του Χρήστου Καλαντζή
Ο επανασχεδιασμός των πόλεων αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα και με τις συνθήκες που επικρατούν στο κλίμα είναι απαραίτητος. Από την μία έχουμε το φαινόμενο της αστικοποίησης που με το πέρασμα του χρόνου ενισχύεται και από την άλλη έχουμε το γεγονός πως το 70% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα προέρχεται από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Ήδη λαμβάνονται μέτρα για το ζήτημα στις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, όπως η εκτεταμένη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, η ηλεκτροκίνηση και η διόρθωση του μικροκλίματος μέσα από την προσθήκη πράσινου στοιχείου. Το τελευταίο μάλιστα, ίσως να είναι και το αποτελεσματικότερο μέτρο ενάντια στις εκπομπές του CO2. Η προσθήκη πράσινου στοιχείου, ή ακόμα καλύτερα, το αστικό πράσινο έχει πολλά πλεονεκτήματα και για το κλίμα αλλά και για την ποιότητα ζωής μας πέρα από την παραγωγή οξυγόνου.
Μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί που η κλιματική αλλαγή και η ποιότητα ζωής μας είναι το πεδίο ενασχόλησής τους, όπως ο WWF και ο FAO, επιβεβαιώνουν τα παραπάνω συνεχώς μέσα από δημοσιεύσεις και συζητήσεις με τους υπεύθυνους φορείς. Σε μία προσπάθεια σύνοψης των σημαντικότερων πλεονεκτημάτων των αστικών δέντρων και δασών καταλήγουμε σε πέντε βασικά οφέλη.
Μειώνει την θερμοκρασία του αέρα. Στις αστικές περιοχές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει το φαινόμενο της θερμικής νησίδας. Κατά αυτό, αυξάνεται η θερμοκρασία σε σχέση με τα περίχωρα, αύξηση που οφείλεται στην αλλαγή του κλίματος που προκαλεί η αποθήκευση ηλιακής ενέργειας στις αστικές επιφάνειες. Τα δέντρα συμβάλλουν στον περιορισμό του φαινομένου αυτού καθώς απορροφούν την ημέρα μεγάλο μέρος της ηλιακής ενέργειας ενώ παράλληλα αντλώντας νερό από τη γη και αποδίδοντάς το τη νύχτα από τα φύλλα στην ατμόσφαιρα ως υγρασία, καταφέρνουν να μειώνουν την θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα.
Δεσμεύουν τους αστικούς ρύπους. Είναι ευρέως γνωστό πως ως μέρος της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης τα φυτά δεσμεύουν CO2 καθαρίζοντας την ατμόσφαιρα από αυτό. Όμως τα φυτά δεν είναι μόνο σε θέση να αφαιρέσουν μόνο το CO2, αλλά επίσης να ενεργούν ως μέσον απολύμανσης γενικά. Καθαρίζουν τον αέρα από πολλές άλλες ουσίες που μπορεί να καταστούν επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία, όπως είναι το μονοξείδιο του άνθρακα, τα οξείδια του αζώτου και τα βαρέα μέταλλα.
Αυξάνουν την αξία ακινήτων. Τα δέντρα αυξάνουν την αισθητική αξία των δημόσιων χώρων και προσφέρουν ένα πολύ πιο υγειές περιβάλλον σε αυτούς αυξάνοντας παράλληλα και την αξία των κοντινών ακινήτων μέχρι και 30%. Φυσικά η παρουσία κήπου ή και γενικά πράσινου στοιχείου μέσα στο ακίνητο επίσης αυξάνει την περιουσιακή αξία του.
Ενισχύουν την βιοποικιλότητα. Το αστικό πράσινο μπορεί να αποτελέσει σπίτι, καταφύγιο και πηγή τροφής για την αστική πανίδα. Ένα εργαλείο αποναρκοθέτησης της ζωής των ζώων που ζουν στις πόλεις χωρίς να έχουν ιδιοκτήτη. Ένα αστικό άλσος είναι ιδανικό μέρος βίου για κάθε ζωντανό οργανισμό.
Βελτιώνουν την σωματική και ψυχική μας υγεία. Έχει βρεθεί ότι το αστικό άλσος, αν βρίσκεται κοντά στις κύριες πηγές εκπομπής θορύβου, μπορεί να λειτουργήσει ως εμπόδιο το οποίο μειώνει τις ενοχλητικές μεταφορές κυμάτων ήχου. Χάρη στην τυχαία διάταξη των κλαδιών είναι σε θέση να απομονώσει από αυτούς τους ήχους.
Αλλά από την άλλη πλευρά, είναι αλήθεια ότι τα δέντρα παράγουν επίσης τους δικούς τους «θορύβους», όπως το κελάηδημα των πουλιών που τους δίνουν καταφύγιο, ή με τον άνεμο παράγεται το θρόισμα από τη μετακίνηση των φύλλων τους. Αυτοί οι ήχοι όμως δεν αποτελούν ενόχληση. Αντιθέτως, σε συνδυασμό με την πράσινη θέα που βλέπει κανείς είναι αποδεδειγμένο πως μειώνουν το άγχος μας γαληνεύουν. Άλλωστε ο άνθρωπος πάντα θα έχει καλύτερη διάθεση και καθαρότερο μυαλό όταν θα βρίσκεται σε ένα φυσικό περιβάλλον.
«Κάθε δέντρο είναι ένας στρατιώτης ενάντια στην κλιματική αλλαγή», αναφέρει η Σκοτία που τον τελευταίο χρόνο φύτεψε 22.000.000 δέντρα για να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή. Αυτή και πολλές άλλες χώρες με αντίστοιχες δράσεις δεν έχουν άδικο με βάση όλες τις ευεργετικές για την ατμόσφαιρα ιδιότητες που έχει να προσφέρει το κάθε δέντρο. Άλλωστε, δεν είναι λίγοι και οι ειδικοί που υποστηρίζουν πως η λύση ενάντια στην κλιματική αλλαγή είναι η δεντροφύτευση.