του Ιωάννη Δέλη
Μετά την εμφάνιση της πανδημίας του Covid-19 και λόγω του φόβου που αναπτύχθηκε στην κοινωνία για την κοντινή επαφή με άλλους συνανθρώπους μας, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της χρήσης των Μ.Μ.Μ.. Όλοι μας έχουμε δει, είτε από κοντά, είτε μέσω των Μ.Μ.Ε., τον συνωστισμό που μπορεί να επικρατήσει στα λεωφορεία, στο μετρό κλπ., ειδικά σε κομβικές στάσεις τους, με αποτέλεσμα να αποτρέπεται η χρήση τους σε αυτή τη δύσκολή για όλους περίοδο. Μέχρι και σήμερα, δηλαδή σχεδόν 8 μήνες έπειτα από την επίσημη λήξη των μέτρων, οι επιπτώσεις της πανδημίας στη χρήση των Μ.Μ.Μ. δεν έχουν αρθεί πλήρως, είτε λόγω κάποιο εναπομείναντος φόβου, είτε λόγω εύρεσης εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης, κυρίως προσωπικών Ι.Χ..
Δεδομένου πως στόχος μιας βιώσιμης πόλης είναι η στροφή προς τις ήπιες μορφές μετακίνησης, όπως είναι τα Μ.Μ.Μ., σκοπός δεν αποτελεί η απλή επαναφορά της ζήτησης των μέσων, αλλά η αξιοσημείωτη αύξησή της. Βέβαια, για τον σκοπό αυτό έχουν επιστρατευθεί τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (Σ.Β.Α.Κ.), όμως υπάρχουν και ορισμένα μέτρα που θα μπορούσαν να συντελέσουν σε αυτό τον σκοπό και δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στο πλαίσιο αυτών των σχεδίων.
Σε μια εποχή όπου η ενεργειακή κρίση και η οικονομική ύφεση που εκείνη έχει επιφέρει επιβαρύνουν όλα τα νοικοκυριά της Ευρώπης και όχι μόνο, η θέσπιση οικονομικών κινήτρων για τη χρήση των Μ.Μ.Μ. φαντάζει όχι μόνο απαραίτητη, αλλά και σαν ένας ιδανικός τρόπος να ενταθεί η ζήτησή τους. Ο μέσος άνθρωπος θα προβληματιστεί ιδιαίτερα για τον τρόπο μεταφοράς του, από την στιγμή που η τιμή της βενζίνης αναμένεται να αυξάνεται και να παραμένει υψηλή στους επόμενους μήνες, με αποτέλεσμα να στρέφεται σε άλλες μορφές μετακίνησης και κυρίως στα μέσα. Μια πολιτική που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και η οποία έχει δοκιμαστεί από τον Οργανισμό Δημοσίων Συγκοινωνιών της Ιντιανάπολις (IndyGo) με ενθαρρυντικά αποτελέσματα, είναι η διαμόρφωση της τιμής των εισιτηρίων με βάση την απόσταση της διαδρομής για την οποία χρησιμοποιείται κάποιο μέσο, αντί να υπάρχει μια προκαθορισμένη τιμή για τα εισιτήρια. Βέβαια, μια τέτοια εφαρμογή προϋποθέτει ένα οργανωμένο σύστημα ελέγχου και επιβολής του χρηματικού αντιτίμου, με τη χρήση κάποιο συστήματος «έξυπνων» εισιτηρίων.
Ακόμα, αξιοπρόσεκτο μέρος των μέσων αποτελούν και εκείνα που πραγματοποιούν μεγάλες αποστάσεις. Πολλές φορές, όταν αναφερόμαστε στη χρήση των Μ.Μ.Μ. τείνουμε να ξεχνάμε εκείνα που υλοποιούν μετακινήσεις μεταξύ διαφορετικών πόλεων της χώρας, όπως είναι τα τρένα και τα ΚΤΕΛ. Ο εκσυγχρονισμός των μέσων αυτών και ο εμπλουτισμός τους με βασικές υπηρεσίες θα μπορούσε να είναι μια πολιτική που θα μπορούσε να παρακινήσει το μέσο άνθρωπο να τα προτιμήσει έναντι του προσωπικού του Ι.Χ. για την πραγματοποίηση τέτοιων ταξιδιών. Για παράδειγμα, τα μέσα αυτά θα μπορούσαν να εξοπλιστούν με γρήγορο ίντερνετ και τη διάθεση επαρκούς χώρου για τον κάθε επιβάτη, έτσι ώστε να του δίνει τη δυνατότητα είτε να δουλεύει, είτε να χαλαρώνει κατά τη διάρκεια της μετακίνησής του. Ακόμα, η διάθεση περιορισμένων πόσιμων και βρώσιμων προϊόντων και η αναβάθμιση των υπαρχόντων υποδομών αποχωρητηρίων, στα πρότυπα των αεροπλάνων, θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη χρήση των μέσων αυτών.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος αποτελεί η βέλτιστη προσαρμογή των Μ.Μ.Μ. στις ανάγκες των πολιτών στην εκάστοτε χώρα ή πόλη. Για την υλοποίηση του ζητήματος αυτού, χρειάζεται να εγκατασταθεί μια πλατφόρμα αξιολόγησης των μέσων, αλλά και να θεσπιστούν ερωτηματολόγια που απευθύνονται στους πολίτες και θα στοχεύουν στην ανάδειξη των απαραίτητων χαρακτηριστικών που πιστεύουν ότι χρειάζονται τα ιδανικά Μ.Μ.Μ.. Τα δεδομένα που θα προκύπτουν, θα αποτελούν οδηγό για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, με σκοπό πάντα την στροφή των πολιτών προς τα μέσα αυτά.