Το πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι υπεύθυνο για περισσότερο από τη διπλάσια ρύπανση του άνθρακα από τα 3.1 δισεκατομμύρια άτομα που αποτελούσαν το φτωχότερο μισό της ανθρωπότητας κατά τη διάρκεια μιας κρίσιμης 25ετούς περιόδου άνευ προηγουμένου αύξησης των εκπομπών.
Η νέα έκθεση της Oxfam, «Confronting Carbon Inequality», βασίζεται σε έρευνα που διεξήχθη με το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Στοκχόλμης και κυκλοφορήσε καθώς οι παγκόσμιοι ηγέτες προετοιμάζονται να συναντηθούν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για να συζητήσουν τις παγκόσμιες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής κρίσης.
Η έκθεση αξιολογεί τις εκπομπές κατανάλωσης διαφόρων ομάδων εισοδήματος μεταξύ 1990 και 2015 - 25 χρόνια όταν η ανθρωπότητα διπλασίασε την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Βρέθηκε ότι:
Το πλουσιότερο 10% αντιπροσώπευε πάνω από το ήμισυ (52%) των εκπομπών που προστέθηκαν στην ατμόσφαιρα μεταξύ 1990 και 2015. Το πλουσιότερο 1% ήταν υπεύθυνο για το 15% των εκπομπών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου - περισσότερο από όλους τους πολίτες της ΕΕ και περισσότερο από διπλάσιο από το φτωχότερο μισό της ανθρωπότητας (7%).
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το πλουσιότερο 10% έριξε το ένα τρίτο του υπόλοιπου παγκόσμιου προϋπολογισμού άνθρακα 1.5 °C, σε σύγκριση με μόλις 4% για το φτωχότερο μισό του πληθυσμού. Ο προϋπολογισμός για τον άνθρακα είναι το ποσό του διοξειδίου του άνθρακα που μπορεί να προστεθεί στην ατμόσφαιρα χωρίς να προκαλέσει αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών πάνω από 1.5 °C - ο στόχος που έθεσαν οι κυβερνήσεις στη Συμφωνία του Παρισιού για την αποφυγή των πολύ χειρότερων επιπτώσεων της ανεξέλεγκτης κλιματικής αλλαγής.
Οι ετήσιες εκπομπές αυξήθηκαν κατά 60% μεταξύ 1990 και 2015. Το πλουσιότερο 5% ήταν υπεύθυνο για πάνω από το ένα τρίτο (37%) αυτής της αύξησης. Η συνολική αύξηση των εκπομπών του πλουσιότερου 1% ήταν τρεις φορές μεγαλύτερη από εκείνη του φτωχότερου 50%.
Ο Tim Gore, επικεφαλής της πολιτικής για το κλίμα στην Oxfam και συγγραφέας της έκθεσης είπε: «Η υπερβολική κατανάλωση μιας πλούσιας μειονότητας τροφοδοτεί την κλιματική κρίση, αλλά οι φτωχές κοινότητες και οι νέοι πληρώνουν το τίμημα. Αυτή η ακραία ανισότητα άνθρακα είναι άμεση συνέπεια της μακρόχρονης επιδίωξης των κυβερνήσεών μας για εξαιρετικά άνιση και εντατική οικονομική ανάπτυξη».
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι πιθανό να ανακάμψουν γρήγορα καθώς οι κυβερνήσεις διευκολύνουν τις δεσμεύσεις που σχετίζονται με το Covid Εάν οι εκπομπές δεν συνεχίσουν να πέφτουν χρόνο με το χρόνο και η ανισότητα άνθρακα παραμείνει ανεξέλεγκτη, ο υπόλοιπος προϋπολογισμός άνθρακα για 1.5 °C θα εξαντληθεί πλήρως έως το 2030. Ωστόσο, η ανισότητα άνθρακα είναι τόσο έντονη, που το πλουσιότερο 10% θα πλήξει τον προϋπολογισμό για τον άνθρακα έως το 2033, ακόμη και αν άλλες εκπομπές μειωθούν στο μηδέν.
Κατά τη διάρκεια του 2020, και με περίπου 1 °C της παγκόσμιας υπερθέρμανσης, η κλιματική αλλαγή τροφοδότησε θανατηφόρους κυκλώνες στην Ινδία και το Μπαγκλαντές, τεράστια σμήνη ακρίδων που κατέστρεψαν τις καλλιέργειες σε ολόκληρη την Αφρική και πρωτοφανή κύματα θερμότητας και πυρκαγιές σε ολόκληρη την Αυστραλία και τις ΗΠΑ. Κανείς δεν είναι άνοσος αλλά είναι οι πιο φτωχοί και περιθωριοποιημένοι άνθρωποι που πλήττονται περισσότερο. Για παράδειγμα, οι γυναίκες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο βίας και κακοποίησης μετά από μια καταστροφή.
Η «Confronting Carbon Inequality» εκτιμά ότι οι κατά κεφαλήν εκπομπές του πλουσιότερου 10% θα πρέπει να είναι περίπου 10 φορές χαμηλότερες έως το 2030 για να διατηρηθεί ο κόσμος σε τροχιά για μόλις 1.5 °C θέρμανσης - αυτό ισοδυναμεί με μείωση των παγκόσμιων ετήσιων εκπομπών κατά ένα τρίτο. Ακόμη και η μείωση των κατά κεφαλή εκπομπών του πλουσιότερου 10% στον μέσο όρο της ΕΕ θα μειώσει τις ετήσιες εκπομπές κατά περισσότερο από ένα τέταρτο.
Οι κυβερνήσεις μπορούν να αντιμετωπίσουν τόσο την ακραία ανισότητα όσο και την κλιματική κρίση εάν στοχεύουν τις υπερβολικές εκπομπές των πλουσιότερων και επενδύουν σε φτωχές και ευάλωτες κοινότητες. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι το πλουσιότερο 10% των νοικοκυριών χρησιμοποιεί σχεδόν το ήμισυ (45%) της συνολικής ενέργειας που συνδέεται με τις χερσαίες μεταφορές και τα τρία τέταρτα όλης της ενέργειας που συνδέεται με την αεροπορία. Οι μεταφορές αντιπροσωπεύουν σήμερα περίπου το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εκπομπών, ενώ τα SUV ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη για την παγκόσμια αύξηση εκπομπών άνθρακα μεταξύ 2010 και 2018.
Ο Γκορ είπε: «Η επανεκκίνηση των παρωχημένων, άδικων και ρυπογόνων οικονομιών μας πριν από την Covid δεν είναι πλέον βιώσιμη επιλογή. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αδράξουν αυτήν την ευκαιρία για να αναμορφώσουν τις οικονομίες μας και να χτίσουν ένα καλύτερο αύριο για όλους μας».
«Οι κυβερνήσεις πρέπει να περιορίσουν τις εκπομπές των πλουσίων μέσω φόρων και απαγορεύσεων σε «πολυτελή άνθρακα» όπως SUV και συχνές πτήσεις. Τα έσοδα πρέπει να επενδύονται σε τομείς των δημόσιων υπηρεσιών και των χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και να βοηθήσουν στον τερματισμό της φτώχειας», πρόσθεσε ο Γκορ.