Το φετινό Οκτώβρη εγκαινιάστηκε η ανασυσταθείσα λίμνη Κάρλα, που βρίσκεται στα όρια των νομών Λαρίσης και Μαγνησίας, κοντά στις βόρειες πλαγιές του Πηλίου. Πρόκειται για μια όχι ιδιαίτερα γνωστή λίμνη, ωστόσο η ιστορία της είναι μεγάλη και ταραχώδης, ενώ η σημασία της για την περιοχή αποδείχθηκε ζωτική.
Η λίμνη ήταν γνωστή από την αρχαιότητα ως Βοιβηίς και η περιοχή της αποτέλεσε τον τόπο εκτύλιξης πολλών μύθων. Σύμφωνα με τη μυθολογία λοιπόν, στην περιοχή της λίμνης έζησε ο Απόλλων βόσκοντας τα κοπάδια του Άδμητου τιμωρημένος από τους θεούς για τη δολοφονία των Κυκλώπων, ενώ στο βόρειο τμήμα της λίμνης ζούσαν οι Κένταυροι.
Παρά τη μεγάλη της ιστορία που καθιστά τη σχέση της με την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Θεσσαλίας πολύ ισχυρή, το 1960 ξεκίνησε η αποξήρανση της λίμνης, η οποία ολοκληρώθηκε το 1962. Οι λόγοι που οδήγησαν σ’ αυτήν την απόφαση ήταν αφενός η αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η αύξηση των κρουσμάτων ελονοσίας, λόγω των κουνουπιών σε βάλτους και οι πλημμύρες, που είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή παραλίμνιων εκτάσεων και αφετέρου η επιθυμία για περισσότερη καλλιεργήσιμη γη.
Τα αποτελέσματα της αποξήρανσης αποδείχθηκαν τελικά πιο σοβαρά απ’ ότι υπολογιζόταν:
· Χάθηκε ο δεύτερος μεγαλύτερος υδροβιότοπος της Ελλάδας. Η τοπική πανίδα εξαφανίστηκε και τα πτηνά αποδήμησαν. Μαζί τους χάθηκε και το μυθικό «τέρας» της λίμνης, ο Ήταυρος, ένα είδος μεγαλόσωμου ερωδιού, με ιδιαίτερη και παράξενη φωνή σαν μουγκρητό βοδιού, που ακουγόταν την αυγή ή το σούρουπο, σε απόσταση έως 5 χιλιόμετρα και στοίχειωνε την φαντασία των ντόπιων.
· Υποβαθμίστηκε ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας λόγω των πολλών γεωτρήσεων για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών. Μετά την αποξήρανση της λίμνης δεν υπήρχε άλλη μεγάλη πηγή νερού για τις καλλιέργειες, που ως επί το πλείστον αφορούν σε βαμβακοφυτείες και απαιτούν πολύ νερό.
· Παρουσιάστηκε αδυναμία υδροδότησης πόλεων και οικισμών
· Ερημοποίηθηκε η περιοχή
· Εξαφανίστηκε ο ιδιαίτερος λιμναίος πολιτισμός που επιβίωνε για χιλιάδες χρόνια στην περιοχή. Οι ψαράδες στην περιοχή είχαν διαμορφώσει έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, καθώς από τον Δεκαπενταύγουστο μέχρι την Κυριακή των Βαΐων του επόμενου έτους ζούσαν μακριά από την οικογένειά τους, σε καλύβες που δημιουργούσαν πάνω στην λίμνη, όπου έμεναν σε ομάδες 2-6 ατόμων, τα ντουκάνια.
Λόγω των παραπάνω προβλημάτων που προέκυψαν, άρχισε, από το 1999, να υλοποιείται η επαναδημιουργία της λίμνης. Πρόκειται για το μεγαλύτερο έργο περιβαλλοντικής αποκατάστασης στα Βαλκάνια που ενισχύει ποικιλοτρόπως την ευρύτερη περιοχή. Η λίμνη, που τροφοδοτήθηκε από τον Πηνειό, καταλαμβάνει έκταση 38.000 στρεμμάτων και συμβάλλει στην περιβαλλοντική αναβάθμιση, στη βαθμιαία ανάταση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα των παραλίμνιων περιοχών της Κάρλας και στη δημιουργία μικροκλίματος. Πιο συγκεκριμένα η λίμνη αναμένεται να ενισχύσει την άρδευση 150.000 στρεμμάτων, καθώς και το 50% της υδροδότησης του οικοδομικού συγκροτήματος του Βόλου. Παράλληλα πραγματοποιήθηκαν έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης, τα οποία συμβάλλουν στην αποφυγή πλημμυρών στις περιοχές του θεσσαλικού κάμπου. Πολύ σημαντική είναι η αναβάθμιση του οικοσυστήματος, αφού ήδη ζουν στη λίμνη 181 είδη πτηνών και 14 είδη ψαριών.
Ταυτόχρονα κατασκευάστηκαν έργα για την ανάδειξη του περιβάλλοντος της λίμνης. Στα έργα αυτά περιλαμβάνονται ο εκθεσιακός χώρος φυσικής ιστορίας στα Κανάλια και ένα κέντρο πληροφόρησης στο Στεφανοβίκειο, ενώ έχουν δημιουργηθεί μονοπάτια, θέσεις θέας και παρατηρητήρια. Στόχος αυτών των έργων είναι η λειτουργία της λίμνης και ως χώρος αναψυχής για τους κατοίκους των γύρω περιοχών, αλλά και τουριστών.
Η περίπτωση της Κάρλας αποτελεί τρανό παράδειγμα πως οι επιπόλαιες και απόλυτες επεμβάσεις του ανθρώπου στη φύση αποδεικνύονται πιο σοβαρές από τα προϋπάρχοντα προβλήματα. Κάθε κίνηση για βελτίωση θα πρέπει να περιλαμβάνει καλό σχεδιασμό και χειρισμό με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, ώστε να είναι βιώσιμη και να ωφελήσει τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα την τοπική και όχι μόνο κοινωνία.