Υπεράκτια αιολικά πάρκα: Αρκεί η «καθαρότερη» ενέργεια για να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις κατασκευής και λειτουργίας τους στο περιβάλλον;

Βάσει του δεδομένου ότι η εκ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) παραγόμενη ενέργεια είναι «καθαρότερη» ως προς τη ρύπανση που προκαλείται κατά τη διαδικασία παραγωγής της, τους αποδόθηκε εσφαλμένα και πιθανώς καθ’ υπερβολή η πράσινη ταυτότητα [1,2].

Η συγκεκριμένη προσέγγιση οδηγεί επί του παρόντος στον επανακαθορισμό των παγκόσμιων πολιτικών παραγωγής ενέργειας μέσω ΑΠΕ.

Τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα (ΥΑιΠ) στην κατασκευή των οποίων επένδυσαν αρκετές και οικονομικά ισχυρές χώρες της Βόρειας Ευρώπης, (Γερμανία, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο κ.α.), αποδεικνύονται μη βιώσιμα οικονομικά με αποτέλεσμα να τίθεται εν αμφιβόλω η συνέχιση της λειτουργίας τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πρωτοποριακό για την εποχή του (κατασκευάστηκε το 2010) πάρκο Alpha Ventus στη Γερμανία. Η εν λόγω εγκατάσταση οδηγείται σύμφωνα δημοσιεύματα σε παροπλισμό εξαιτίας της οικονομικής ασφυξίας που δημιουργείται ως αποτέλεσμα της λειτουργίας της [3].

Υπεράκτιο αιολικό πάρκο Alpha Ventus, Γερμανία (Πηγή: https://www.zinkpower.com/offshore-windpark-alpha-ventus.html# )

Η μη δημοσιοποίηση της ως άνω κατάστασης πρωτύτερα οφείλεται στις τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις που στήριζαν έργα όπως αυτό, αποσκοπώντας στην προώθηση-της όχι και τόσο ρεαλιστικής όπως αποδεικνύεται-βιωσιμότητας της λειτουργίας τους.

Πέραν των οικονομικών συνεπειών της εγκατάστασης και λειτουργίας των ΥΑιΠ, εξίσου σημαντικές είναι και οι επιπτώσεις που επιφέρουν στο περιβάλλον [4,5]. Αν και η εξέταση αυτών θα έπρεπε να λαμβάνει χώρα κατά τα αρχικά στάδια του σχεδιασμού, συμμορφούμενη με τις τοπικές, εθνικές και διεθνείς περιβαλλοντικές απαιτήσεις και προδιαγραφές, όπως αναδεικνύεται μέσω των σχετικών αναφορών και εκθέσεων αυτό δεν ισχύει στην πράξη [6].

Σε ότι αφορά στο λειτουργικό περιβαλλοντικό προφίλ των εν λόγω εγκαταστάσεων, οι σχετικές αναλύσεις τείνουν να τονίζουν την καθαρότητα της παραγόμενης-μέσω αυτών-ενέργειας.

Κατηγορίες επιπτώσεων της λειτουργίας Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΥΑιΠ) στο θαλάσσιο περιβάλλον [7].

Έτσι εξαιρούνταν από τις ανωτέρω αναλύσεις σημαντικά επιμέρους στάδια του κύκλου λειτουργικής ζωής των ΥΑιΠ, με τεράστια συνεισφορά στο συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα των έργων αυτών, όπως επί παραδείγματι η διαχείριση των υποδομών και του εξοπλισμού τους μετά την ολοκλήρωση της παραγωγικής τους λειτουργίας.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της εταιρείας που έχει αναλάβει την λειτουργία του Alpha Ventus, Eric Richter, τα συμπεράσματα που εξήχθησαν κατά την 15ετή λειτουργία του έργου, αναδεικνύουν ότι ο χρόνος λειτουργικής ζωής του συγκεκριμένου όπως ενδεχομένως και άλλων αντίστοιχων πάρκων, έχει ολοκληρωθεί. Οι υποδομές και ο εξοπλισμός που περιλαμβάνονται σε αυτά πρέπει να αποσυναρμολογηθούν και να αντικατασταθούν με νέα. Τόσο τα συστατικά μέρη του εξοπλισμού όσο και τα δομικά υλικά (τσιμέντο, σίδερα κ.λπ.) των εγκαταστάσεων πρέπει να διατεθούν με περιβαλλοντικά ορθές μεθόδους.

Πολλά από αυτά μπορούν να επαναπροωθηθούν στην αγορά ως δευτερογενή υλικά/παραπροϊόντα σε κατασκευαστικές κυρίως εφαρμογές. Εναλλακτικά και αφού υποβληθούν σε επεξεργασία/προεργασία δύνανται να χρησιμοποιηθούν, ως πρωτογενή υλικά, σε πληθώρα τεχνολογικών ή/και βιομηχανικών εφαρμογών.

Κατόπιν των παραπάνω, όπως καταλήγει ο Eric Richter, η θεωρία βάσει της οποίας η ενέργεια μέσω των ΥΑιΠ παράγεται δημιουργώντας σχεδόν μηδενικό συνολικό περιβαλλοντικό αποκτά ιστορίας αφηγηματικού τύπου [3].

Τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα αποτελούν αντιπροσωπευτική περίπτωση για να διαπιστώσει κανείς την πλασματικά εξευγενισμένη ταυτότητα η οποία αποδόθηκε σχεδόν στο συνολο των ΑΠΕ. Παρόλα αυτά η πρόκληση της αξιοποίησης του αιολικού δυναμικού το πλανήτη παραμένει, όπως τονίζεται από μεγάλη μερίδα των εμπλεκομένων, επιτακτική υπό την προυπόθεση της υλοποίησής της εντός ενός ευρύτερου σχεδιασμού αφενός βάσει των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης σε ότι αφορά στους παραγωγικούς κλάδους και αφετέρου σύμφωνα με της αρχές τις αειφόρου διαχείρισης για το περιβάλλον.

Βιβλιογραφία

1. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal/repowereu-affordable-secure-and-sustainable-energy-europe_en

2. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0360544211000594

3. https://www.bankingnews.gr/energeia/articles/794535/germanikos-efialtis-ksilonoun-aron-aron-ta-yperaktia-aiolika-parka-akrivi-kai-anaksiopisti-i-prasini-energeia

4. https://www.nature.com/articles/s44183-022-00003-5 

5. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0964569124000085

6. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1364032120302070

7. Bergström, L., Kautsky, L., Malm, T., Rosenberg, R., Wahlberg, M., Åstrand Capetillo, N., & Wilhelmsson, D. (2014). Effects of offshore wind farms on marine wildlife—a generalized impact assessment. Environmental Research Letters, 9(3), 034012.