του Γεώργιου Μανώλη
Τον γύρο όλου το κόσμου έχει κάνει η είδηση ότι η Διώρυγα του Σουέζ παραμένει μπλοκαρισμένη από το γιγαντιαίο φορτηγό-πλοίο «Ever Given» της ναυτιλιακής εταιρείας Evergreen. Το πλοίο μήκους 400 μέτρων παραμένει κολλημένο για 4η ημέρα, όταν λόγω των δυνατών ανέμων στην περιοχή, προσέκρουσε στις όχθες της διώρυγας. Η διαχειρίστρια εταιρεία μαζί με τους υπευθύνους του πλοίου καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για τον απεγκλωβισμό του μέσα στις επόμενες ημέρες.
Ωστόσο, καθώς η διαδικασία αυτή μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες καθυστερήσεις, πλήττοντας σημαντικά την παγκόσμια οικονομία, πολλές ναυτιλιακές εταιρίες επανασχεδιάζουν τα δρομολόγιά τους ώστε να αποφύγουν τη διώρυγα. Μια από τις προτεινόμενες λύσεις είναι ο περίπλους της Αφρικής· μια διαδρομή αρκετά μεγαλύτερη σε όρους απόστασης και χρόνου. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ένα τέτοιο δρομολόγιο μπορεί να οδηγήσει και στην αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Εκτιμάται ότι μέσα από τη Διώρυγα του Σουέζ, η οποία συνδέει τον Ινδικό Ωκεανό με τη Μεσόγειο Θάλασσα, διακινείται το 12% του παγκόσμιου εμπορίου. Ακόμα, λόγω της σύνδεσης της Μεσογείου με την Ερυθρά Θάλασσα, διέρχεται από τη διώρυγα, περίπου το 5-10% του παγκόσμιου πετρελαίου που διακινείται με δεξαμενόπλοια. Πιο συγκεκριμένα, το Διεθνές Επιμελητήριο Ναυτιλίας εκτιμά ότι καθημερινά μέσω της πλωτής οδού διέρχονται φορτία αξίας 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Συνεπώς, πολλές εταιρίες για να μην ζημιωθούν από τις επιπλέον καθυστερήσεις στις παραδόσεις, σχεδιάζουν την εκτέλεση του περίπλου της Αφρικανικής Ηπείρου.
Τα πλοία που θα επιλέξουν τον γύρο της Αφρικής, αντί να μείνουν σε ακινησία μέχρι να ανοίξει ξανά η Διώρυγα του Σουέζ, θα αναγκαστούν να ταξιδεύουν με πιο υψηλές ταχύτητες ώστε να αντισταθμίσουν τον χαμένο χρόνο της αναμονής και της διαδρομής. Ένα τέτοιο ταξίδι μπορεί να διαρκέσει έως και 2 εβδομάδες επιπλέον σε σχέση με τη διέλευση από τη διώρυγα. Η συγκεκριμένη επιλογή, σαφέστατα συνεπάγεται μια πρόσθετη κατανάλωση καυσίμου, η οποία θα οδηγήσει και σε μεγαλύτερες εκπομπές αερίων εκπομπών βραχυπρόθεσμα.
Η συμβολή των θαλάσσιων μεταφορών στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου εκτιμάται περίπου στο 2% έως 3%, παρόμοια δηλαδή ποσοστά με αυτά της Γερμανίας. Οι παγκόσμιες πιέσεις που δέχεται η ναυτιλία για περαιτέρω μείωση των αέριων εκπομπών, καθώς και η ανάγκη για τη μείωση του κόστους μεταφοράς, έχει οδηγήσει στην κατασκευή φορτηγών πλοίων, τεράστιας κλίμακας σαν αυτή του Ever Given. Ωστόσο, τα μεγαλύτερα πλοία δεν είναι η μόνη λύση για τη μείωση των εκπομπών.
Ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων είναι η βελτιστοποίηση και η εφαρμογή ορθότερων πρακτικών διαχείρισης της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας. Η μέθοδος Slow Steaming, κατά την οποία τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων κινούνται κάτω από τη μέγιστη ταχύτητά τους, μπορεί να προσφέρει μια πιο βιώσιμη λύση για την παγκόσμια ναυτιλία. Έρευνα που διεξήχθη με το Κέντρο Tyndall για την Κλιματική Αλλαγή στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, διαπίστωσε, ότι η επιβράδυνση της ταχύτητας ενός στόλου κατά 17%, μπορεί να οδηγήσει σε 25% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται από τον στόλο αυτό.
Συνοψίζοντας λοιπόν όλα τα παραπάνω, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η εκτέλεση του περίπλου της Αφρικής από τα εμπορικά πλοία για όσο διάστημα παραμένει κλειστή η Διώρυγα του Σουέζ, μπορεί να επιβαρύνει το περιβάλλον. Η ανάγκη κάλυψης του χαμένου χρόνου του ταξιδιού, θα αναγκάσει τα πλοία να κινούνται με μεγαλύτερες ταχύτητες αυξάνοντας τις εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου. Όμως, εάν σχηματιστούν στόλοι πλοίων κατά τη διάρκεια της διαδρομής, με χαμηλές ταχύτητες, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων, μειώνοντας έτσι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των επιπτώσεων του αποκλεισμού της Διώρυγας του Σουέζ.