Του Δημήτρη Ζάρρα
Το μέλλον της Ελληνικής ενεργειακής οικονομίας φαίνεται να αλλάζει, καθώς ριζικές μεταρρυθμίσεις αναμένεται να εφαρμοστούν μέσα στο επόμενο έτος. Αλλαγές, οι οποίες θα εκσυγχρονίσουν την Ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και θα δώσουν έδαφος για περισσότερες επενδύσεις στο κομμάτι των ανανεώσιμων πηγών, η αναγκαιότητα των οποίων ολοένα και αυξάνει, δεδομένης της προσπάθειας επίτευξης των ευρωπαϊκών στόχων για συμμετοχή ΑΠΕ σε μεγάλο ποσοστό ενεργειακής παραγωγής της κάθε χώρας· προσπάθεια που ολοένα και εντείνεται. Η αποδοτικότητα του τελευταίου τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ευεργετείται από το μοντέρνο αυτό σύστημα ενεργειακής αγοράς, για ιδιαίτερους λόγους που θα αναλυθούν και στη συνέχεια. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως η Ευρώπη βαδίζει ήδη σε αυτό το πρότυπο αγοράς.
Το μοντέλο στόχος (target model), λοιπόν, που θα αποτελέσει σταθμό στο μέλλον της Ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αποτελείται από 4 επιμέρους είδη αγορών. Αυτό αποτέλεσε δέσμευση και ανακοίνωση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) τον περασμένο Σεπτέμβρη στην 83η διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης. Οι 4 νέες αγορές ενέργειας είναι:
· η αγορά προθεσμιακών προϊόντων (forward market),
· η προ-ημερήσια αγορά (day-ahead market),
· η ενδο-ημερήσια αγορά (intra-day market) και
· η αγορά εξισορρόπησης πραγματικού χρόνου (balancing market).
Συνοπτικά, ο ρόλος της κάθε αγοράς θα διακρίνεται, μεταξύ άλλων, από τα εξής χαρακτηριστικά. Βάσει της προθεσμιακής αγοράς, οι τιμές αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας θα κλείνουν νωρίτερα (στην οριακή τιμή συστήματος) από ό,τι γινόταν μέχρι πρότινος. Η προ-ημερήσια και ενδο-ημερήσια αγορά δεν θα αφορούν τις εφεδρείες, με το ενδιαφέρον να εντοπίζεται κυρίως στην αξία της δεύτερης. Ουσιαστικά, η ενδο-ημερήσια αγορά θα δίνει τη δυνατότητα του ‘’continuous trading’’, με την έννοια ότι ο παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορεί να διορθώνει μέσα στη μέρα τιμές που υπέβαλλε ως τέτοιες, για πώληση της παραγωγής του, αλλά και τιμές που υποδεικνύουν την ποσότητα παραγωγής. Η διαρκή εμπορία της ενέργειας θα είναι ιδιαίτερα καρποφόρα για παραγωγούς από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Αυτό, διότι σε έναν τομέα όπου η στοχαστικότητα του ανέμου και του ηλιακού φωτός αποτελεί τη σημαντικότερη ανεξέλεγκτη από τον άνθρωπο παράμετρο, η ανάγκη για διαρκή πρόβλεψη της παραγωγής μέσα στο 24ωρο είναι επιτακτική. Εν ολίγοις, η πρόβλεψη της παραγωγής στις ΑΠΕ διαρκώς αλλάζει, λόγω και της αναπάντεχης αλλαγής των καιρικών φαινομένων. Επομένως, το continuous trading ισοδυναμεί με ευελιξία, δίνοντας τη δυνατότητα στον παραγωγό από ΑΠΕ (και όχι μόνο) να διορθώνει τη «θέση» του στον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό (ΗΕΠ) ανά πάσα στιγμή μέσα στη μέρα. Τέλος, η αγορά εξισορρόπησης θα ευθύνεται για τήρηση των εφεδρειών ενέργειας (στρεφόμενων και μη) προς διατήρηση της ισορροπίας, σε περίπτωση υποχώρησης της παραγωγής ηλεκτρισμού σε ένα ή περισσότερα σημεία του χάρτη.
Πέραν της ανακοίνωσης των νέων αγορών, όπως τόνισε συγκεκριμένα στη ΔΕΘ η κα. Αγγελική Μουρτζίκου, ειδική επιστήμονας και προϊσταμένη διεύθυνσης παρακολούθησης αγορών και ανταγωνισμού ΡΑΕ, το ζήτημα της σύζευξης των αγορών αποτελεί κατεύθυνση και υποχρέωση της ευρωπαϊκής πολιτικής. Ακόμη, το πλάνο είναι να γίνει σύζευξη της Ελλάδας με την ιταλική αγορά και/ή παράλληλα με την βουλγαρική αγορά με βάση το target model. Παρουσιάστηκαν, επιπλέον, οι υφιστάμενοι κανονισμοί της ΕΕ που ισχύουν σε όλη την Ευρώπη και η κατάσταση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, ενώ δεν παρέλειψαν να αναφερθούν και πλάνα για μελλοντικές διασυνδέσεις της Ελλάδας με τις γειτονικές χώρες: Ιταλία, Βουλγαρία, Αλβανία, ΠΓΔΜ και Τουρκία.
Αναφορές έγιναν και στην εταιρική δομή του χρηματιστηρίου ενέργειας με επισήμανση, ότι η λειτουργία των τριών αγορών αποτελεί αρμοδιότητα της ΕΧΕ Α.Ε. (Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, τέως ΛΑΓΗΕ), ενώ η αρμοδιότητα για την αγορά εξισορρόπησης ανήκει στην ΑΔΜΗΕ Α.Ε.. Ο ειδικός επιστήμονας της Αρχής και προϊστάμενου του τμήματος εποπτείας και παρακολούθησης ενεργειακών αγορών χονδρικής, κ. Βασίλης Ζούβιας, παρουσίασε την εξέλιξη του μηχανισμού δημοπρασιών προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας με φυσική παράδοση. Ανέφερε ότι δυο χρόνια πλέον από την εισαγωγή του μηχανισμού πώλησης προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας μέσω δημοπρασιών, ο αντίκτυπος από την εισαγωγή του συγκεκριμένου ρυθμιστικού μέτρου στην αγορά συνεχίζει να είναι σημαντικός, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, προσφέροντας ένα πολύτιμο εργαλείο αντιστάθμισης κινδύνου έναντι των διακυμάνσεων στην οριακή τιμή συστήματος και ταυτόχρονα, δημιουργώντας για πρώτη φορά ένα πεδίο στο οποίο οι εναλλακτικοί προμηθευτές ΑΠΕ μπορούν να αναπτύξουν στρατηγικές για την περαιτέρω διείσδυσή τους στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
