Η ραγδαία κλιματική αλλαγή έχει στρέψει την ανθρωπότητα τα τελευταία χρόνια στη αναζήτηση νέων μορφών ενέργειας. Η απεξάρτηση από τα πλούσια σε άνθρακα ορυκτά καύσιμα είναι ο μόνος τρόπος για να καλυφθούν οι ολοένα και αυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον. Η ηλιακή και η αιολική ενέργεια κυριαρχούν στη προσπάθεια αυτή. Ωστόσο το κόστος τους ακόμα και σήμερα είναι ιδιαίτερα υψηλό ενώ η αξιοπιστία τους περιορισμένη, αφού εξαρτώνται άμεσα από τις καιρικές συνθήκες. Τα καύσιμα από βιομάζα «ουδετέρου άνθρακα» προσφέρουν λύση σε αυτό το ζήτημα.
Βιομάζα είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις οργανικές ουσίες που παράγονται μέσα από την διαδικασία της φωτοσύνθεσης, και οι οποίες απαντώνται στη επιφάνεια της γης. Περιλαμβάνει όλες τις μορφές βλάστησης, καθώς επίσης αστικά, ζωικά γεωργικά, και συγκεκριμένα βιομηχανικά απόβλητα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η βιομάζα κατατάσσεται τέταρτη ως ενεργειακός πόρος που καλύπτει περίπου το 15 % των ενεργειακών αναγκών του πλανήτη, ενώ αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες, παρέχοντας το 35 % της ενέργειας τους, ιδίως
στις αγροτικές περιοχές όπου είναι συχνά η μόνη προσιτή – κυρίως από οικονομικής άποψης- πηγή ενέργειας. Λαμβάνοντας υπόψη την αφθονία της φωτοσυνθετικής παραγωγικότητας της βιομάζας σε σχέση με τη συνολική κατανάλωση ενέργειας καθώς επίσης και την σταθερή πρόοδο των τεχνολογιών αξιοποίησής της, μπορούμε να αποφανθούμε πως η βιοενέργεια θα παράγεται και θα χρησιμοποιείται με καθαρό και βιώσιμο τρόπο ενώ θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό και πιθανώς αυξανόμενο ρόλο στο μελλοντικό ενεργειακό μείγμα. Η έκταση αυτού του ρόλου, ιδίως στις βιομηχανικές χώρες , θα εξαρτηθεί από την εκμετάλλευση των υφιστάμενων αποθεμάτων βιομάζας και την ανάπτυξη αποκλειστικών συστημάτων τροφοδότησης ενέργειας.
Τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από τη βιοενέργεια είναι πολλά και σίγουρα αξίζει να παρατεθούν. Αρχικά, όπως έχει προαναφερθεί η βιομάζα είναι άφθονη, ασφαλής και φιλική προς το περιβάλλον μιας και απαιτείται μικρό χρονικό διάστημα για να αντικατασταθεί αυτό που χρησιμοποιείται ως ενεργειακός πόρος, ενώ η παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα κατά την καύση αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι ορισμένες ποσότητες του, χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση ενέργειας στην διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Εύκολα γίνεται αντιληπτό πως αν οι πόροι χρησιμοποιούνται με βιώσιμο τρόπο οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέσα σε ένα κύκλο παραγωγής θα είναι μηδενικές.
Το σημαντικότερο ωστόσο είναι πως η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη βιομάζα μπορεί να πραγματοποιηθεί στις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα, δηλαδή δεν απαιτείται επιπλέον κόστος για την απόκτηση εξοπλισμού. Αποτελέσει την γέφυρα ανάμεσα στους συμβατικούς σταθμούς παραγωγής και τις «καθαρές» ανανεώσιμες πηγές, αφού η ενέργεια που παράγεται με αυτόν τον τρόπο δεν έχει περιβαλλοντικές συνέπειες όπως όξινη βροχή , πετρελαιοκηλίδες ή και ραδιενεργά απόβλητα.
Φυσικά, συναντώνται και εδώ ορισμένες δυσκολίες. Κύριο μειονέκτημα είναι ότι η βιομάζα καταλαμβάνει μεγάλο όγκο και περιέχει πολύ αυξημένα επίπεδα υγρασίας. Αυτό συμβάλλει στη μεγάλη δυσκολία να συλλεχθεί, να αποθηκευτεί, να μεταφερθεί, και να μεταποιηθεί σε σύγκριση με τις άλλες μορφές ενέργειας που έχουν πολύ πιο απλοποιημένες διαδικασίες. Ακόμη η βιομάζα δεν είναι συγκεντρωμένη αλλά είναι διεσπαρμένη και για να συγκεντρωθεί χρειάζονται μεταφορές και περισσότερα έξοδα. Τέλος η παραγωγή της δεν είναι μόνιμη αλλά είναι εποχιακή, δηλαδή η βιομάζα δίνει παραγωγή μονάχα ορισμένες συγκεκριμένες περιόδους και όχι συνέχεια.
Συμπερασματικά, τα συστήματα ηλεκτροπαραγωγής με βάση τη βιομάζα είναι μοναδικά λόγω του ευρέος φάσματος εφαρμογής τους σε ένα ποικίλο σύνολο αναγκών και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εφαρμογές χωροταξικού σχεδιασμού (10-250 kW), για μεγάλης κλίμακας δημοτικές εφαρμογές ηλεκτρισμού και θέρμανσης, ακόμα και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε κλίμακα δεκάδων MW. Είναι η μόνη πηγή ικανή να παράγει ενέργεια σε συστηματική βάση , εκτός των συμβατικών μορφών, ενώ τα προβλήματα που παρουσιάζονται θα πρέπει να μελετηθούν και να αντιμετωπισθούν με σύνεση και σοβαρότητα. Η ευρωπαϊκή ένωση έχει ως στόχο την χρήση ενέργειας που παρέχονται από ΑΠΕ έως το 2050 και η βιοενέργεια θα μπορούσε να πρωτοπορήσει στη προσπάθεια αυτή, ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της κυκλικής οικονομίας και των θετικών που αυτή έχει τόσο σε οικονομικό όσο και σε περιβαλλοντικό επίπεδο.