Η συμβολή των τεχνολογιών αιχμής στην εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων

του Κώστα Μπογιατζίδη

Η εκτιμώμενη αύξηση της παραγόμενης ποσότητας αποβλήτων σε παγκόσμιο επίπεδο, καθιστά επιτακτική την ανάγκη για την δημιουργία και αξιοποίηση πιο αποτελεσματικών συστημάτων και διαδικασιών διαχείρισης.

Εκτίμηση παραγωγής αστικών αποβλήτων έως το 2050 (Πηγή: https://www.statista.com/ )

Στο πλαίσιο αυτό οι σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές τείνουν να αποκτήσουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση αφενός της αποδοτικότητας και αφετέρου της λειτουργικής ακρίβειας των επιμέρους σταδίων της διαλογής/διαχωρισμού αποβλήτων.            

Μέσω των κατάλληλων διαχειριστικών εργαλείων στη φιλοσοφία των οποίων συνδυάζονται η ρομποτική τεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence), η μηχανική μάθηση (Machine Learning) και άλλες τεχνολογικές εφαρμογές αιχμής, επιτυγχάνεται η βελτιστοποίηση  σε ότι αφορά στον διαχωρισμό και κατεπέκταση στη διαχείριση των αποβλήτων στις εγκαταστάσεις [1,7].

Η υιοθέτηση και η εφαρμογή πρακτικών όπως οι προηγουμένως αναλυθείσες, πέραν του ότι ενισχύει σημαντικά την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών εναλλακτικής διαχείρισης, παράλληλα περιορίζει σημαντικά το ενδεχόμενο πρόκλησης ατυχημάτων και βλαβών στην υγεία (των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις διαχείρισης) από την πιθανή έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες και υλικά. Επιπροσθέτως μέσω των ρομποτικών συστημάτων επιτυγχάνονται υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών [1,2,5]. Περιορίζεται δε σημαντικά το λειτουργικό κόστος των εγκαταστάσεων όπως επίσης και τα κόστη συλλογής και μεταφοράς [3,4].

Ο ολοένα και πιο έντονος προβληματισμός των κοινωνιών γύρω από τα ζητήματα περιβαλλοντικής φύσεως αλλά και η ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης από μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, ώθησε τους αρμόδιους φορείς στον επανακαθορισμό των θεσμικών πλαισίων και των στρατηγικών στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων.

Ρομποτικό σύστημα διαλογής σε κέντρο διαλογής ανακυκλώσιμων υλικού (Πηγή: https://infrastructurenews.co.nz/ )

Οι απαιτήσεις του νέου αυτού πλαισίου θα αναγκάζουν πλέον τους παραγωγούς αποβλήτων να εφαρμόσουν παραγωγικά/λειτουργικά μοντέλα νοοτροπίας «cradle to grave» εστιάζοντας τόσο στο σύνολο όσο και στα επιμέρους στάδια του κύκλου χρηστικής ζωής ενός προϊόντος [3].  

Το εν λόγω στρατηγικό μοντέλο βασιζόμενο στις αρχές της κυκλικής οικονομίας, επαναπροσδιορίζει την διαχειριστική διαδικασία προωθώντας και προτεραιοποιώντας την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση μέσω των οποίων περιορίζονται αφενός τα παραγόμενα απόβλητα και αφετέρου οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις που σχετίζονται με τη μέχρι πρότινος επεξεργασία και τελική διάθεση αυτών [3].  

Παρά την σημαντική συνεισφορά των σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων, και ειδικότερα της ρομποτικής, στον κλάδο της εναλλακτικής διαχείρισης, συνεχίζουν να υπάρχουν σημαντικά ζητήματα τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στην ευρύτερη υιοθέτηση και εφαρμογή της.

Τα κυριότερα εξ’ αυτών αφορούν στις υψηλές οικονομικές απαιτήσεις τέτοιου τύπου επενδύσεων, στα τεχνικής φύσεως θέματα που ενδέχεται να παρουσιαστούν κατά τη λειτουργία των ρομποτικών συστημάτων και τέλος στον περιορισμό των θέσεων εργασίας που θα επέλθει ως αποτέλεσμα της αντικατάστασης του ανθρώπινου δυναμικού από αυτόματα συστήματα διαλογής [6].  

Οι υψηλοί ωστόσο ποσοτικοί στόχοι της νομοθεσίας οι οποίοι απαιτούν συστήματα υψηλής αποτελεσματικότητας και απόδοσης, μοιραία θα ξεπεράσουν παντοιοτρόπως τα όποια προβλήματα και θα επιβάλουν ίσως και καθολικά τη χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών στα κομβικά στάδια της διαχείρισης.

Βιβλιογραφία

1. https://www.roboard.com/role-robotics-sustainable-waste-management/

2. https://www.azorobotics.com/Article.aspx?ArticleID=695

3. https://www.nrep.org/blog/waste-management-trends

4. Satav, A.G., Kubade, S., Amrutkar, C. et al. (2023). A state-of-the-art review on robotics in waste sorting: scope and challenges. Int J Interact Des Manuf, 17, 2789–2806. https://doi.org/10.1007/s12008-023-01320-w.

5. Ku, Y., Yang, J., Fang, H. et al. Deep learning of grasping detection for a robot used in sorting construction and demolition waste. J Mater Cycles Waste Manag. 23, 84–95 (2021). https://doi.org/10.1007/s10163-020-01098-z

6. https://green.org/2024/01/30/the-role-of-robotics-in-waste-sorting-and-recycling/

7. Abderrahim Lakhouit, Revolutionizing urban solid waste management with AI and IoT: A review of smart solutions for waste collection, sorting, and recycling, Results in Engineering, Volume 25, 2025, 104018,  https://doi.org/10.1016/j.rineng.2025.104018