Τα τελευταία χρόνια, τα κράτη μέλη της ΕΕ κατέβαλαν σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων, βελτιώνοντας την επεξεργασία των λυμάτων και μειώνοντας την απορροή ρύπων από γεωργικές εκτάσεις, σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (European Environment Agency) «Τα ευρωπαϊκά ύδατα - Αξιολόγηση της κατάστασης και των πιέσεων 2018».
Ενώ τα υπόγεια ύδατα της Ευρώπης, βρίσκονται σε καλή κατάσταση στις περισσότερες περιπτώσεις, μόνο το 40% των παρακολουθούμενων λιμνών, ποταμών, εκβολών ποταμών και παράκτιων υδάτων πέτυχε τον ελάχιστο οικολογικό χαρακτηρισμό «καλό» ή «υψηλό».
Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος παρέχει επικαιροποιημένο έλεγχο σε περισσότερους από 130.000 οργανισμούς επιφανειακών και υπόγειων υδάτων που παρακολουθούνται από τα κράτη μέλη της ΕΕ βάσει των δεδομένων που συλλέχθηκαν και αναφέρθηκαν από περισσότερα από 160 αποκαλούμενα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών που καλύπτουν την περίοδο 2010 έως 2015.
«Χάρη στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα ύδατα στα κράτη μέλη, η ποιότητα των γλυκών υδάτων της Ευρώπης βελτιώνεται σταδιακά, αλλά πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα προτού όλες οι λίμνες, τα ποτάμια, τα παράκτια ύδατα και τα υπόγεια ύδατα βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Η αντιμετώπιση της ρύπανσης από τη γεωργία, τη βιομηχανία και τα νοικοκυριά απαιτεί από κοινού προσπάθειες όλων των χρηστών νερού σε όλη την Ευρώπη », δήλωσε ο κ. Karmenu Vella, Επίτροπος της ΕΕ για το Περιβάλλον, τις Θαλάσσιες Υποθέσεις και την Αλιεία.
«Πρέπει να αυξήσουμε τις προσπάθειές μας για να εξασφαλίσουμε ότι τα νερά μας είναι τόσο καθαρά και ανθεκτικά όσο θα έπρεπε - η δική μας ευημερία και η υγεία των ζωτικών μας υδατικών και θαλάσσιων οικοσυστημάτων εξαρτώνται από αυτήν. Αυτό είναι κρίσιμο για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των υδάτων μας και για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων μας να ζούμε καλά μέσα στα όρια του πλανήτη μας », δήλωσε ο Hans Bruyninckx, Εκτελεστικός Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με την Οδηγία-Πλαίσιο της ΕΕ τα κράτη μέλη οφείλουν να εκπονούν Σχέδια Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμών (RBMP), καθώς και ένα Πρόγραμμα Μέτρων για τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων.
Βασικά ευρήματα της έκθεσης:
• Σε σύγκριση με τα επιφανειακά ύδατα, οι πηγές υπογείων υδάτων έχουν γενικά την καλύτερη κατάσταση. Καλή χημική κατάσταση έχει επιτευχθεί για το 74% της περιοχής των υπογείων υδάτων, ενώ το 89% της περιοχής πέτυχε καλή ποσοτική κατάσταση. Οι λόγοι για τους οποίους δεν πληρούνταν οι ελάχιστοι στόχοι οφειλόταν κυρίως στη μόλυνση των νερών από τη γεωργική απορροή, τη διείσδυση σε αλάτι και τη διάβρωση επικίνδυνων χημικών ουσιών από μολυσμένους τόπους.
• Η Βόρεια Σκανδιναβία, το Βόρειο Ηνωμένο Βασίλειο (Σκωτία) και η Εσθονία, καθώς και η Σλοβακία, η Ρουμανία και ορισμένες περιοχές λεκάνης απορροής ποταμού στην περιοχή της Μεσογείου παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό επιφανειακών υδάτινων σωμάτων σε υψηλή ή καλή οικολογική κατάσταση. Αντίθετα, πολλές από τις κεντρικές ευρωπαϊκές περιοχές λεκάνης απορροής ποταμού, με υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού και πιο εντατική γεωργία, δείχνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των υδάτινων σωμάτων δεν επιτυγχάνουν καλή οικολογική κατάσταση.
• Μόνο το 38% των ελεγχόμενων λιμνών, ποταμών και άλλων επιφανειακών υδάτινων σωμάτων είναι σε καλή χημική κατάσταση - με συγκεντρώσεις ρύπων που δεν υπερβαίνουν τα περιβαλλοντικά ποιοτικά πρότυπα σε επίπεδο ΕΕ.
• Στα περισσότερα κράτη μέλη, μερικές ουσίες ευθύνονται για την κακή χημική κατάσταση, η πιο συνηθισμένη είναι ο υδράργυρος. Αφού χρησιμοποιείται ευρέως σε θερμόμετρα, μπαταρίες και χρώματα, ο υδράργυρος συνεχίζει να βρίσκεται σε δείγματα νερού, ακολουθούμενο από κάδμιο, το οποίο χρησιμοποιείται στα φωσφορικά λιπάσματα και στην παραγωγή μετάλλων.
Συμπερασματικά, η Οδηγία Πλαίσιο έχει βοηθήσει σημαντικά στην βελτίωση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων, αλλά ιδιαίτερα στα επιφανειακά ύδατα υπάρχει ακόμα μεγάλο περιθώριο βελτίωσης.