Η ελεύθερη ροή των ποταμών είναι το κλειδί για τη βελτίωση της οικολογικής κατάστασης των υδατικών συστημάτων της Ευρώπης, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Ωστόσο, παραμένουν πολύ λίγοι ποταμοί ελεύθερης ροής και τα «εμπόδια» προκαλούν σημαντικές πιέσεις για περίπου το 20% των επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης.
Μια ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), που δημοσιεύθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου, εξετάζει το ζήτημα των «εμποδίων» των ποταμών και τις επιπτώσεις τους στα οικοσυστήματα.
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι «εμποδίων» στα ποτάμια. Τα φράγματα είναι ένας από τους κοινούς και γνωστούς τύπους. Οι άλλοι είναι υπερχειλιστές, φράχτες, οχετοί, οδοί και ράμπες.
Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα για το 2030 στοχεύει στην αποκατάσταση τουλάχιστον 25.000 km ποταμών ελεύθερης ροής έως το 2030, με την άρση των εμποδίων και την αποκατάσταση των υγροτόπων. Η ενημέρωση του ΕΟΠ Tracking barriers and their impacts on European river ecosystems παρέχει μια επισκόπηση των «εμποδίων» στους ποταμούς της Ευρώπης, των επιπτώσεών τους και του τρόπου ενίσχυσης της παρακολούθησης και των πληροφοριών σχετικά με τον «διαχωρισμό» των ποταμών.
Ενιαία μεγάλα «εμπόδια», όπως φράγματα, ή μια σειρά από μικρές κατασκευές αλλάζουν τη φυσική ροή ενός ποταμού και προκαλούν πιέσεις στα ψάρια και σε άλλα είδη, καθώς και στους βιότοπους τους. Με βάση πρόσφατες μελέτες, μπορεί να εκτιμηθεί ότι υπάρχουν περισσότερα από ένα εκατομμύριο «εμπόδια» στους ευρωπαϊκούς ποταμούς.
Ο ΕΟΠ δημοσίευσε προηγουμένως στοιχεία που δείχνουν ότι τα «εμπόδια» στους ποταμούς αποτελούν σημαντική πίεση για περίπου το 20% των ευρωπαϊκών επιφανειακών υδάτων και αποτελούν έναν από τους κύριους λόγους για τους οποίους τα ποτάμια δεν καταφέρνουν να φτάσουν σε καλή οικολογική κατάσταση.
Σύμφωνα με την ενημέρωση του ΕΟΠ, τα μέτρα αποκατάστασης στοχεύουν στη βελτίωση της συνέχειας των ποταμών σε πολλά μέρη της Ευρώπης. Τα κοινά μέτρα περιλαμβάνουν την άρση των εμποδίων, τη βοήθεια των ψαριών στη μετανάστευση και την αποκατάσταση της μεταφοράς ιζημάτων.
Η ενημέρωση του ΕΟΠ αναφέρει ότι η τακτική ενημέρωση μιας ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων που παρακολουθεί νέα, υφιστάμενα και καταργημένα «εμπόδια» είναι σημαντική για την παρακολούθηση της προόδου στην αποκατάσταση της συνέχειας των ποταμών. Επιπλέον, αυτά τα δεδομένα θα πρέπει να αναφέρουν εάν τα «εμπόδια» έχουν καταστεί αμετάβλητα για ψάρια και άλλα είδη ή για ροές νερού και ιζημάτων.