της Ξένιας Αμανατίδη
Οι αμμόλοφοι είναι ένα σύνηθες θέαμα στις παραλίες, όμως δεν έχουν μόνο αισθητική σημασία, έχουν συγχρόνως σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της ισορροπίας του παράκτιου περιβάλλοντος και τις επόμενες δεκαετίες ο ρόλος τους θα γίνεται όλο και πιο σημαντικός για τους ανθρώπους. Πώς μπορεί όμως κάτι φαινομενικά τόσο ασήμαντο, να γίνει τόσο σημαντικό;
Τι είναι οι αμμόλοφοι;
Ένας αμμόλοφος (ή αμμοθίνα) θεωρείται όταν οι μεμονωμένοι κόκκοι της άμμου συσσωρεύονται μέσω μεταφοράς νερού ή αέρα. Αυτό συμβαίνει στις παραθαλάσσιες περιοχές, όπου ο άνεμος και τα κύματα συνεχώς εναλλάσουν τον όγκο της άμμου, όμως αμμόλοφοι συναντώνται και σε άλλα μέρη του πλανήτη, όπως στις ερήμους.
Ποια είναι τα οφέλη των παραθαλάσσιων αμμόλοφων;
Οι αμμόλοφοι στις παράκτιες περιοχές έχουν μεγάλη περιβαλλοντική αξία, καθώς προστατεύουν την στεριά από την διάβρωση των κυμάτων και έτσι εμποδίζουν την θάλασσα από το να εισχωρήσει προς το εσωτερικό της στεριάς. Επιπλέον, σε περιπτώσεις ακραίων καταιγίδων, οι αμμόλοφοι καλούνται να σταματήσουν την πορεία της θάλασσας. Αυτός ο ρόλος των αμμόλοφων θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερη σημασία, καθώς με την κλιματική αλλαγή και την αύξηση της στάθμης της θάλασσας, οι αμμόλοφοι θα έχουν ζωτική σημασία για την αποφυγή πλυμμήρων σε όλο τον πλανήτη.
Γιατί κινδυνεύουν οι αμμόλοφοι;
Η διαρκώς μεταβαλλόμενη μορφή των αμμόλοφων σημαίνει πως είναι ευάλωτοι σε αλλαγές από εξωτερικούς παράγοντες. Εκτός από φυσικά φαινόμενα, όπως καταιγίδες και μακροχρόνια διάβρωση, οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες έχουν δημιουργήσει μεγάλες καταστροφές στο τοπίο των παράκτιων αμμόλοφων. Η καταστροφή μπορεί να έχει μεγάλη κλίμακα, όπως η οικοδόμηση κτιρίων, δρόμων και ολόκληρων πόλεων στο παραθαλάσσιο μέτωπο, αλλά μπορεί να ξεκινήσει από μικρότερη κλίμακα, όπως το περπάτημα ενός ανθρώπου πάνω σε έναν αμμόλοφο. Η ευάλωτη φύση των αμμόλοφων κατανοείται καλύτερα από το γεγονός και μόνο πως το περπάτημα μερικών ανθρώπων μπορεί να καταστρέψει την ισορροπία τους και κατ’ επέκταση ολόκληρο το σύστημα προστασίας της ξηράς. Έτσι, κατανοείται και η επιτακτική ανάγκη για την προστασία τους. Οι αμμόλοφοι όμως δεν είναι σημαντικοί μόνο για τους ανθρώπους. Στο περιβάλλον των αμμόλοφων ευδοκιμούν ποικίλα είδη χλωρίδας και πανίδας, τα οποία πολλές φορές είναι ενδημικά στην περιοχή τους. Τα φυτά που υπάρχουν στους αμμόλοφους βοηθούν στην συγκράτηση της άμμου με τις ρίζες τους και με την συγκέντρωση κόκκων άμμου που μεταφέρονται στον άνεμο από τους βλαστούς τους και τα φύλλα τους.
Πώς μπορούν να προστατευτούν οι αμμόλοφοι;
Το πιο απλό βήμα είναι να αποφευχθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η ανθρώπινη παρουσία πάνω στους αμμόλοφους και στην περιοχή γύρω από αυτούς. Εκτός από αυτό, υπάρχουν τρόποι αποκατάστασης των παράκτιων περιοχών, με κύριο βήμα την φύτευση κατάλληλων φυτών, τα οποία θα βοηθήσουν στην συγκέντρωση και συγκράτηση της άμμου. Συνδυαστικά μπορούν να κατασκευαστούν τοιχεία ή φράχτες, από ξύλο/ καλάμια ή άλλα υλικά, τα οποία να βοηθούν και αυτά στην συγκράτηση της άμμου. Ένας επιπλέον τρόπος προστασίας των αμμόλοφων είναι η δημιουργία υπερυψωμένων διαδρόμων για την κίνηση των πεζών, ώστε η διαδρομή τους να είναι ελεγχόμενη και να μην διαταράσσει το περιβάλλον των αμμόλοφων.
Συμπεράσματα
Η προστασία των αμμόλοφων και η η σημασία τους στην μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή είναι ένα θέμα που δεν είναι ευρέως γνωστό. Όσο περισσότερο αλλάζει ο πλανήτης και μαζί του αυξάνεται η στάθμη των θαλασσών, τόσο περισσότερο θα μιλάμε και για τους αμμόλοφους. Μαθαίνοντας για αυτούς και κατανοώντας τον περίπλοκο τρόπο με τον οποίο λειτουργούν, μπορούμε να προστατέψουμε και αυτούς και εμάς τους ίδιους καλύτερα. Έτσι, σε μια χώρα με 15.147 χλμ σε μήκος ακτογραμμής, η έρευνα και η προστασία των παράκτιων αμμόλοφων θα πρέπει να αρχίσει να μας απασχολεί.
Περισσότερες πληροφορίες για το θέμα: