Για μια παρατεταμένη χρονική περίοδο που διήρκεσε πάνω από 5 χρόνια, η ελληνική αγορά ΑΠΕ αποτελούσε απαγορευμένη περιοχή για τους μεγάλους παίκτες της Ευρώπης.
Κυρίως εξαιτίας της απροθυμίας των ξένων τραπεζών, που δεν χρηματοδοτούσαν επενδύσεις στη χώρα μας, ακόμα και οι εταιρείες με δραστηριότητα στην Ελλάδα είχαν αναστείλει την ανάπτυξη νέων έργων, ενώ κάποιοι μεγάλοι όμιλοι αποχώρησαν. Για νέες εισόδους στην αγορά ούτε λόγος.
Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, οι όροι του παιχνιδιού στην αγορά των ΑΠΕ φαίνεται να έχουν αλλάξει και πλέον καταγράφεται έντονη κινητικότητα από τους ξένους παίκτες, ενώ μεγάλοι όμιλοι του εξωτερικού κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους με φιλόδοξα επενδυτικά σχέδια. Ήδη στην αγορά καταγράφονται τα πρώτα μεγάλα deals και το επόμενο διάστημα αναμένεται να ενταθούν οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις με επίκεντρο την είσοδο νέων μεγάλων ξένων παικτών στην αγορά, η οποία εισέρχεται σε μια νέα φάση ανάπτυξης.
Η πιο πρόσφατη συμφωνία αφορά την εξαγορά αιολικών έργων της Creta Farms από τη μεγάλη γερμανική εταιρεία ABO Wind AG. Ταυτόχρονα, είσοδο στην ελληνική αγορά έχει κάνει η πορτογαλική EDP Renovaveis, με σημαντικό χαρτοφυλάκιο νέων έργων, η γαλλική Total, που εξαγόρασε μερίδιο στην εταιρεία Eren, που διαθέτει ευρύτατη παρουσία στην Ελλάδα. Πάντως, το μεγαλύτερο deal προέρχεται από εταιρεία εκτός Ευρώπης και αφορά τη συμφωνία του κινεζικού κολοσσού China Energy με τον όμιλο Κοπελούζου σε ένα deal που εκτιμάται ότι φτάνει τα 3 δισ. ευρώ (μαζί με επενδύσεις σε θερμική ενέργεια).
Η μεγάλη αλλαγή
Για ποιο λόγο, όμως, οι ξένοι, που είχαν γυρίσει την πλάτη στην ελληνική αγορά, σήμερα επιστρέφουν;
Όπως επισημαίνουν πηγές της αγοράς, η κυριότερη αλλαγή αφορά τη διαφοροποίηση του country risk που συνοδεύει τις επενδύσεις στην ελληνική αγορά και έχει ως αποτέλεσμα να έχουν ανοίξει εκ νέου οι κρουνοί της διεθνούς τραπεζικής χρηματοδότησης για την ελληνική αγορά.
Ταυτόχρονα, όμως, με το νέο θεσμικό πλαίσιο της αγοράς ΑΠΕ έχουν εγκαταλειφθεί οι επιδοτούμενες τιμές αποπληρωμής των έργων πράσινης ενέργειας (αιολικά και φωτοβολταϊκά) και πλέον τα έργα εξασφαλίζουν προσφορά σύνδεσης από τον διαχειριστή, μέσω διαγωνισμών όπου κερδίζει όποιος προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή.
Εδώ, λοιπόν, υπάρχει η εξής ειδοποιός διαφορά σε σχέση με το παρελθόν: οι τιμές του εξοπλισμού έχουν μειωθεί δραστικά και πλέον όλοι οι παίκτες μπορούν να προμηθευτούν ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά περίπου στα ίδια επίπεδα. Με το κόστος capex να είναι πάνω-κάτω στα ίδια επίπεδα για τους εγχώριους και τους διεθνείς παίκτες της αγοράς, το μόνο που διαφοροποιεί τις επενδύσεις είναι το κόστος χρήματος.
Επομένως, με κόστος χρήματος της τάξης του 4%-5% ή, ακόμα καλύτερα, 2%-3% μπορεί μια επιχείρηση να αποδεχθεί αποδόσεις (IRR) της τάξης του 7%. Για τις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις, ωστόσο, που απευθύνονται αποκλειστικά στις ελληνικές τράπεζες, επενδυτικές αποδόσεις της τάξης του 7% είναι απαγορευτικές.
Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται πλήρως και στα αποτελέσματα του πρώτου διαγωνισμού που διενεργήθηκε από τη ΡΑΕ για νέα αιολικά και φωτοβολταϊκά έργα, στα οποία επικράτησαν σε σημαντικό βαθμό οι προσφορές ξένων εταιρειών. Μάλιστα, οι ξένες εταιρείες έχουν ένα επιπλέον κίνητρο, αφού στον πρώτο διαγωνισμό διαμορφώθηκαν τιμές στα επίπεδα των 63 ευρώ η μεγαβατώρα για τα φωτοβολταϊκά και στα 69 ευρώ για τα αιολικά.
Με δεδομένο ότι οι τιμές αυτές πλέον δεν υπάρχουν σε άλλες πιο ώριμες αγορές, όπως η γερμανική, όπου οι τιμές για τα φωτοβολταϊκά βρίσκονται στα 45 με 50 ευρώ, είναι λογικό να εντείνεται το ενδιαφέρον ξένων εταιρειών για συμμετοχή στους ελληνικούς διαγωνισμούς.
Όπως τονίζουν παράγοντες του κλάδου των ΑΠΕ, οι ευρωπαϊκές αγορές μοιάζουν με συγκοινωνούντα δοχεία και οι επενδυτές μετακινούνται από τις πιο ώριμες αγορές με τις χαμηλότερες τιμές προς τις λιγότερο ώριμες, όπου οι αποδόσεις είναι λίγο καλύτερες.
Υπενθυμίζεται ότι, με βάση τις ανακοινώσεις που έχουν γίνει από την κυβέρνηση, θα διενεργηθούν διαγωνισμοί για την εγκατάσταση συνολικά 1.600 MW ΑΠΕ, που μεταφράζονται σε επενδύσεις της τάξης των 2 έως 3 δισ. ευρώ. Και, το κυριότερο, οι επενδύσεις αυτές δεν βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με τα ρίσκα του παρελθόντος, μετά την εξυγίανση του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ, ο οποίος από ελλειμματικός είναι πλέον πλεονασματικός.
Υπό το πρίσμα αυτό, αναμένεται με ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον ο νέος διαγωνισμός που θα διενεργηθεί από τη Ρυθμιστική Αρχή το φθινόπωρο, όπου μάλιστα ενδέχεται να αυξηθούν και τα δημοπρατούμενα MW αιολικών και φωτοβολταϊκών. Σε αυτόν αναμένεται να δώσουν το «παρών” και άλλοι ξένοι επενδυτές.