Περισσότεροι από 11.300 Βρετανοί γιατροί και ερευνητές ιατρικής ψήφισαν το 2007, την σπουδαιότερη εφεύρεση στην ιατρική από το 1840. Ως σημαντικότερη, ψήφισαν την δημιουργία δικτύων νερού και αποχέτευσης, με περισσότερες ψήφους από τα αντιβιοτικά, την αναισθησία, τα εμβόλια και πολλές ακόμη ανακαλύψεις, που αναμφισβήτητα έχουν αλλάξει τον κόσμο μας και έχουν αυξήσει το προσδόκιμο από 40-45 έτη σε πάνω από 80.
Τον τελευταίο ένα χρόνο, η πανδημία του κορωνοϊού μονοπώλησε σχεδόν το ενδιαφέρον των μέσων και της κοινής γνώμης, οδηγώντας σε μία πρωτοφανή αλλαγή της καθημερινότητάς μας, προκαλώντας ταυτόχρονα περίπου 3,3 εκατομμύρια θανάτους. Φυσικά, ήταν σωστό να υπακούσουμε στους ειδικούς επιδημιολόγους και να ενημερωθούμε όλοι, όμως αναδεικνύεται περίτρανα η υποκρισία της δύσης, στα προβλήματα των πιο φτωχών κρατών.
Οι αριθμοί είναι από μόνοι τους αρκετοί. Στις αναπτυσσόμενες χώρες 1,8 εκατομμύρια θάνατοι καταγράφονται κάθε χρόνο από διαρροιακές παθήσεις, κυρίως σε παιδιά κάτω των 5 ετών και 1,3 εκατομμύρια θάνατοι από ελονοσία. Αλλά η δύση δεν συγκινείται καθόλου με εκατομμύρια θανάτους και ασθένειες κάθε χρόνο, εφόσον δεν την πλήττουν άμεσα.
Στις αναπτυσσόμενες χώρες, το 37% του πληθυσμού (1,2 δις) δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό και περίπου 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές συνθήκες υγιεινής και αποχέτευσης. Οι ασθένειες που αναφέρθηκαν παραπάνω, που είναι απλά ενδεικτικές και συνοδεύονται από πολλές ακόμα (σχιστοσωμίαση, δάγκειος πυρετός κ.α.) θεωρείται ότι συνδέονται άμεσα με την έλλειψη αυτών των βασικών υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης.
Στο παρακάτω διάγραμμα σκιαγραφείται με απλοϊκό τρόπο, πως η εφαρμογή των βασικών υποδομών νερού και λυμάτων αντιμετωπίζουν την μετάδοση των ασθενειών (water-borne, water-washed, water-based, insect vector deseases).
Ωστόσο, το πρόβλημα που κρύβουν κάτω από το χαλί οι ηγέτες της δύσης, δεν είναι τόσο μακριά από το να γίνει δικό τους πρόβλημα. Ο δάγκειος πυρετός (dengue) είναι η ταχύτερα μεταδιδόμενη νόσος από κουνούπια στον κόσμο και εξαρτάται κυρίως από κλιματικούς παράγοντες και μετακινήσεις πληθυσμών. Στις ΗΠΑ ήδη έχουν αναφερθεί κρούσματα και εκτιμάται ότι ο κίνδυνος να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, με την αύξηση της θερμοκρασίας που θα επιφέρει η κλιματική αλλαγή.
Η αντιμετώπιση των προβλημάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν μπορεί να γίνει με τα υψηλού κόστους δίκτυα και τις μεθόδους επεξεργασίας νερού και λυμάτων που υπάρχουν στις ανεπτυγμένες χώρες. Ωστόσο, μηχανικοί από όλο τον κόσμο μαζί με φιλανθρωπικές οργανώσεις και την συμβολή του ΟΗΕ και της World Bank αναπτύσσουν λύσεις που χρειάζεται να λαμβάνουν υπόψιν τις τεχνικοοικονομικές ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής και κοινωνικούς παράγοντες.
Για την παροχή νερού εφαρμόζονται κυρίως μέθοδοι συλλογής του νερού της βροχής και αξιοποίησης καθαρού υπόγειου νερού, ενώ για τις εγκαταστάσεις υγιεινής οι πιο εξελιγμένες μέθοδοι περιλαμβάνουν υγροτόπους ή μεθόδους container για αξιοποίηση της ιλύος για ενέργεια ή εδαφοβελτιωτικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας προσπάθειας είναι οι Tiger Toilets που ανέπτυξε το Bill & Melinda Gates Foundation σε συνεργασία με London School of Hygiene and Tropical Medicine και άλλες οργανώσεις.
Συχνά λέμε ότι ο πολιτισμός φαίνεται από τη στάση μας απέναντι στους αδύναμους. Ο δυτικός πολιτισμός αδιαφορεί επιδεικτικά για την επίλυσή των προβλημάτων των οικονομικά ασθενέστερων περιοχών. Αργά η γρήγορα όμως, οι συνθήκες που θα προκαλέσει η κλιματική αλλαγή θα τον θέσουν μπροστά στο πρόβλημα, που θα είναι πλέον πολύ πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί.