Πώς μπορούν οι κοινωνίες και οι άνθρωποι να ευημερούν και να αναπτυχθούν χωρίς να βλάψουν το περιβάλλον και το κλίμα; Είναι δυνατόν να εφαρμοστεί η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία μέσω κοινωνικών καινοτομιών που έχουν ελάχιστες ή καθόλου περιβαλλοντικές επιπτώσεις;
Για να διευρύνει τη συζήτηση για τη βιωσιμότητα, μια ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα 11 Ιανουαρίου, διερευνά εναλλακτικούς τρόπους σκέψης για την ανάπτυξη και την πρόοδο.
Η ενημέρωση του ΕΟΠ «Ανάπτυξη χωρίς οικονομική ανάπτυξη» παρουσιάζει μια επισκόπηση των διαφόρων ιδεών για πρόοδο πέρα από την οικονομική ανάπτυξη.
Η οικονομική ανάπτυξη συνδέεται στενά με την αύξηση της παραγωγής, της κατανάλωσης και της χρήσης πόρων, η οποία έχει αρνητικές επιπτώσεις στη φύση, το κλίμα και την ανθρώπινη υγεία. Επιπλέον, η τρέχουσα έρευνα δείχνει ότι είναι απίθανο η οικονομική ανάπτυξη να αποκολληθεί εντελώς από τις περιβαλλοντικές της επιπτώσεις, σημειώνει το ενημερωτικό σημείωμα του ΕΟΠ.
Έχουν παρουσιαστεί διάφορες ιδέες και θεωρίες για να ξανασκεφτούν την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική πρόοδο. Η πράσινη ανάπτυξη, οι ατζέντες μετά την ανάπτυξη και η ανάπτυξη έχουν κοινό παρόμοιους στόχους, αλλά αποκλίνουν από τα μέσα τους για την επίτευξη στόχων βιωσιμότητας. Η ενημέρωση του ΕΟΠ υπενθυμίζει ότι η οικονομική ανάπτυξη συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με δείκτες για την ανθρώπινη ευημερία, όπως το προσδόκιμο ζωής και η εκπαίδευση.
Ταυτόχρονα, οι θεμελιώδεις αξίες της Ευρώπης, όπως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ελευθερία, η δημοκρατία, δεν είναι υλιστικές και η διατήρηση υψηλών κοινωνικών, υγειονομικών και περιβαλλοντικών προτύπων δεν χρειάζεται να εξαρτάται από την οικονομική ανάπτυξη.
Οι πολιτικές πρωτοβουλίες για ένα βιώσιμο μέλλον απαιτούν όχι μόνο την τεχνολογική αλλαγή, αλλά και τις αλλαγές στην κατανάλωση και τις κοινωνικές πρακτικές. Η πρόκληση είναι να καινοτομήσουμε τρόπους ζωής που καταναλώνουν λιγότερα αλλά είναι ελκυστικοί για άτομα χωρίς περιβαλλοντικό, πνευματικό ή ιδεολογικό ενδιαφέρον.
Θα μπορούσε η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, για παράδειγμα, να γίνει καταλύτης για μια κοινωνία που καταναλώνει λιγότερα και μεγαλώνει εκτός από τις υλικές διαστάσεις, ρωτά η ενημέρωση του ΕΟΠ.
Ορισμένα από τα πιο σημαντικά σημεία της ενημέρωσης είναι:
Η συνεχιζόμενη «Μεγάλη Επιτάχυνση» στην απώλεια της βιοποικιλότητας, την αλλαγή του κλίματος, τη ρύπανση και την απώλεια φυσικού κεφαλαίου συνδέεται στενά με τις οικονομικές δραστηριότητες και την οικονομική ανάπτυξη.
Ενδέχεται να μην είναι δυνατή η πλήρης αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης και της κατανάλωσης πόρων.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και άλλες πολιτικές πρωτοβουλίες για ένα βιώσιμο μέλλον απαιτούν όχι μόνο την τεχνολογική αλλαγή αλλά και τις αλλαγές στην κατανάλωση και τις κοινωνικές πρακτικές.
Η ανάπτυξη καλλιεργείται πολιτισμικά, πολιτικά και θεσμικά. Η αλλαγή απαιτεί από εμάς να αντιμετωπίσουμε αυτά τα εμπόδια δημοκρατικά. Οι διάφορες κοινότητες που ζουν προσφέρουν απλώς έμπνευση για την κοινωνική καινοτομία.