του Χρήστου Καλαντζή
Το παραπάνω κινούμενο γραφικό, κοινώς γνωστό ως GIF, αποτελείται από δύο εικόνες του δορυφόρου Copernicus Sentinel-5P που δείχνουν τις μέσες συγκεντρώσεις διοξειδίου του αζώτου από τις 13 Μαρτίου έως τις 13 Απριλίου 2020, σε σύγκριση με τις μέσες συγκεντρώσεις Μαρτίου - Απριλίου από το 2019. Η ποσοστιαία μείωση προκύπτει σε επιλεγμένες πόλεις της Ευρώπης και έχει αβεβαιότητα περίπου 15% λόγω των καιρικών διαφορών μεταξύ 2019 και 2020. Όπως είναι εμφανές, οι εικόνα από ψηλά είναι σαφώς καθαρότερη!
Η Μαδρίτη, το Μιλάνο και η Ρώμη σημείωσαν μείωση περίπου 45%, ενώ το Παρίσι σημείωσε δραματική πτώση 54% - που συμπίπτει με τα αυστηρά μέτρα καραντίνας που εφαρμόστηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Φυσικά αυτό δεν ισχύει μόνο για τις προαναφερόμενες πρωτεύουσες, αλλά και για πολλά άλλα μέρη, όπως στην περίπτωση της Βενετίας όπως έγινε λόγος σε προηγούμενο δημοσίευμα, «Ο Κορωνοϊός από ψηλά». Επιστήμονες από το Βασιλικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο της Ολλανδίας (KNMI) παρακολουθούν την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες χρησιμοποιώντας δεδομένα από τον δορυφόρο Copernicus Sentinel-5P.
Στην συγκεκριμένη έρευνα παρουσιάζεται η αλλαγή στις εκπομπές του διοξειδίου του αζώτου (NO2). Το NO2 αποτελεί ρύπο όχι τόσο γνωστό όσο το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) στο ευρύ κοινό, αλλά δεν πρέπει να υποτιμάται ως ρύπος. Το διοξείδιο του αζώτου, που παράγεται από σταθμούς παραγωγής ενέργειας, οχήματα και άλλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία - αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης αναπνευστικών προβλημάτων. Οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του αζώτου στην ατμόσφαιρά μας ποικίλλουν πολύ μέρα με τη μέρα λόγω των διακυμάνσεων των εκπομπών, καθώς και των διακυμάνσεων στις καιρικές συνθήκες. Για την σύγκριση του NO2 με το κοινώς γνωστό CO2, ένας τόνος NO2 ισοδυναμεί με 298 τόνους CO2 σε όρους ρύπανσης, και ευτυχώς που δεν είναι όσο κοινό όσο το CO2!
Ένα ερώτημα που μπορεί να έχει κάποιος είναι γιατί να γίνεται σύγκριση μεταξύ δύο διαφορετικών ετών και όχι μεταξύ μηνών, αφού η επίδραση των μέτρων κατά της επιδημία έχει αποτύπωμα τους τελευταίους μήνες. Η απάντηση είναι πως λόγω του «θορύβου» που προκαλεί η ατμόσφαιρα, και συγκεκριμένα τα καιρικά φαινόμενα, προκύπτουν πολλά σφάλματα στα αποτελέσματα. Πράγμα ουδέν παράξενο, καθώς είναι αρκετά γνωστό στον κλάδο των δορυφορικών παρατηρήσεων πως η ατμόσφαιρα είναι μία μόνιμη πηγή μεταβλητοτήτων. Αυτή η μεταβλητότητα που προκαλείται από τις καιρικές συνθήκες δυσκολεύει την εξαγωγή συμπερασμάτων με βάση μόνο ημερήσιων ή εβδομαδιαίων μετρήσεων, παρόλο που ο κλάδος των δορυφορικών παρατηρήσεων είναι αρκετά εξελιγμένος στην απαλοιφή αυτών σε μεγάλο βαθμό. Έτσι, καθίσταται απαραίτητη η ανάλυση δεδομένων για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα για την αποτελεσματική εξάλειψη αυτών των ανωμαλιών, με χρήση μεθόδων όπως είναι τα μοντέλα ανάλυσης ποιότητας αέρα που μπορούν να περιορίσουν το αντίκτυπο των αλλαγών του καιρού στις εκτιμήσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Φυσικά η πτώση των ρύπων στην ατμόσφαιρα δεν έχει σημειωθεί μόνο στην Ευρώπη, που ανέκαθεν τα τελευταία χρόνια πρωτοστατεί στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Είναι ήδη γνωστή και έχει ήδη πολυσυζητηθεί η μείωση των ρύπων στην Κίνα, ενώ ένα ακόμη μέρος του κόσμου το οποίο ευθύνεται για μεγάλο κομμάτι της πίτας των παγκόσμιων ρύπων, και έχει σημειωθεί και εκεί η πτώση αυτή, είναι η Ινδία! Για να μην πολυλογούμε λέγοντας τα ίδια και τα ίδια, στο επόμενο σύμπλεγμα εικόνων παρουσιάζεται η γενική πτώση και μάλιστα σε 4 χρονικές περιόδους για λόγους πληρότητας, αποφυγής συμπτώσεων και αποφυγής σφαλμάτων λόγω των καιρικών συνθηκών. Επιπλέον, ενδιαφέρον στις παρακάτω εικόνες είναι το ότι στο κάτω μέρος τους φαίνεται μία αχνή οριζόντια γραμμή που είναι οι συγκεντρώσεις ρύπων από την κυκλοφορία πλοίων. Μάλιστα, το ότι παρουσιάζεται μία ευθεία και όχι σημεία με διασπορά, οφείλεται στο ότι όλα τα πλοία μεταφορών ακολουθούν λίγο πολύ την ίδια διαδρομή. Τα συμπεράσματα για την κυκλοφορία των πλοίων μετά την εφαρμογή των μέτρων κατά της εξάπλωσης της πανδημίας, είναι δικά σας!
Συμπληρωματικά, παρουσιάζεται ένα αναλυτικότερο σχήμα όπου εκτός από την γενική πτώση, φαίνονται καλύτερα οι εκπομπές από το θαλάσσιο δίκτυο μεταφορών αλλά και το τι επιπτώσεις είχαν τα μέτρα κατά της πανδημίας στην εκπομπή ρύπων από την βιομηχανία και πιο συγκεκριμένα από τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας. Τα συμπεράσματα για άλλη μία φορά, δικά σας!
Θετικές ως προς την ατμόσφαιρα αλλαγές έχουν σημειωθεί σε πολλά μέρη του πλανήτη, αλλά όχι παντού. Τα μέρη αυτά είναι γνωστά, και είναι γνωστά γενικά για την πολιτική τους να αγνοούν την κλιματική αλλαγή και την εξάρτησή τους από την βιομηχανία και αγορά του πετρελαίου.