Η μάστιγα του υπερτουρισμού σκιάζει τον πλανήτη κι αυτό το καλοκαίρι. Το τίμημα του μαζικού τουρισμού γίνεται όλο και πιο οδυνηρό για το περιβάλλον, ειδικά στους πιο δημοφιλείς προορισμούς του πλανήτη όπου ο συνωστισμός επισκεπτών μοιάζει πλέον τρομακτικά ανεξέλεγκτος. «Αν η επιθυμία να δούμε τον κόσμο βοηθάει στην καταστροφή του, μήπως να μείνουμε σπίτι;», αναρωτιούνται εκείνοι που αγαπούν τα ταξίδια, καθώς τούτοι οι κρίσιμοι καιροί μοιάζουν ηθικά με δίκοπο μαχαίρι.
Από το 1995 μέχρι και σήμερα, ο ετήσιος διεθνής αριθμός τουριστών έχει διπλασιαστεί χάρη στις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους αλλά και τους επισκέπτες αναδυόμενων οικονομιών. Αυτό φυσικά -εκτός από θετικά αποτελέσματα για την οικονομία της εκάστοτε περιοχής- έχει και αρνητικές συνέπειες, οι οποίες αποτελούν όλο και μεγαλύτερο πρόβλημα. Ιδιαίτερα σε περιοχές που δέχονται πολύ μεγάλους αριθμούς επισκεπτών καθημερινά, οι ντόπιοι δείχνουν να εξοργίζονται, καθώς αλλοιώνεται η ποιότητα της ζωής τους (θόρυβος, κυκλοφοριακή συμφόρηση, συνωστισμός στα εστιατόρια, στα μουσεία και γενικά στα αξιοθέατα της πόλης, η τοπική ταυτότητα αλλοιώνεται για να προσαρμοσθεί στις τουριστικές προτιμήσεις, έλλειψη στέγης όπου η τουριστική μίσθωση σπιτιών υπερβαίνει τα όρια).
Στην Ελλάδα το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του υπερτουρισμού βιώνεται στη Σαντορίνη, η οποία έχει πέσει θύμα της ίδιας της γοητείας της, αλλά και της έλλειψης τουριστικού σχεδίου. Υπερβολικά πυκνή δόμηση, υπερκατανάλωση νερού, συσσώρευση σκουπιδιών, κυκλοφοριακή συμφόρηση και συνωστισμός τουριστών για ένα «κλικ» είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η Σαντορίνη λόγω του «τουριστικού τσουνάμι». Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για τη διαχείριση της τουριστικής κίνησης, της κατανάλωσης νερού αλλά και της δόμησης που δείχνει να έχει ξεπεράσει τη φέρουσα ικανότητα, η Σαντορίνη θα καταρρεύσει.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) ήδη συνεργάζεται με τις Αρχές της Ελλάδας για να αναπτύξει ένα πρόγραμμα για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού στο νησί. Η πρωτοβουλία σχεδιασμού διαχείρισης προορισμών που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικά αποσκοπεί στο να βοηθήσει τις επιχειρήσεις και τις τοπικές κοινότητες του νησιού να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του τουρισμού, συμπεριλαμβανομένων της διαφοροποίησης των προορισμών, της μείωσης της εξάρτησης από το μοντέλο «ήλιος και θάλασσα» και στην καταπολέμηση της απειλής του υπερτουρισμού (over-tourism).
Άλλα διεθνή παραδείγματα είναι η Βαρκελώνη, η Μαγιόρκα, η Βενετία, το Ντουμπρόβνικ και το Ρέικιαβικ, προορισμοί που σιγά σιγά πλήττουν από τον μαζικό τουρισμό κυρίως λόγω των trends που προκύπτουν από τα social media, τα οποία σχεδόν σε «υποχρεώνουν» να πας να βγάλεις μία αναμνηστική selfie σε κάθε “in” αξιοθέατο.
Τέλος, δύο περιστατικά που στιγμάτισαν πρόσφατα είναι ο συνωστισμός που προκλήθηκε στην κορυφή του Έβερεστ, ο οποίος ήταν η κύρια αιτία θανάτου έντεκα ορειβατών. Συνολικά ο αριθμός των ορειβατών στο Έβερεστ μπορεί φέτος να σπάσει το ρεκόρ που σημειώθηκε πέρυσι, με 807 ανθρώπους να φθάνουν στην κορυφή. Ένα ακόμη περιστατικό με θύμα το περιβάλλον και το ίδιο φυσικό τοπίο σημειώθηκε στο φαράγγι Fjaorargljufur που μέχρι το 2015 ήταν άγνωστο στην πλειονότητα των τουριστών. Όταν επιλέχθηκε, όμως, για να γίνουν εκεί τα γυρίσματα ενός βιντεοκλίπ, το ενδιαφέρον των τουριστών στράφηκε στην περιοχή και μάλιστα μπήκε στη λίστα με τα δημοφιλέστερα αξιοθέατα της Ισλανδίας. Ωστόσο, η μαζική προσέλευση στο φυσικό αξιοθέατο σε συνδυασμό με τις ελλιπείς τουριστικές υποδομές είχαν ως αποτέλεσμα να καταστραφεί μέρος της βλάστησης του φαραγγιού και οδήγησαν τον Οργανισμό Περιβάλλοντος της Ισλανδίας στην απαγόρευση της επισκεψιμότητας έως τον Ιούνιο.
Και τέτοια φαινόμενα, δυστυχώς, δεν είναι μεμονωμένα...
Comments