Το δίκτυο Natura 2000 είναι ο βασικός πυλώνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Είναι ουσιαστικά ένα δίκτυο προστατευόμενων περιοχών που προστατεύει απειλούμενα είδη και οικότοπους στην Ευρώπη. Στόχος του οποίου , δεν είναι ο αποκλεισμός οικονομικών δραστηριοτήτων, αλλά η διασφάλιση της συμβατότητας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με την προστασία πολύτιμων ειδών και οικοτόπων. Η λειτουργία του δικτύου αυτού ρυθμίζεται από την Οδηγία για τους οικότοπους (92/43/EΟK) η οποία προστατεύει τη βιοποικιλότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της διατήρησης των φυσικών τύπων οικοτόπων και των ειδών φυτών και ζώων. Σύμφωνα με αυτή, χαρακτηρίζονται προστατευόμενες περιοχές γνωστές ως «Ειδικές Ζώνες Διατήρησης» (ΕΖΔ) για περίπου 1.500 σπάνια και απειλούμενα φυτά και ζώα και 230 τύπους οικοτόπων. Καθώς και από την Οδηγία για τα άγρια πτηνά (2009/147/EK, πρώην 79/409/EK) η οποία θεσμοθετήθηκε με σκοπό την προστασία, τη διατήρηση, και τη ρύθμιση της εκμετάλλευσης όλων των άγριων πτηνών στην Ε.Ε., καθώς και περιοχών που είναι σημαντικές για αυτά. Μέχρι σήμερα έχουν χαρακτηριστεί με βάση αυτή την οδηγία περίπου 5.300 προστατευόμενες περιοχές γνωστές ως «Ζώνες Ειδικής Προστασίας» (ΖΕΠ).
Πέρα από την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας το δίκτυο Natura συμβάλει τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία. Ορισμένα από αυτά τα οφέλη είναι οι αποθήκες άνθρακα οι οποίες συμβάλλουν στην αποθήκευση περίπου 10 δισεκατομμύρια τόνους άνθρακα, ποσότητα η οποία μένει παγιδευμένη και δεν εκλύεται στην ατμόσφαιρα. Η χρηματική αξία αυτού του γιγαντιαίου αποθέματος υπολογίζεται μεταξύ 607 δισ. – 1,13 τρισεκατομμυρίων ευρώ και βαίνει συνεχώς αυξανόμενη, καθώς οι διεθνείς τιμές άνθρακα ενισχύονται. Σημαντική είναι και η συνεισφορά του δικτύου στον περιορισμό των συνεπειών από φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες, κατολισθήσεις κ.ά., και στην προστασία ανθρώπινων ζωών. Συν τοις άλλοις το δίκτυο συμβάλει στην παροχή και στο φιλτράρισμα του νερού ενώ οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές υποστηρίζουν έναν μεγάλο αριθμό οικοσυστημικών υπηρεσιών. Τέλος, εκτιμάται ότι κάθε χρόνο οι τουρίστες επισκέπτονται προστατευόμενες περιοχές και δαπανούν περίπου 50-85 δισ. ευρώ, ποσό που υποστηρίζει 4,5-8 εκατ. θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης, δηλαδή έως και το 15,4% των θέσεων εργασίας του τουριστικού κλάδου πανευρωπαϊκά.
Στην Ελλάδα, σήμερα, έχουν χαρακτηριστεί 202 περιοχές ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και 241 ως τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ). Ενώ το 19% περίπου της ελληνικής επικράτειας αντιστοιχεί στην συνολική έκταση των ελληνικών περιοχών του Natura 2000. Παρόλα αυτά στην χώρα μας στις 4 Μαΐου του 2020 ψηφίστηκε ένα νομοσχέδιο το οποίο προβλέπει αλλαγές στο δίκτυο Natura. Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο αυτό καταργεί την ουσία της προστασίας των περιοχών Natura 2000 και προωθεί ακόμα και μεταλλευτικές δραστηριότητες και εξορύξεις υδρογονανθράκων σε περιοχές προστασίας της φύσης. Ορίζει χρήσεις γης θεσμοθετώντας την ζωνοποίηση των περιοχών Natura καθορίζοντας 4 κλιμακούμενες ζώνες προστασίας και δίνοντας έτσι τη δυνατότητα βαρέων επενδυτικών δραστηριοτήτων (πχ εξορύξεις), τουριστικής/εμπορευματικής «αξιοποίησής» τους και δημιουργίας μη αναγκαίων υποδομών μέσα σε αυτές (δρόμων, κτιρίων κλπ) . Επίσης εκθέτει σε κίνδυνο τις προστατευόμενες περιοχές, καταργώντας την αυτοτέλεια των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ). Υποβαθμίζονται οι ΦΔΠΠ που ήταν ανεξάρτητοι επιστημονικοί/περιβαλλοντικοί φορείς, οι οποίες επόπτευαν τις προστατευόμενες περιοχές και γνωμοδοτούσαν για τα σχέδια διαχείρισης των ΠΠ και τυχόν δραστηριότητες μέσα σε αυτές. Δημιουργεί, έτσι, μία δύσκαμπτη διαχείριση, συρρικνώνοντας τον αριθμό τους, υποβαθμίζοντάς τους και αυξάνοντας την έκταση των περιοχών που εποπτεύουν. Τέλος οι αρμοδιότητές τους συγκεντρώνονται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, καταργώντας έτσι την αυτοτέλειά και την αποτελεσματικότητά τους. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, «με το πλαίσιο αυτό μπαίνει τέλος στο καθεστώς της αυθαιρεσίας και καθιερώνεται ένα συνολικό πλαίσιο προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος».
Παρόλα αυτά, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θεωρήθηκε επικίνδυνο από πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως η WWF Ελλάς και η Greenpeace οι οποίες προχώρησαν στην εκστρατεία συλλογής υπογραφών με σκοπό να καταψηφιστούν οι επικίνδυνες αυτές διατάξεις από το πολυνομοσχέδιο, οι οποίες θέτουν σε άμεσο κίνδυνο το περιβάλλον και την οικονομία και υπονομεύουν τη δημοκρατία καθώς και στην διοργάνωση διαδηλώσεων σε πολλές πόλεις της Ελλάδος αφού το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Οι ενέργειες αυτές μας υποδηλώνουν την σημασία των περιοχών αυτών αναδεικνύοντας τα οφέλη που προσφέρουν. Γνωρίζοντας, επομένως, ότι η προστασία της φύσης δεν είναι εύκολη υπόθεση και κατανοώντας ότι χωρίς την συμβολή μας η καταστροφή του περιβάλλοντος θα είναι αναπόφευκτη πρέπει να αρχίζουμε να νοιαζόμαστε για αυτό διασφαλίζοντας έτσι τα αγαθά που μόνο αυτό μπορεί να μας προσφέρει.