό ρόλο για την αντιμετώπισή του.


Χρήσιμοι σύνδεσμοι για περαιτέρω διερεύνηση/πηγές:

bottom of page