Οι υψηλής ποιότητας «πράσινοι» και «μπλε» χώροι στις πόλεις, όπως πάρκα, χωρίσματα, όχθες ποταμών και ακτές, είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και την ευημερία, ιδίως για τους ηλικιωμένους, τα παιδιά και τα άτομα με χαμηλά εισοδήματα. Ωστόσο, μια ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), που δημοσιεύθηκε σήμερα, δείχνει ότι η πρόσβαση δεν είναι ίση.
Η πρόσβαση σε δημόσιους χώρους πρασίνου και μπλε διαφέρει σε όλη την Ευρώπη, σύμφωνα με την ενημέρωση του ΕΟΠ «Ποιος ωφελείται από τη φύση στις πόλεις; Κοινωνικές ανισότητες στην πρόσβαση σε αστικούς πράσινους και μπλε χώρους σε όλη την Ευρώπη».
Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι πόλεις στη βόρεια και δυτική Ευρώπη τείνουν να έχουν περισσότερο χώρο πρασίνου από τις πόλεις της νότιας και της ανατολικής Ευρώπης. Η αξιολόγηση εξετάζει τις κοινωνικοοικονομικές και δημογραφικές ανισότητες στην πρόσβαση στους πράσινους και μπλε χώρους στις ευρωπαϊκές πόλεις. Περιλαμβάνει επίσης παραδείγματα χώρων πρασίνου που σχεδιάστηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες ευάλωτων και μειονεκτούντων κοινωνικών ομάδων.
Η αξία των χώρων πρασίνου στις πόλεις
Η δυνατότητα των χώρων πρασίνου να ενισχύσουν την υγεία και την ευημερία μας αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο, τόσο στην επιστήμη όσο και στην πολιτική. Οι προσβάσιμοι χώροι πρασίνου είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους.
Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τους τοπικούς χώρους πρασίνου για σωματική άσκηση και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, για χαλάρωση και ψυχική αποκατάσταση. Τα οφέλη κυμαίνονται από μειωμένους κινδύνους παχυσαρκίας στα παιδιά, έως καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία και χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης στους ενήλικες.
Τα πάρκα, τα δέντρα και άλλες περιοχές πρασίνου βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα, μειώνουν το θόρυβο, τις μέτριες θερμοκρασίες κατά τις θερμές περιόδους και ενισχύουν τη βιοποικιλότητα στα τοπία της πόλης.
Πόσο πράσινες είναι οι ευρωπαϊκές πόλεις;
Οι πράσινες υποδομές, οι οποίες περιλαμβάνουν χώρους πρασίνου και μπλε, όπως οικόπεδα, ιδιωτικούς κήπους, πάρκα, δέντρα στους δρόμους, νερό και υγρότοπους, αποτελούν κατά μέσο όρο το 42% της έκτασης της πόλης σε 38 χώρες μέλη του ΕΟΠ, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία.
Η πόλη με το υψηλότερο ποσοστό συνολικών χώρων πρασίνου (96%) είναι το Cáceres στην Ισπανία, όπου η διοικητική περιοχή της πόλης ενσωματώνει φυσικές και ημιφυσικές περιοχές γύρω από τον πυρήνα της πόλης. Η πόλη με το χαμηλότερο συνολικό χώρο πρασίνου μόλις 7% είναι η Trnava στη Σλοβακία.
Οι χώροι πρασίνου που είναι προσβάσιμοι από το κοινό αποτελούν ένα σχετικά χαμηλό μερίδιο του συνόλου των χώρων πρασίνου, που υπολογίζεται μόνο στο 3% της συνολικής έκτασης της πόλης κατά μέσο όρο. Ωστόσο, αυτό διαφέρει μεταξύ των πόλεων, με πόλεις όπως η Γενεύη (Ελβετία), η Χάγη (Ολλανδία) και η Παμπλόνα/Ιρούνα (Ισπανία), βλέποντας ότι ο προσβάσιμος χώρος πρασίνου αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 15% της έκτασης της πόλης.
Τα τελευταία δεδομένα από το πρόγραμμα προβολής αστικών δέντρων του ΕΟΠ δείχνουν ότι η μέση αστική κάλυψη δέντρων για πόλεις σε 38 χώρες μέλη και συνεργαζόμενες χώρες του ΕΟΠ ήταν 30%, με πόλεις στη Φινλανδία και τη Νορβηγία να έχουν το υψηλότερο ποσοστό δενδροκάλυψης, ενώ πόλεις σε Κύπρο, Ισλανδία και η Μάλτα είχε το χαμηλότερο.
Υπάρχουν ανισότητες ως προς την πρόσβαση – αναδύονται πολιτική και δράση
Σε όλη την Ευρώπη, ο χώρος πρασίνου είναι λιγότερο διαθέσιμος σε αστικές γειτονιές χαμηλότερου εισοδήματος από ό,τι σε γειτονιές υψηλότερου εισοδήματος, με τις διαφορές να οφείλονται συχνά στην αγορά κατοικίας, όπου τα ακίνητα σε πιο πράσινες περιοχές είναι πιο ακριβά.
Ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά όλοι οι άνθρωποι να κατοικούν σε απόσταση 300 μέτρων από χώρους πρασίνου, λιγότερο από το ήμισυ του αστικού πληθυσμού της Ευρώπης το κάνει. Οι εθνικές και τοπικές κατευθυντήριες γραμμές ποικίλλουν ανά την Ευρώπη και οι οδηγίες σχετικά με το πώς να γίνει ισότιμη η πρόσβαση μεταξύ των κοινωνικών ομάδων είναι σπάνιες.
Μελέτες περιπτώσεων από όλη την Ευρώπη δείχνουν πώς η στοχευμένη δράση για τη μείωση των ανισοτήτων στην πρόσβαση σε χώρους πρασίνου υψηλής ποιότητας μπορεί να μεγιστοποιήσει τα οφέλη για την υγεία και την ευημερία της φύσης στις πόλεις.
Η συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στο σχεδιασμό και τη διαχείριση του χώρου πρασίνου βοηθά στην εξέταση των συγκεκριμένων αναγκών τους και έχει διαπιστωθεί ότι καλλιεργεί το αίσθημα ιδιοκτησίας και προωθεί τη χρήση.
Comments