Του Δημήτρη Ζάρρα
Η εξέλιξη της τεχνολογίας των αυτοκινήτων και των μπαταριών έχει καταστήσει πλέον την ηλεκτροκίνηση μια απτή πραγματικότητα, η οποία αλλάζει ριζικά τα δεδομένα της αυτοκίνησης. Η αντιμετώπιση των μεγάλων περιβαλλοντικών και οικονομικών προκλήσεων, που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή και την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα δημιουργεί νέες συνθήκες για την αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά και για την καθημερινότητα μας. Η ηλεκτρική ενέργεια, όπως και τα υπόλοιπα εναλλακτικά καύσιμα κερδίζουν συνεχώς έδαφος.
Όσο εξαπλώνονται και εξελίσσονται τα ηλεκτρικά οχήματα, τόσο περισσότερο ο ανεφοδιασμός τους καθίσταται από σημείο προβληματισμού για τους οδηγούς, σε σημείο υπεροχής τους έναντι των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης. Το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας εξασφαλίζει την ευρύτερη δυνατή διαθεσιμότητα πηγών ανεφοδιασμού, ενώ η τεχνολογία καθιστά τη φόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων εκτός από προσιτή και μια εξαιρετικά απλή και εύκολη διαδικασία.
Η οικιακή φόρτιση του οχήματος με το καλώδιο που συνήθως δίνεται μαζί με το αυτοκίνητο και συνοδεύεται από ένα κουτί για την επικοινωνία με το όχημα (mode 2), μπορεί να γίνει σε περίπτωση ανάγκης και από μια απλή πρίζα, που πρέπει να διαθέτει όμως κάποιες ελάχιστες προδιαγραφές (π.χ. ξεχωριστή γραμμή με δική της ασφάλεια στον πίνακα χαμηλής τάσης). Στην περίπτωση της χρήσης μιας οικιακής πρίζας τύπου σούκο, μια πλήρης επαναφόρτιση άδειας μπαταρίας από μια συνηθισμένη μονοφασική παροχή, όπως αυτές που υπάρχουν στις περισσότερες οικιακές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, μπορεί να διαρκέσει από 9 έως 11 ή και περισσότερες ώρες αναλόγως και του τύπου του αυτοκινήτου και της χωρητικότητας των μπαταριών του. Για ταχύτερη φόρτιση συστήνεται η εγκατάσταση μιας ειδικής συσκευής φόρτισης με ενσωματωμένο σύστημα ελέγχου και προστασίας (mode 3), που αναλόγως της διαθέσιμης ισχύος και έντασης (16 Α ή 32 Α) και του μοντέλου του αυτοκινήτου, μπορεί να επαναφορτίσει πλήρως τις μπαταρίες ενός ηλεκτρικού οχήματος από 30% έως 70% ταχύτερα από ότι με τη χρήση μιας απλής πρίζας.
Οι συσκευές ημιταχείας φόρτισης που τοποθετούνται σε κοινόχρηστα σημεία, όπως σε πεζοδρόμια, οργανωμένους χώρους στάθμευσης, super markets κ.λ.π., είναι ειδικές συσκευές που παρέχουν εναλλασσόμενο ρεύμα με ισχύ από 3,7 kW έως 22 kW. Με την Οδηγία 2014/94 ΕΕ, που ενσωματώθηκε και στο Ελληνικό δίκαιο με το Ν.4439/2016, καθιερώθηκε ως κοινό Ευρωπαϊκό σταντάρ ρευματοδέκτη το πρότυπο πρίζας EN62196–2 τύπου 2 για όλους τους δημόσια προσβάσιμους σταθμούς φόρτισης στις χώρες της ΕΕ. Στις περισσότερες περιπτώσεις κοινόχρηστων φορτιστών ο ανεφοδιασμός γίνεται με καλώδιο σύνδεσης, που διαθέτει το ίδιο το όχημα για να συνδέεται με κοινόχρηστους φορτιστές. Μια πλήρης επαναφόρτιση άδειας μπαταρίας σε κοινόχρηστους σταθμούς ημιταχείας φόρτισης διαρκεί από 1 έως 5 ώρες, αναλόγως του τύπου του αυτοκινήτου και της έντασης ρεύματος του φορτιστή.
Οι σταθμοί ταχυφόρτισης παρέχουν είτε συνεχές ρεύμα (DC) έντασης ως 50 kW σήμερα και έως 150 kW πολύ σύντομα, είτε και εναλλασσόμενο (AC) με ισχύ έως 44 kW για οχήματα που διαθέτουν ενσωματωμένο ταχυφορτιστή. Μια επαναφόρτιση σε ποσοστό 85% – 90% της μπαταρίας διαρκεί από 25΄ έως 45΄ ανάλογα και με τον τύπο του οχήματος, τη χωρητικότητα των μπαταριών του και την εξωτερική θερμοκρασία. Προϋπόθεση της ταχυφόρτισης είναι η ύπαρξη αντίστοιχης δυνατότητας του οχήματος, ενώ στις περιπτώσεις των ταχυφορτιστών συνεχούς ρεύματος το καλώδιο με το αντίστοιχο βύσμα είναι πάντοτε ενσωματωμένα στο σταθμό ταχυφόρτισης. Υπάρχουν δύο βασικά πρότυπα βύσματος και συστήματος ταχυφόρτισης με συνεχές ρεύμα. Το πρότυπο CHAdeMO το οποίο έχει υιοθετηθεί από τις Nissan, Citroen, ΚΙΑ, Mitsubishi και Peugeot και το οποίο χρησιμοποιεί διαφορετικό ρευματοδέκτη στο αυτοκίνητο από αυτόν που διαθέτει για τη φόρτιση με εναλλασσόμενο ρεύμα. Το πρότυπο CCS (Combo) που υιοθετήθηκε από τις εταιρείες Volkswagen, BMW, Ford, Audi, Chevrolet και Mercedes και το οποίο χρησιμοποιεί τον ίδιο ρευματοδέκτη ο οποίος χρησιμοποιείται και για τη φόρτιση με εναλλασσόμενο ρεύμα. Το κανονιστικό πλαίσιο που ισχύει σε όλη την ΕΕ προβλέπει ότι οι σταθμοί ταχυφόρτισης πρέπει να είναι εφοδιασμένοι οπωσδήποτε με βύσμα σύμφωνα με το πρότυπο CCS, επιτρέποντας όμως παράλληλα και την ύπαρξη βύσματος σύμφωνα με το προτύπο CHAdeMO ή της ταχυφόρτισης με εναλλασσόμενο ρεύμα.
Είναι δεδομένο πως δεν υπάρχει επάρκεια ρεύματος αν ξαφνικά μέσα σ’ ένα βράδυ βρισκόμασταν όλοι με ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Από την άλλη, η χρήση ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου έχει νόημα μέσα στην πόλη για πολλούς λόγους. Πρώτα απ’ όλα η μηδενική εκπομπή ρύπων εκεί που κινείται. Δευτερευόντως η άνεση χάρη στη σταθερή ροπή ηλεκτροκινητήρα και στην απουσία μειωτήρα στροφών (κιβώτιο ταχυτήτων). Τέλος η παντελή απουσία κραδασμών θορύβων. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα προσφέρουν υψηλά επίπεδα άνεσης μέσα στην πόλη, σε σημείο που όσοι τα χρησιμοποιούν να μη θέλουν να ακούσουν ξανά για συμβατικά οχήματα.
To Ελληνικό δίκτυο φόρτισης πλέον ξεκινά να καλύπτει τις ανάγκες, τόσο των οδηγών που θέλουν να συνδυάσουν τη στάθμευση του αυτοκινήτου τους με το γρήγορο και ασφαλή ανεφοδιασμό του από σταθμούς ημιταχείας φόρτισης, όσο και αυτών που αναζητούν να φορτίσουν το όχημα τους εντός ολίγων λεπτών, σε ένα σταθμό ταχυφόρτισης, προκειμένου να συνεχίσουν αμέσως μετά την πορεία τους. Ο αριθμός των σταθμών φόρτισης αυξάνεται διαρκώς με στόχο να ανταποκριθεί στις προσδοκίες όλων όσων χρησιμοποιούν ηλεκτρικό αυτοκίνητο ή σχεδιάζουν στο μέλλον να το χρησιμοποιήσουν.
Ωστόσο, ανακύπτουν κάποια ερωτήματα, που προβληματίζουν σχετικά με τις δυνατότητες φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στον Ελλαδικό χώρο.
Ένα πρώτο πρόβλημα υφίσταται δεδομένων των συνθηκών κατοικίας στην Ελλάδα. Τα μισά νοικοκυριά διαμένουν σε πολυκατοικίες, οι περισσότερες από αυτές δε διαθέτουν χώρους στάθμευσης ή πυλωτές από όπου μπορεί να γίνει ευκολότερα η τροφοδοσία ενός αυτοκινήτου. Η αλήθεια είναι, πως δεν είναι μόνο η Ελλάδα με αυτά τα χαρακτηριστικά κατοικίας. Σημειώνεται πως το 90% των επαναφορτίσεων γίνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας, όπου το αυτοκίνητο είναι συνήθως σταθμευμένο.
Ένα δεύτερο πρόβλημα έγκειται στο είδος φόρτισης, μεταξύ και αυτών που προαναφέρθηκαν παραπάνω. Εν γένει, δεν ενδείκνυται η φόρτιση από μια οικιακή πρίζα. Καταρχάς, η τεχνολογία των μπαταριών ιόντων λιθίου απαιτεί λογισμικό επικοινωνίας με τη μπαταρία. Επιπλέον, χρειάζεται προσαρμογή της ισχύος και των κύκλων φόρτισης, σε αυτό που ζητάει το όχημα ανάλογα το επίπεδο φόρτισης τη δεδομένη στιγμή.
Σε αριθμό κυκλοφορούντων οχημάτων και σε αναλογία στο στόλο και στη διείσδυση η Ελλάδα είναι πολύ πίσω από την Ευρώπη. Το ίδιο ισχύει και στις υποδομές. Η Ε.Ε. υποστηρίζει ότι κάθε 10 οχήματα πρέπει να υπάρχει ένα σημείο δημόσιας φόρτισης. Δεν μπορεί σήμερα κάποιος να κάνει μεγάλο ταξίδι στη χώρα μας με ηλεκτρικό αυτοκίνητο, εκτός αν έχει ένα Tesla.
Η δημιουργία ενός σταθμού φόρτισης είναι πιο εύκολη από ότι η δημιουργία ενός πρατηρίου υγρών καυσίμων. Οι φορτιστές έχουν διάφορες κατηγορίες. Αν μιλάμε για συσκευές εναλλασσόμενου ρεύματος κοστίζει από 1000 € ή και λίγο παραπάνω ανάλογα τις προδιαγραφές. Αν μιλάμε για φορτιστή συνεχούς ρεύματος που κάνει ταχυφόρτιση, πράγμα που είναι πιο χρήσιμο στο εθνικό δίκτυο, τότε το κόστος ανεβαίνει. Ούτως ή άλλως μέσα στην πόλη δε χρειάζεται ταχυφόρτιση. Ο μέσος χρήστης κάνει καθημερινά περίπου 50 km, ενώ η αυτονομία των ηλεκτρικών οχημάτων φτάνει σήμερα τα 300 km. Οπότε μπορεί να γίνει φόρτιση κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Τέλος, προκύπτει το ζήτημα, αν η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια της χώρας επαρκεί και για την φόρτιση 8 εκ. οχημάτων. Οι μπαταρίες είναι ευέλικτα φορτία. Μπορείς να αυξήσεις τις δυνατότητες του δικτύου, αξιοποιώντας τις μπαταρίες για να καλύψεις τα peak του δικτύου. Αν υπάρχουν αξιόπιστες λύσεις στην αποθήκευση ενέργειας δε θα υπάρχει πρόβλημα. Αυτό θα αλλάξει εντελώς το ενεργειακό τοπίο, εφόσον έχουμε το κατάλληλο ποσό μπαταριών να αποθηκεύσουμε ενέργεια.
Μπορεί κανείς να βρει τους σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα και να προγραμματίσει το ταξίδι του με το ηλεκτρικό του αυτοκίνητο στην ακόλουθη ιστοσελίδα:
https://www.autonomous.gr/stathmoi-fortisis-ilektrikon-ochimaton-stin-ellada/
Comentarios