Ζούμε σε έναν πλαστικά πλασμένο κόσμο ο οποίος απειλεί άμεσα το περιβάλλον και τις ζωές μας, μολύνοντας την στεριά και τις θάλασσες του πλανήτη μας. Όπως είναι γνωστό, τα πλαστικά είναι υλικά με εξαιρετικές ιδιότητες καθώς παρέχουν στεγανότητα, αντοχή, σταθερότητα, προστασία από το φως κτλ αλλά ταυτόχρονα διακρίνονται για το χαμηλό κόστος παραγωγής αλλά και το μεταφορικό κόστος. Παρόλαυτα, η αλόγιστη χρήση τους και η μη ορθή διαχείρισή τους, τα καθιστά απόβλητα τα οποία δημιουργούν μεγάλα προβλήματα στο περιβάλλον, καθώς δεν αποσυντίθενται στη φύση αλλά παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Είναι σημαντικό επομένως, να αναζητήσουμε τους λόγους οι οποίοι θα μας αποτρέψουν να χρησιμοποιούμε πλαστικά μιας χρήσης έτσι ώστε να μειώσουμε τον αντίκτυπο αυτών στην βιοποικιλότητα και στην κλιματική αλλαγή. Αρχικά, κάθε χρόνο σε όλον τον κόσμο τουλάχιστον οκτώ εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στην θάλασσα σκοτώνοντας την θαλάσσια ζωή και επιδρώντας αρνητικά στα θαλάσσια οικοσυστήματα καθώς εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα και κατ’ επέκταση στο πιάτο μας, με τον καθένας μας να καταναλώνει ακούσια 5 γραμμάρια μικροπλαστικών την εβδομάδα. Επίσης, η Μεσόγειος είναι μία από τις θάλασσες με τα υψηλότερα ποσοστά πλαστικών στον πλανήτη και κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως «πλαστική σούπα» καθώς τα πλαστικά αποτελούν το 95% των σκουπιδιών που εντοπίζονται τόσο στις ακτές της όσο και στον βυθό της. Γι’ αυτό σε κάθε 100 μέτρα παραλίας στη Μεσόγειο συλλέγονται 110 καπάκια ποτηριών, 91 πλαστικά μπουκάλια και 131 καλαμάκια. Αν δεν αλλάξουμε άμεσα τα πράγματα, έως το 2050 θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά στη θάλασσα απ’ ό,τι ψάρια. Τέλος, σύμφωνα με έρευνα της Greenpeace, καθημερινά στην χώρα μας σερβίρονται κατά μέσο όρο 1.000.000 πλαστικά ποτήρια μόνο για καφέ.
Συν τοις άλλοις, η κατανάλωση και η παραγωγή πλαστικών συνεπάγεται τη χρήση μεγάλων ποσοτήτων ορυκτών καυσίμων, γεγονός που έχει αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Εάν συνεχιστεί η αύξηση της παραγωγής και της χρήσης πλαστικών υλών όπως προβλέπεται, η βιομηχανία πλαστικών θα αντιπροσωπεύει το 20 % της παγκόσμιας χρήσης πετρελαίου έως το 2050, μια δραματική αύξηση συγκριτικά με το 7% στο οποίο αναλογεί σήμερα. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, σύμφωνα με στοιχεία από την απογραφή αερίων θερμοκηπίου του ΕΟΠ, οι ετήσιες εκπομπές που σχετίζονται με την παραγωγή πλαστικών στην ΕΕ ανέρχονται σε περίπου 13,4 εκατομμύρια τόνους CO2, ή περίπου στο 20% των εκπομπών της χημικής βιομηχανίας σε όλη την ΕΕ.
Με βάση αυτά τα στοιχεία και άλλα πολλά το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε νόμο σχετικά με την οριστική απαγόρευση των πλαστικών μιας χρήσης. Ο νόμος αυτός τέθηκε σε λειτουργία στην χώρα μας την 3η Ιουλίου του 2021 και απαγορεύει την χρήση δέκα ειδών. Συγκεκριμένα, μπατονέτες, πλαστικά μαχαιροπίρουνα, πλαστικά πιάτα, πλαστικά καλαμάκια, πλαστικοί αναδευτήρες ποτών, πλαστικά στηρίγματα μπαλονιών εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις, περιέκτες τροφίμων και ποτών κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο, κυπελάκια για ποτά καθώς και τα καπάκια και τα καταλύματα τους και τέλος προϊόντα που κατασκευάζονται από οξιοδιασπώμενη πλαστική ύλη. Όσον αφορά ποτηράκια για ποτά και τους περιέκτες τροφίμων έχει τεθεί στόχος μείωσης της κατανάλωσης τουλάχιστον κατά 30% έως το 2024 και κατά 60% έως το 2026 σε σύγκριση με το 2022. Ο νόμος αυτός αποβλέπει, επιπλέον στην συλλογή 90% των πλαστικών από τα κράτη μέλη έως το 2029, ενώ τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να προέρχονται τουλάχιστον κατά 25% από ανακυκλωμένο υλικό μέχρι το 2025 και 30% μέχρι το 2030.
Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι η καλύτερη επιλογή μας είναι η μετάβαση σε μια θεμελιωδώς βιώσιμη και κυκλική οικονομία πλαστικών, στην οποία θα κάνουμε πιο συνετή χρήση πλαστικών και θα μπορούμε να τα επαναχρησιμοποιούμε και να τα ανακυκλώνουμε με καλύτερο τρόπο.Έχει έρθει η ώρα να βγάλουμε από τη ζωή μας και από το περιβάλλον τα περιττά πλαστικά και έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε για να μην πέσουμε στην «πλαστική παγίδα» που μόνοι μας στήσαμε εδώ και δεκαετίες. Λέγοντας λοιπόν όχι στο πλαστικό, λέμε ναι στην υγεία μας. Τη δική μας και του πλανήτη.