*του Καθηγητή Δημήτριου Μαυράκη
Στις 10 Οκτωβρίου 2018 το Κέντρο Ενεργειακής Πολιτικής και Ανάπτυξης (ΚΕΠΑ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), το οποίο ιδρύθηκε το 1837, επιλέχθηκε από την πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών «United Nations Academic Impact (UNAI)», μεταξύ 1300 Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων, για την περίοδο 2018-2021 ως ο αποκλειστικός κόμβος του για τον 7ο στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης (SDG7) ο οποίος αντιστοιχεί στην "Καθαρή, Προσιτή και Σύγχρονη Ενέργεια" “Clean, Affordable and Modern Energy”.
To KEΠA είναι ακαδημαϊκό ερευνητικό κέντρο, το οποίο λειτουργεί εντός του θεσμικού πλαισίου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει εξωστρεφή χαρακτήρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, προωθεί την περιφερειακή συνεργασία και τη μεταφορά γνώσης σχετικά με τα ζητήματα Κλιματικής Αλλαγής και Πράσινης Ενέργειας μεταξύ των κρατών μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ) (Black Sea Economic Cooperation (BSEC)).
Το ΚΕΠΑ συντονίζει το Δίκτυο PROMITHEASnet, που προωθεί και διευκολύνει τη συνεργασία κυρίως μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Μαύρης Θάλασσας και της Κεντρικής Ασίας.
Σε στενή συνεργασία με τη Μόνιμη Διεθνή Γραμματεία της ΟΣΕΠ, συντονίζει το δίκτυο «BSEC - Green Energy Network (BSEC - GEN)», το οποίο συστάθηκε με απόφαση του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών της ΟΣΕΠ στις 12 Δεκεμβρίου 2014 (BSEC/BS/ C.2015.0049).
Το Δίκτυο BSEC-GEN αποτελείται από «κέντρα και εθνικά διοικητικά όργανα ή / και οργανισμούς, που έχουν ως αποστολή την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και μέτρων και πολιτικών ενεργειακής απόδοσης» ενώ «οι κύριοι στόχοι του Δικτύου είναι να αναγνωρισθούν τα σχετικά θέματα στα οποία η περιφερειακή συνεργασία δύναται να είναι το μέγιστο αποτελεσματική και επίσης να διερευνήσει τρόπους προώθησης επενδύσεων και καινοτόμων έργων για την πράσινη ενέργειας" (BSEC / BS / info.2015.0045).
Το ΚΕΠΑ μέσω των δικτύων PROMITHEASnet και BSEC - GEN έχει συνεισφέρει στην περιφερειακή συνεργασία της ΟΣΕΠ για την Κλιματική Αλλαγή και την Πράσινη Ενέργεια με περισσότερα από 2,5 εκατ. € από ανταγωνιστικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ειδικά από το 6ο και 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο (FP6, FP7) και τον Ορίζοντα 2020 (H2020).
Το ΚΕΠΑ μέσω των έργων: i) PROMITHEAS-2 (FP6) προώθησε την περιφερειακή συνεργασία σε θέματα ενεργειακής πολιτικής μεταξύ των 12 Κρατών – μελών της ΟΣΕΠ, ii) PROMITHEAS-4 (FP7) εκπαίδευσε, ανέπτυξε και διέχυσε Σενάρια Πολιτικής για την Κλιματική Αλλαγή στις χώρες της ΟΣΕΠ, Εσθονία και Καζακστάν και iii) HERON (Horizon 2020) ανέπτυξε και διένειμε δωρεάν ένα καινοτόμο εργαλείο λήψης αποφάσεων (HERON - DST) και μια μεθοδολογία, που ενσωματώνει και βελτιστοποιεί τον αντίκτυπο των προτύπων συμπεριφοράς στις πολιτικές της ενεργειακής απόδοσης.
Παράλληλα με τα προαναφερθέντα έργα, διοργάνωσε, έως τώρα, σεμινάρια, ημερίδες, webinars και συνέδρια σε όλα τα Κράτη - Μέλη της ΟΣΕΠ. Διοργανώνει το Ετήσιο Επιστημονικό Συνέδριο για την Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή (από το 2008) και το BSEC - Green Energy Investments Forum (από το 2016).
Τέλος, εκδίδει και κυκλοφορεί δωρεάν το Energy View του BSEC, το ενημερωτικό δελτίο, το Επιστημονικό περιοδικό με τίτλο «Euro-Asian Journal of Sustainable Energy Development Policy» και τα πρακτικά των προαναφερόμενων ετήσιων συνεδρίων και φόρουμ.
Το ΚΕΠΑ κατά την έναρξη της θητείας του ως κόμβου της πρωτοβουλίας UNAI για τον SDG7, με βάση την μακρόχρονη εμπειρία του, προωθεί την συνεργασία σε θέματα Καθαρής Ενέργειας μεταξύ των διαφόρων νομικών οντοτήτων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ευρύτερης περιοχής της Μαύρης Θάλασσας και της Κεντρικής Ασίας, κατανοεί ότι το κύριο πρόβλημα, που δυσκολεύει την απαραίτητη δράση, είναι αυτό των εμποδίων συμπεριφοράς, που επιδεικνύουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι απλοί άνθρωποι στην ανάπτυξη και εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων.
Η ειρωνεία σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση των γνώσεων και των πόρων είναι ότι αν και διαθέτουμε τη γνώση, την τεχνολογία και τα κεφάλαια για ένα βιώσιμο μέλλον, αρνούμεθα να εφαρμόσουμε τα αναγκαία μέτρα λόγω της άγνοιας, των βραχυπρόθεσμων οικονομικών συμφερόντων και προκαταλήψεών μας.
Στην προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων, ο κόμβος UNAI για το SDG7 εξετάζει αριθμό πρωτοβουλιών σε τοπικό, περιφερειακό και διεθνές (παγκόσμιο) επίπεδο και απευθύνει έκκληση σε όλους τους ενδιαφερόμενους να έλθουν σε επαφή μαζί του.
Χωρίς να αποκλείει οποιαδήποτε καινοτόμο και αποτελεσματική πρόταση, που στοχεύει σε πραγματικές δράσεις, ο κόμβος UNAI για την SDG7 προωθεί i) μια πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας με βιώσιμο τρόπο, μέσω ενός δομημένου πολιτικού διαλόγου, που μετατρέπει τους ενεργειακά φτωχούς καταναλωτές σε αειφόρους καταναλωτές, διεγείροντας «έξυπνη χρηματοδότηση» για ανακαινίσεις που καταλήγουν σε «έξυπνα μηδενικής ενέργειας κτήρια» (Smart Zero Energy Building – Smart ZEB)· ii) τη δημιουργία ενός «περιφερειακού κέντρου αριστείας» για το "Smart ZEB" · iii) μετάβαση στη χρήση καυσίμων με λιγότερες εκπομπές (ενεργειακή απόδοση, βιοκαύσιμα, ΑΠΕ και φυσικό αέριο), iv) συμμετοχή των νέων σε δράσεις προώθησης και υλοποίησης καθαρών ενεργειών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο (ΟΣΕΠ) και σε παγκόσμιο επίπεδο, v) αύξηση του επιπέδου συνεργασίας μεταξύ των φορέων της ακαδημαϊκής κοινότητας, των δυνάμεων της αγοράς και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής σε δράσεις συνεργασίας που σχετίζονται με τον SDG7 και, τέλος, vi) αύξηση της ροής της πράσινης χρηματοδότησης στις τοπικές κοινωνίες και ιδιαίτερα σε χώρες με αναπτυσσόμενες και υπό ανάπτυξη οικονομίες.
Το UNAI Hub – SDG7, ενώ προωθεί τις προαναφερθείσες πρωτοβουλίες, προωθεί το BSEC-GEN, the Green Energy Investments Forum (Βουλγαρία, Σόφια 16.4.2019), το 12ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για την Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή (Αθήνα 9-11.10 .2019), το 4ο Διεθνές Φόρουμ Επενδύσεων Πράσινης Ενέργειας (Ελλάδα, Αθήνα 9.10.2019) και μια Συνάντηση των 17 κόμβων της UNAI - SDG (Ελλάδα - Αθήνα, Δεκέμβριος 2019) σε μια προσπάθεια να αυξηθεί το επίπεδο διεθνούς συνεργασίας για την προώθησή τους.
Ο κόμβος UNAI Hub – SDG7 υπενθυμίζει την έκκλησή του για παγκόσμια συνεργασία σε θέματα πραγματικής δράσης, που προάγουν την καθαρή, οικονομικά προσιτή και σύγχρονη ενέργεια ως απόλυτη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και ως σημαντικό συντελεστή προώθησης των περισσότερων άλλων SDGs και υπογραμμίζει την ανάγκη κινητοποίησης ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων, που απευθύνονται σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες σε χώρες με αναπτυσσόμενες και υπό ανάπτυξη οικονομίες.
* Ο καθηγητής Δημήτριος Μαυράκης είναι Διευθυντής του Κέντρου Ενεργειακής Πολιτικής και Ανάπτυξης του ΕΚΠΑ που αποτελεί Hub του UNAI για τους SDG7.
** Το άρθρο έχει δημοσιευθεί και στο "In deep analysis"