Κάτι που ίσως δεν γνωρίζατε

του Χρήστου Καλαντζή

Υπάρχει ένας τρόπος καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής ακριβώς κάτω από τα πόδια μας, και στις περισσότερες των περιπτώσεων τον αγνοούμε. Το έδαφος θεωρείται πως απορροφά διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και βοηθά στην αντιστάθμιση της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της. Η δυνατότητα όμως αυτή του εδάφους, συνεχώς μειώνεται και οι λόγοι είναι ανθρωπογενείς. Η κατάσταση του χειροτερεύει μέρα με την μέρα με ανησυχητικό ρυθμό εξαιτίας των καλλιεργειών, της ρύπανσης και των κατασκευών.

Το έδαφος αποθηκεύει τρεις φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από ότι η ατμόσφαιρα. Σκουλήκια, μύκητες και βακτήρια αποσυνθέτουν φυτά που έχουν συλλέξει διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και έπειτα το αποθηκεύουν κάτω από την γη. Το έδαφος όμως μπορεί να ζημιωθεί από αποδασώσεις, μη βιώσιμες μεθόδους καλλιεργειών, διάβρωση, υπερβολικό πότισμα και κατασκευαστική δραστηριότητα. Μάλιστα, η διαταραχή του εδάφους ελευθερώνει στην ατμόσφαιρα διοξείδιο του άνθρακα ενισχύοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου και περιορίζει την ανάπτυξη της βλάστησης του φιλτράρει το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Βλέποντας το πρόβλημα μέσα από ένα παράδειγμα με αριθμούς, οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ στην Αγγλία, το Πανεπιστήμιο του Λέβεν στο Βέλγιο και ινστιτούτα περιβαλλοντικής έρευνας στην Ορλεάνη και την Τουλούζη της Γαλλίας προβλέπουν ότι το 25% του διοξειδίου του άνθρακα που βρίσκεται σήμερα στο έδαφος της Γαλλίας μπορεί να απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα κατά τα επόμενα 100 χρόνια. Δηλαδή μιλάμε για την μετατροπή του εδάφους από φυσικό εργαστήριο συλλογής και αποθήκευσης διοξειδίου, σε μηχανισμό απελευθέρωσης του.

Βέβαια ας μην ξεχνάμε την σημασία και το ρόλο του εδάφους για τον άνθρωπο. Ο αυξανόμενος πληθυσμός θα χρειαστεί περίπου 70% περισσότερο φαγητό το 2050 από ότι τώρα και σχεδόν το 50% των καλλιεργήσιμων εδαφών είναι λιγότερο έφορο και ανανεώνεται ακόμα πιο αργά. Παράλληλα, είναι εμφανές πως η αύξηση του πληθυσμού συνεπάγεται όξυνση του προβλήματος, καθώς όπως έχουμε δει οι αιτίες είναι ανθρωπογενείς και συνδέονται άμεσα με την ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία κυριολεκτικά «πατά» επάνω στο έδαφος.

Γενικά, οι ειδικοί συμφωνούν πως οι δυνατότητες του εδάφους να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα περιοριστούν εφόσον οι τρέχουσες τάσεις χρήσης και μετατροπής της γης συνεχιστούν κατά τον επόμενο αιώνα και θα αποτελέσει μια καθαρή πηγή διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.