του Χρήστου Καλαντζή
Με την τρέχουσα κατάσταση, πολλοί κλάδοι έρχονται στο προσκήνιο που μέχρι στιγμής βρισκόντουσαν στο παρασκήνιο, «σηκώνοντας» διακριτικά μεγάλο μέρος της καθημερινότητας. Μάλιστα έρχονται στο προσκήνιο, φέρνοντας μαζί τους περισσότερες ευθύνες αλλά και αξία σε αυτό που κάνουν.
Ένας από αυτούς τους κλάδους είναι ο κλάδος της διαχείρισης αποβλήτων, και ιδιαίτερα των βλαβερών αποβλήτων, που την περίοδο αυτή αποτελεί μια βασική υπηρεσία, περισσότερο από ποτέ. Η υπηρεσία αυτή μέχρι τώρα λειτουργούσε για την ποιότητα της ζωής μας στο δομημένο περιβάλλον ενώ τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί για την ελαχιστοποίηση των απορριμμάτων στο φυσικό περιβάλλον και την ενίσχυση της προσπάθειας μας για μετάβαση σε ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας. Το τελευταίο όμως δίμηνο, έχει προστεθεί απότομα και βίαια στην ατζέντα του τομέα η διαχείριση μεγαλύτερων ποσοτήτων επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων.
Αναγνωρίζοντας τα παραπάνω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με πρωτοβουλία που ξεκίνησε τέλη Μαρτίου, χρηματοδοτεί μελέτη εντός της Ευρώπης για την προστασία των εργατών και υπαλλήλων που εκτίθενται σε βλαβερά απόβλητα. Η έμφαση δίνεται κυρίως στην συλλογή αυτών και όχι τόσο στην επεξεργασία τους στις ειδικές μονάδες διαχείρισης, καθώς ο κίνδυνος έκθεσης των εργατών υπάρχει κυρίως κατά την συλλογή τους. Συγκεκριμένα, κατά την συγκέντρωση αυτών των αποβλήτων στα σημεία συλλογής αλλά και κατά την συλλογή τους από αυτά.
Ακόμη, βλέπουμε πως τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι αρκετά στενή. Παράδειγμα συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι η μελέτη που αναφέρθηκε στην προηγούμενη παράγραφο για την προστασία του ανθρώπινου δυναμικού από τα βλαβερά απόβλητα, κατά την οποία υπάρχει συνεχή επικοινωνία με σχετικές οργανώσεις για ανταλλαγή πληροφοριών. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Διαχείρισης Αποβλήτων και Περιβαλλοντικών Υπηρεσιών (FEAD), αντιπροσωπεύοντας πάνω από 3000 επιχειρήσεις στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων και διαθέτοντας το μεγαλύτερο μερίδιο της αντίστοιχης αγοράς στην ΕΕ, είναι μία από αυτές που έχουν μοιραστεί πολλές πληροφορίες για την τεχνογνωσία και την εμπειρία των μελών της. Ενδιαφέρον έχει επίσης και η θέση της τελευταίας πάνω στο ζήτημα της διαχείρισης των αποβλήτων στην μάχη κατά του κορωνοϊού, που δημοσίευσε μέσω δελτίου τύπου.
Τα παραπάνω είναι θετικά βήματα που γίνονται προς την σωστή κατεύθυνση. Ποια είναι όμως η σωστή κατεύθυνση σε μία περίοδο τέτοιου είδους κρίσης που πρέπει να ακολουθήσει ο τομέας διαχείρισης αποβλήτων;
Ιδανικά, το κράτος χρειάζεται να λάβει τον ρόλο του διαχειριστή και του νομοθέτη και ο ιδιωτικός τομέας διαθέτοντας την εμπειρία και το μεγαλύτερο μέρος των μονάδων διαχείρισης αποβλήτων, να λάβει τον ρόλο του εκτελεστικού οργάνου. Η δράση πρέπει είναι οικουμενική λαμβάνοντας υπόψιν τους διεθνείς και τοπικούς παράγοντες, καθώς το πρόβλημα δεν έχει σύνορα αλλά ανά τόπο περιγράφεται με διαφορετικές παραμέτρους, ανάλογες με την οργάνωση των μονάδων υγείας και το σύστημα διαχείρισης αποβλήτων της κάθε περιοχής.
Ακόμη, η δράση πρέπει να έχει τρεις βασικούς και πολύ σημαντικούς στόχους:
1. Να μην διακοπεί η συλλογή και η διαχείριση των αποβλήτων
2. Αύξηση των μέτρων υγιεινής και ασφαλείας στις εργασίες διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων.
3. Να διασφαλιστεί η επαρκή συλλογή, επεξεργασία και αποκομιδή των βλαβερών αποβλήτων.
Ολοκληρώνοντας, η κρίση του Covid-19 εκτός από προβλήματα, φέρει και ευκαιρίες ανάπτυξης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η έκτακτη ψηφιοποίηση της χώρας μας στην οποία πολλοί αναφέρονται τις τελευταίες ημέρες ως ένα θετικό αποτύπωμα του κορωνοϊού. Για τον τομέα διαχείρισης αποβλήτων συγκεκριμένα, η τρέχουσα κρίση αποτελεί ευκαιρία ενίσχυσης του κλάδου, πράγμα που στην συνέχεια θα ενισχύσει την προσπάθεια της Ευρώπης, αλλά και την Ελλάδας, να μεταβεί σε ένα κυκλικό μοντέλο οικονομίας καθώς το ίδιο προϋποθέτει επαναχρησιμοποίηση και εκμηδένιση των αποθεμάτων που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ. Επιπλέον, όπως έχει ήδη αναφερθεί πρόσφατα σε άρθρο στο envinow.gr, Ο κορωνοϊός στα αστικά λύματα της Ολλανδίας, τον Μάρτιο η RIVM, δημοσίευσε είδηση εντοπισμού του SARS-CoV-2 στα λύματα του Άμστερνταμ και με βάση έρευνα που διεξήγαγε, αποφάνθηκε ότι παρακολούθηση των λυμάτων μπορεί να αναδειχθεί ως στρατηγική για την ανίχνευση ιογενών λοιμώξεων σε έναν πληθυσμό.