Χρειάστηκε μόλις 1,5 έτος ώστε οι 18 δήμοι της Περιφέρειας Ηπείρου να περάσουν από τη γνωστή σε όλους μας κατάσταση σε ένα σύγχρονο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων. Η μονάδα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων, που κατασκευάστηκε με σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, τέθηκε την περασμένη εβδομάδα και τυπικά σε λειτουργία, εξυπηρετώντας το σύνολο της ακριτικής Περιφέρειας. Το κατά πόσον το μοντέλο αυτών των μεγάλων μονάδων είναι το ιδανικό, θα φανεί μέσα στα επόμενα χρόνια – είναι όμως σίγουρο ότι η διαφορά του νέου μοντέλου με την ταφή απορριμμάτων σε έναν ΧΥΤΑ ή –ακόμα χειρότερα– σε χωματερές είναι χαώδης.
Το κόστος για την Περιφέρεια (άρα και τους δήμους) είναι 52,80 ευρώ/τόνο για τους πρώτους 80.000 τόνους και 36,95 ευρώ/τόνο για τους υπόλοιπους, άρα μεσοσταθμικά 49,03 ευρώ/τόνο (όλες οι τιμές με ΦΠΑ). Τη μονάδα διαχειρίζεται η Αειφορική Ηπείρου (εταιρεία ειδικού σκοπού με μοναδικό μέτοχο την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή), η οποία έχει συμβληθεί με την Περιφέρεια Ηπείρου, που με τη σειρά της έχει συμβληθεί με τους τέσσερις φορείς διαχείρισης απορριμμάτων (ΦΟΔΣΑ) –Ιωαννίνων, Ηγουμενίτσας, Αρτας και Καρβουναρίου– που εκπροσωπούν τους 18 δήμους της περιοχής.
Η μονάδα περιλαμβάνει ένα εργοστάσιο διαλογής ανακυκλώσιμων, μία μονάδα παραγωγής ενέργειας από βιοαέριο και μία μονάδα παραγωγής κομπόστ χαμηλής ποιότητας (για αποκαταστάσεις λατομείων). Η μονάδα θα αναλάβει και τα κομποστοποιήσιμα των Ιωαννίνων (έως 10.000 τόνοι ετησίως), αν και εφόσον υπάρξει χωριστή συλλογή από τον δήμο, για την παραγωγή υψηλής ποιότητας εδαφοβελτιωτικού.
Βέβαια οι δήμοι της Ηπείρου δεν έχουν καταφέρει ακόμα να συντονιστούν πλήρως, σύμφωνα με το δημοσίευμα. «Σήμερα τα απορριμματοφόρα “αδειάζουν” στη μονάδα. Η Περιφέρεια κατασκευάζει 9 σταθμούς μεταφόρτωσης απορριμμάτων (ΣΜΑ), που θα βοηθήσουν να μειωθεί το μεταφορικό κόστος. Ηδη ο πρώτος έχει παραδοθεί στη Ζίτσα και την επόμενη εβδομάδα ακολουθεί ο δεύτερος στο Μέτσοβο», εξηγεί η κ. Καλογιάννη. «Ομως για να λειτουργήσουν οι ΣΜΑ, πρέπει να τους αναλάβει ένας νέος, ενιαίος φορέας (ΦΟΔΣΑ) για όλους τους δήμους. Δυστυχώς οι δήμοι δεν έχουν κάνει και πολλά για να συγκροτήσουν τον νέο ενιαίο φορέα, από τέσσερις που λειτουργούν σήμερα».
Η λειτουργία της μονάδας στην Ηπειρο έχει κινήσει το ενδιαφέρον πολλών δήμων στην ευρύτερη περιοχή, που αντιμετωπίζουν πρόβλημα στη διαχείριση των απορριμμάτων ή αναζητούν κάποια νέα λύση. «Αρκετοί δήμοι έχουν επικοινωνήσει μαζί μας, όπως η Κέρκυρα και η Λευκάδα. Από την πλευρά μας και εμείς και η “Αειφορική Ηπείρου” είμαστε ανοιχτοί στη συζήτηση. Ομως δεν αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να υπολογίσουν τις ποσότητες και το κόστος μεταφοράς των απορριμμάτων ώς τη μονάδα μας για να δουν αν τους συμφέρει. Δεν γίνονται έτσι “στο πόδι” τα πράγματα».
Η μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων της Ηπείρου είναι η δεύτερη που κατασκευάστηκε και λειτουργεί στη χώρα μας με βάση το μοντέλο σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Η πρώτη εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 2017 στην Κοζάνη και εξυπηρετεί τους 12 δήμους της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (οι μόνοι στη χώρα που διαχειρίζονται εδώ και μία 20ετία από κοινού τα απορρίμματά τους). Πολύ κοντά στην ολοκλήρωση βρίσκεται η αντίστοιχη μονάδα που κατασκευάζεται στις Σέρρες και θα δέχεται απορρίμματα από τους 7 δήμους των Σερρών, τον Δήμο Κιλκίς και ενδεχομένως και άλλες γειτονικές περιοχές. Πριν από λίγες ημέρες υπεγράφη αντίστοιχη ΣΔΙΤ για την περιφερειακή ενότητα Ηλείας.