Εκτιμάται ότι έως το 2050, το 70% του πληθυσμού παγκοσμίως θα διαβιεί σε πόλεις. Κατά συνέπεια, οι αυξανόμενες ανάγκες στέγασης θα συνοδευτούν από αντίστοιχες αυξημένες απαιτήσεις αναφορικά με τα αδρανή που θα χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή υλικών και στην κατασκευή των αναγκαίων οικιστικών υποδομών, με αποτέλεσμα την εντατικοποίηση της εξόρυξης και της εξαγωγής υλικών (κυρίως άμμου) μέσω της λατομικής βιομηχανίας, από τις κοίτες των ποταμών, θαλασσών και λιμνών.
Παρά τις γνωστές και άμεσες επιπτώσεις της αστικοποίησης στο ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον, οι έμμεσες επιπτώσεις αυτής, οι οποίες σχετίζονται με τις διεργασίες απόκτησης των πρώτων υλών και την παραγωγή υλικών για την κάλυψη των αναγκών της κατασκευαστικής βιομηχανίας, είναι σημαντικότερες.
Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η μεταβολή της ροής, της θολότητας και της αλατότητας των υδάτων, ο περιορισμός της κοίτης των ποταμών. Οι παραπάνω επιδρούν σε μεγάλο βαθμό στις συνθήκες διαβίωσης και αναπαραγωγής των υδρόβιων οργανισμών και παράλληλα στο ανθρωπογενές περιβάλλον και στη δημόσια υγεία.
Η υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας σε συνδυασμό με τις στρατηγικές της εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων οδηγεί στην αναβάθμιση των παραγωγικών μοντέλων. Η επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων στο ρόλο αδρανών, αντικαθιστώντας την άμμο, κερδίζει πλέον έδαφος.
Οι δυνατότητες αξιοποίησης διαφορετικών τύπων αποβλήτων, κυρίως βιομηχανικής προελεύσεως, διερευνώνται επισταμένως. Αρκετές ερευνητικές προσπάθειες εστιάζουν στην χρήση τους στην παραγωγή τσιμεντοκονιαμάτων. Μέσω της συγκεκριμένης οδού επιτυγχάνεται αφενός ο περιορισμός της εξαγωγής/εξόρυξης αδρανών και αφετέρου η ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων της παραγωγής και διαχείρισης των βιομηχανικών αποβλήτων.
Επιπροσθέτως, η χρήση καταλλήλως επεξεργασμένων ανακυκλούμενων υλικών έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του αρνητικού αποτυπώματος των παραγωγικών διαδικασιών της κατασκευαστικής βιομηχανίας.
Στη διεθνή βιβλιογραφία εντοπίζεται πλήθος σχετικών ερευνητικών εργασιών, στο πλαίσιο των οποίων, η φυσική άμμος αντικαθίσταται από τα ακόλουθα.
Σκωρία χαλκού
Η σκωρία χαλκού αποτελεί υποπροϊόν της διαδικασίας τήξης και εξευγενισμού του μεταλλεύματος από το οποίο παράγεται ο χαλκός. Κατά την χύτευση του αρχικού μεταλλεύματος, οι προσμίξεις που είναι ελαφρύτερες επιπλέουν στην επιφάνεια του λιωμένου υλικού ενώ η βαρύτερη λόγω της χημικής της σύστασης σκωρία, κατακάθεται. Η ψύξη της οδηγεί στο σχηματισμό κρυσταλλικής μορφής κόκκων. Οι καλές μηχανικές της ιδιότητες σε συνδυασμό με την χημική της σύσταση την καθιστούν κατάλληλη να χρησιμοποιηθεί ως αδρανές σε τσιμεντοειδή υλικά.
Άμμος χύτευσης
Χρησιμοποιείται στην κατασκευή των αρχικών καλουπιών χύτευσης μεταλλικών και μη μεταλλικών υλικών. Αν και σε κάποια μηχανικά χαρακτηριστικά υστερεί συγκριτικά με την φυσικής προελεύσεως άμμο, παρουσιάζει αρκετά καλές συγκολλητικές ικανότητες όταν χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο (της άμμου) σε τσιμεντοκονιάματα. Η πολύ μικρή κοκκομετρία τους (συνήθως μικρότερη των 0.075mm) δεν επιτρέπουν τη χρήση τους σε υψηλές περιεκτικότητες χωρίς την κατάλληλη επεξεργασία.
Άμμος παραγόμενη από θρυμματισμό βράχων
Αποτελεί ιδανικό υποκατάστατο της φυσικής άμμου. Η χρήση της είναι διαδεδομένη στην παραγωγή τσιμεντοκονιαμάτων και σκυροδέματος, όπου χρησιμοποιείται υπό τη μορφή λεπτόκοκκων αδρανών. Παράγεται από υπολείμματα της επεξεργασίας των πετρωμάτων στη λατομική βιομηχανία (λ.χ. μάρμαρο, γρανίτης, ασβεστόλιθος). Τα υλικά αυτά υπόκεινται σε περεταίρω επεξεργασία, ήτοι θραύση και κοσκίνιση σε κατάλληλο για τις διαδικασίες αυτέ εξοπλισμό ώστε να αποκτήσουν τα απαιτούμενα κοκκομετρικά χαρακτηριστικά. Χαρακτηρίζονται από καλές μηχανικές αντοχές. Η χρήση της αντί της άμμου σε ποσοστά της τάξεως του 30% οδηγεί στη ενίσχυση των μηχανικών αντοχών.
Η συγκεκριμένη πρακτική δύναται να συνεισφέρει σημαντικά στον περιορισμό του αστικού αποτυπώματος. Μπορεί δε να αποτελέσει παράδειγμα για την ανάπτυξη αντίστοιχων πρακτικών μέσω των οποίων το ρυπογόνο αποτύπωμα των αστικών περιοχών να ελαχιστοποιηθεί περεταίρω, αφού η οικιστική ανάπτυξη και κατ' επέκταση η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της ανθρωπότητας δεν μπορούν να παρεμποδιστούν.
Comments