Βιοοικονομία: το πράσινο έρεισμα που χρειαζόμαστε

Του Χρήστου Καλαντζή

Όλοι μας, ανεξαιρέτως, ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή με το συμβατικό πρότυπο οικονομίας, αλλά λίγοι από εμάς γνωρίζουμε για τον χαρακτήρα του κι ελάχιστοι για το αντίκρισμά του στο περιβάλλον. Το παρόν αυτό οικονομικό σύστημα, εκμεταλλεύεται μη ανανεώσιμες πηγές και αφορά την τιμολόγηση των αγαθών και υπηρεσιών με βάση το χρηματικό κέρδος. Πολλοί το θεωρούν την βάση όλων τον οικολογικών προβλημάτων, και για αυτό το λόγο τα τελευταία χρόνια στιγματίζεται και επισκιάζεται από ένα αναδυόμενο σύστημα, την λεγόμενη βιοοικονομία. Η τελευταία, εκμεταλλεύεται ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και η τιμολόγηση των αγαθών και υπηρεσιών γίνεται κατά κύριο λόγο με μέτρο την αειφορία. Η πράσινη οικονομία φαίνεται να είναι η λύση.

Η ιδέα αυτή δεν είναι καινούρια. Ήταν το 1989, όταν πρωτοεμφανίστηκε στο βιβλίο «Blueprint for a green economy», του «David W. Pearce». Η βιοοικονομία έχει την δυνατότητα να ανταποκριθεί στις προκλήσεις για βιωσιμότητα, να διαμορφώσει τον πρωτογενή τομέα με βάση την προοπτική και να υπάρξει ως έρεισμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Συγκεκριμένα, είναι ένα οικονομικό σύστημα που εκ φύσεως, θα σταθεί σαν αντίβαρο στις τάσεις καταναλωτισμού και κατάχρησης που χαρακτηρίζουν τις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες μετά την βιομηχανική επανάσταση του περασμένου αιώνα, ενώ ταυτόχρονα, θα αναδειχτεί ως «καταλύτης» στον περιορισμό όλων των μορφών ρύπανσης. Ακόμη, με την εφαρμογή της βιοοικονομίας, εταιρίες, φορείς και κυβερνήσεις θα αποκτήσουν οικονομικές δυνατότητες που θα λειτουργήσουν ως βάση, για την υλοποίηση πρωτοβουλιών και ιδεών γύρο από το κομμάτι της βιωσιμότητας και της αειφόρου ανάπτυξης.

Ως επί το πλείστον, προωθείται η επαναχρησιμοποίηση αγαθών, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο για κατάχρηση και αποστράγγιση των φυσικών πόρων. Με άλλα λόγια, μεταβαίνουμε σε μία κυκλική οικονομία, που αποτελεί «χρυσή» έκφανση της βιοοικονομίας, καθώς βελτιώνει άμεσα την τιμή του βιολογικού μας αποτυπώματος ατομικά και συλλογικά. Τι είναι όμως αυτό, που εμποδίζει την άμεση και καθολική της εφαρμογή;

Μία απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι η ελλιπής ενημέρωση και δράση. Ως νέος, γρήγορα αναπτυσσόμενος κλάδος, παρουσιάζει μία δυναμική, που χρειάζεται διαχείριση από όλους μας, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί εάν αυτοί που γνωρίζουν και υιοθετούν αυτό το πρότυπο οικονομίας ανήκουν στην μειοψηφία. Μία άλλη απάντηση, είναι η απαίτηση κεφαλαίου. Οι τεχνολογίες που εφαρμόζονται είναι συνήθως σύγχρονες, καινοτόμες και βέβαια απαιτούν επένδυση, που πολλά νοικοκυριά, εταιρείες και φορείς δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν εξαιτίας οικονομικής αδυναμίας. Όμως ένα πλεονέκτημα της βιοοικονομίας είναι το μακροπρόθεσμο οικονομικό όφελος. Δηλαδή, το κέρδος είναι μεγαλύτερο από ότι πριν, στο πέρασμα του χρόνου, και σίγουρα τα έξοδα της επένδυσης θα αποσβεσθούν.

Το καινοτόμο αυτό οικονομικό σύστημα, δεν βοηθά μόνο στην αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης. Με την ανάπτυξη του να είναι εκθετική, ο τομέας μεγαλώνει, ώστε να δημιουργούνται πολυάριθμες νέες θέσεις εργασίας και να χρηματοδοτούνται χιλιάδες πρωτοβουλίες. Τα στατιστικά δείχνουν πως στην ΕΕ, το 9% της συνολικής απασχόλησης ανήκει στον κλάδο της βιοοικονομίας, ο αριθμός των ανθρώπων στον κλάδο κυμαίνεται στους 22.000.000 και ο κύκλος εργασιών κοστολογείται στα 3 τρις ευρώ. Επομένως, αποτελεί και ισχυρό στοιχείο μετρίασης της οικονομικής κρίσης. Παράλληλα, αναθέτει στόχους στην κοινωνία, αναβαθμίζοντας την κοινωνικά, περιβαλλοντικά και ηθικά.

Η βιοοικονομία φαίνεται να παρουσιάζει τεράστιες προοπτικές στο κοντινό μέλλον. Με τον χαρακτήρα και την ανάπτυξη που έχει δείξει, είναι σίγουρο πλέον, πως τα επόμενα χρόνια θα εδραιωθεί και θα αποτελέσει το κέντρο δραστηριοτήτων όλων των κλάδων που διαμορφώνουν την οικονομία, την παραγωγή, την κοινωνία και φυσικά το περιβάλλον. Για αυτό, η πλήρης ενημέρωση των πολιτών θεωρείται αναγκαία, ώστε να είναι η κοινωνία προετοιμασμένη για τις αλλαγές που θα ακολουθήσουν.