Σήμα κινδύνου για τις υποδομές εκπέμπει η τεχνική κοινότητα της χώρας, επιμένοντας ότι ο έλεγχος των δημόσιων έργων αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για την προστασία της ασφάλειας των πολιτών. Οπως τονίζουν, πολλά έργα παραμένουν ασυντήρητα ή συντηρούνται αποσπασματικά παρά το γεγονός ότι φτάνουν ή έχουν ξεπεράσει το όριο ηλικίας τους. Η απαγόρευση κυκλοφορίας στη γέφυρα Σερβίων στην Κοζάνη, εξαιτίας των ρωγμών που προκάλεσαν έντονη ανησυχία για την ευστάθειά της, έφερε στην επιφάνεια τα ερωτήματα για την κατάσταση και τον βαθμό συντήρησης και άλλων βασικών υποδομών της χώρας, όπως είναι οι σήραγγες, τα φράγματα ή τα λιμάνια και αυτό γιατί, όπως τονίζεται, στην Ελλάδα επικρατεί η επιλεκτική… αμνησία. Φτιάχνουμε, δηλαδή, ένα έργο και μετά το ξεχνάμε.
Οι καταγγελίες είναι πολλές και αφορούν δεκάδες γερασμένα και συνάμα κομβικής σημασίας έργα. Για παράδειγμα, το φράγμα Αλφειού, από το οποίο καθημερινά διέρχονται επισκέπτες με κατεύθυνση την Αρχαία Ολυμπία ή το φράγμα του Περδίκκα στην Εορδαία, τα οποία φέρονται να έχουν υποστεί σημαντικές φθορές. Την ίδια ώρα, υπάρχουν αναφορές για σήραγγες που παρουσιάζουν απτά προβλήματα, όπως το τούνελ Μελισσατίκων στον Βόλο όπου δεν υπάρχουν συστήματα πυρασφάλειας, έξοδοι κινδύνου, επαρκής σήμανση και φωτισμός. Εξίσου πολλά είναι και τα ζητήματα σε λιμάνια του Αιγαίου (μεταξύ αυτών σε Αγιο Κήρυκο Ικαρίας, Πρίνο Θάσου και Αιγιάλη Αμοργού) που κατασκευάστηκαν πριν από μισό αιώνα και δεν έχουν συντηρηθεί όπως προβλέπεται. Βασικότερο πρόβλημα των τελευταίων, η φθορά του γερασμένου τσιμέντου.
Έλεγχος
Μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Εργων (ΠΕΔΜΕΔΕ) Μιχαήλ Δακτυλίδης επισημαίνει πως «όλα ανεξαιρέτως τα παλαιά δημόσια έργα χρειάζονται έλεγχο». Δεν είναι μόνο ένα συγκεκριμένο φράγμα, ένα λιμάνι, μια γέφυρα. Είναι όλα», αναφέρει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Θεσμοθετημένος έλεγχος δεν υπάρχει, τώρα τον τελευταίο καιρό είδα ότι θα αναλάβει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας να δημιουργήσει ένα μητρώο. Εμείς, σαν ΠΕΔΜΕΔΕ, εκπροσωπούμε την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή ομοσπονδία και το έχω διαπιστώσει εδώ και αρκετό καιρό πως πολλές χώρες έχουν ξεκινήσει ήδη και καταρτούν μητρώο υποδομών και δημοσίων κτιρίων ώστε να ελέγχεται η ανάγκη συντήρησής τους».
«Οταν έπεσε και η γέφυρα στη Γένοβα, το 2018, την οποία είχε σχεδιάσει ο ίδιος μηχανικός που είχε σχεδιάσει και τη γέφυρα στα Σέρβια, θορυβήθηκε πολύ ο ευρωπαϊκός κατασκευαστικός κόσμος και προσπάθησαν να επισπεύσουν την κατάσταση σε σημείο που να γίνει νομοθετικά επιβεβλημένο. Δυστυχώς, όμως, ακόμη καθυστερεί», λέει ο πρόεδρος του ΠΕΔΜΕΔΕ, επισημαίνοντας πως «μόνον έτσι θα ξέρουμε σε κάθε δημόσιο έργο, σε κάθε κατασκευή, πότε έγινε, πώς έγινε, πότε θέλει συντήρηση. Τι συντήρηση έχει ζητήσει ο κατασκευαστής ή ο μελετητής και όλα αυτά να ελέγχονται περιοδικά».
Ως παράδειγμα, ο Μιχαήλ Δακτυλίδης αναφέρει το έργο του Σαντιάγκο Καλατράβα στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας, για το οποίο μόλις πριν από λίγους μήνες ανακοινώθηκε σχέδιο συντήρησης των αρχιτεκτονικών κατασκευών. «Είναι μια σιδηροκατασκευή και απαιτεί συγκεκριμένη συντήρηση. Το κάθε πότε τη θέλει, τι ακριβώς θέλει, πώς τη θέλει, είναι κάτι που θα πρέπει να υπάρχει στο μητρώο», συνεχίζει.
Σε ό,τι αφορά στις προδιαγραφές, ο πρόεδρος του ΠΕΔΜΕΔΕ υπογραμμίζει πως «θα πρέπει να ορίζουμε ότι για ένα έργο στα δύο-τρία χρόνια θα πρέπει να γίνονται συγκεκριμένοι έλεγχοι. Οπως το σέρβις του αυτοκινήτου. Είναι τόσο απλό. Αυτά για τις δημόσιες υποδομές. Οι ιδιωτικές υποδομές είναι μια άλλη ιστορία, είναι πιο δύσκολο λόγω της πολυιδιοκτησίας. Αλλά οι δημόσιες πρέπει να μπουν σε αυτό το μητρώο και να προβλέπεται η συντήρησή τους, για να μην έχουμε ξανά καμία λαχτάρα. Υπήρχε στα σχέδια, είχε προκηρυχθεί και είναι κάτι που σαν Ενωση έχουμε πει πολλές φορές».
Μητρώο
Ερωτηθείς για την κατάσταση που επικρατεί σε άλλα κράτη-μέλη τη Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο Μιχαήλ Δακτυλίδης αναφέρει πως λίγες είναι αυτές που ήδη διαθέτουν μητρώο. «Και οι Ιταλοί που δεν είχαν κινητοποιήθηκαν μετά την πτώση της γέφυρας στη Γένοβα. Είναι θέμα της Πολιτείας να προχωρήσει αυτό το μητρώο, είναι απαραίτητο. Και πιστεύω άμεσα θα γίνει και κοινοτική οδηγία. Γιατί έπιασε στον ύπνο πολλούς Ευρωπαίους. Θα ήταν εξαιρετική προοπτική αυτή». Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες, η κατάσταση ίσως αλλάξει, καθώς αναμένεται να ολοκληρωθεί από το ΤΕΕ το Εθνικό Μητρώο Υποδομών. Οπως αναφέρει η κυβέρνηση, «για κάθε υποδομή και κτίριο που θα περιλαμβάνεται στο Μητρώο θα αναφέρονται ο χρόνος κατασκευής, ο αρμόδιος φορέας για τη συντήρηση και τον έλεγχό τους, τα βασικά χαρακτηριστικά των εργασιών συντήρησης και ελέγχου και ο χρόνος στον οποίο αυτές πρέπει να διενεργούνται. Το έργο θα περιλαμβάνει την εγκατάσταση εξοπλισμού για την παρακολούθηση των φυσικών υποδομών μεγάλων έργων όπως γέφυρες οδών και σιδηροδρόμων, ενώ η εγκατάσταση εξοπλισμού διαδικτύου των πραγμάτων θα αποσκοπεί σε λήψη μετρήσεων σε πραγματικό χρόνο για την κατάσταση της υποδομής, ώστε εγκαίρως να προγραμματίζονται οι ανάλογες συντηρήσεις ή να προλαμβάνονται μεγάλης κλίμακας ατυχήματα».
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα “Τα Νέα”