του Γεώργιου Μανώλη
Όλοι μας αυτό το καλοκαίρι ήρθαμε αντιμέτωποι με αυτά τα «νέα» καπάκια, είτε σε κάποιο πλαστικό μπουκάλι νερού ή αναψυκτικού, είτε σε κάποια συσκευασία ροφημάτων. Σίγουρα, όλοι μας νομίζαμε ότι είχαμε ανοίξει λάθος το καπάκι την πρώτη φορά και πολλοί από εμάς ταλαιπωρηθήκαμε να κλείσουμε ξανά το μπουκάλι. Προφανώς, η όλη συζήτηση γίνεται για τα νέα «καλύμματα που παραμένουν προσαρτημένα στους περιέκτες» όπως και τα ονομάζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 της 5ης Ιουνίου 2019.
Η Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 που εκδόθηκε πριν 4 χρόνια, αφορά τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον και περιλαμβάνει οδηγίες, συστάσεις και παρατηρήσεις για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε να αντιμετωπιστεί η πλαστική ρύπανση στην Ευρώπη. Σύμφωνα με το εισαγωγικό σημείωμα της Οδηγίας «Τα πλαστικά καπάκια και καλύμματα, τα οποία χρησιμοποιούνται σε περιέκτες ποτών, συγκαταλέγονται στα πλαστικά αντικείμενα μίας χρήσης που εμφανίζονται συχνότερα σε παραλίες στην Ένωση. Ως εκ τούτου, οι περιέκτες ποτών που είναι πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης θα πρέπει να επιτρέπεται να διατίθενται στην αγορά μόνον εφόσον πληρούν συγκεκριμένες απαιτήσεις σχεδιασμού προϊόντος που μειώνουν σημαντικά τη διασπορά κατασκευασμένων από πλαστική ύλη καπακιών και καλυμμάτων των περιεκτών ποτών στο περιβάλλον».
Καθώς ρυθμίζει πολλές πτυχές των πλαστικών προϊόντων, το Άρθρο 6 είναι αυτό που αφορά κυρίως τις απαιτήσεις για τα πλαστικά καλύμματα. Συγκεκριμένα, αναφέρει:
«1. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που απαριθμούνται στο μέρος Γ του παραρτήματος και φέρουν καπάκια και καλύμματα κατασκευασμένα από πλαστική ύλη να μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνο εάν τα καπάκια και τα καλύμματα παραμένουν προσαρτημένα στους περιέκτες κατά τη διάρκεια του προβλεπόμενου σταδίου χρήσης του προϊόντος.»
Η συγκεκριμένη Οδηγία, όπως φαίνεται, δεν δίνει κατευθύνεις για τον τρόπο-μηχανισμό με τον οποίο θα παραμένει «δεμένο» το καπάκι πάνω στη φιάλη. Συνεπώς, μέχρι στιγμής, είναι στην ευχέρεια του κάθε κατασκευαστή να εφαρμόσει όποια ιδέα θεωρεί ότι ικανοποιεί την Οδηγία. Οι πιο συνηθισμένοι τρόποι-μηχανισμοί που έχουν εντοπιστεί το τελευταίο διάστημα σε διάφορες συσκευασίες είναι:
Μέσω πλαστικής άρθρωσης όπου το κάλυμμα παραμένει σταθερό δίπλα από το στόμιο όταν αφαιρεθεί
Μέσω ταινίας-λάσο όπου μέσο της ταινίας το καπάκι κρέμεται από το στόμιο όταν αφαιρεθεί
Καθώς δεν υπάρχει ακόμα κάποια συγκεκριμένη οδηγία σχετικά με τον σχεδιασμό του μηχανισμού όπου το καπάκι θα παραμένει προσαρτημένο στο μπουκάλι όταν αφαιρείται, αναμένεται να δούμε πολλά διαφορετικά σχέδια και προτάσεις το επόμενο διάστημα. Σίγουρα στόχος κάθε κατασκευαστή θα είναι να επιλέξει τον μηχανισμό όπου θα είναι πιο οικονομικός σε επίπεδο πρώτων υλών αλλά εφαρμόσιμος βάσει του υφιστάμενου εξοπλισμού που χρησιμοποιούνται στις γραμμές και τα εργοστάσια παραγωγής συσκευασιών.
Παρόλο που η συγκεκριμένη Οδηγία εκδόθηκε το 2019, στο Άρθρο 17, αναφέρεται ότι τα κράτη μέλη της Ε.Ε. θα πρέπει να ξεκινήσουν εφαρμόσουν τις αναγκαίες διατάξεις για τη συμμόρφωσή τους από τις 3 Ιουλίου του 2024.
Συνεπώς, μπορεί στην Ελλάδα να είδαμε κάποιες εταιρείες να εφαρμόζουν την Οδηγία αυτή ήδη από φέτος, αλλά από του χρόνου θα δούμε την καθολική της εφαρμογή και ενδεχομένως σε περισσότερες συσκευασίες πλαστικές στο μέλλον.