Δεν είναι λίγες οι φορές που ερχόμαστε αντιμέτωποι στην καθημερινότητα με υπερχειλισμένους κάδους, σακούλες με σκουπίδια στα πεζοδρόμια, γάτες να ξεπηδούν απ’ τους κάδους και ανυπόφορη δυσοσμία. Τα συμβατικά, επίγεια συστήματα προσωρινής αποθήκευσης (κάδοι) αποτελούν εστίες μόλυνσης όχι μόνο για το επίγειο περιβάλλον αλλά και για τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα σε περιπτώσεις διαρροής υγρών από τους κάδους.
Στα πλαίσια της επιδίωξης για βελτίωση και αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής σε αστικά κέντρα αναζητούνται νέοι τρόποι διαχείρισης των απορριμμάτων. Εδώ και χρόνια εφαρμόζονται σε περιοχές του κόσμου συστήματα υπόγειας προσωρινής αποθήκευσης των απορριμμάτων (Γερμανία, Αγγλία, Abu Dhabi) ενώ από το 2013 άρχισαν να υλοποιούνται και στην Ελλάδα.
Τα συστήματα αυτά αφορούν στην εξυπηρέτηση μιας μικρής περιοχής, ενώ η τοποθέτηση τους προτιμάται σε κεντρικά, πολυσύχναστα σημεία και κυρίως σε πλατείες, όπου υπάρχει ο απαιτούμενος χώρος για το έργο.
Το υπόγειο σύστημα προσωρινής αποθήκευσης απορριμμάτων αποτελεί μια στιβαρή και ανθεκτική κατασκευή, ώστε να διασφαλίζεται η μακρόχρονη χρήση του χωρίς προβλήματα. Γενικά το σύστημα, όπως φαίνεται και στην εικόνα που ακολουθεί, περιλαμβάνει το υπόγειο τμήμα που συνίσταται από ένα φρεάτιο, μια εσωτερική πλατφόρμα ασφαλείας (4) και κάδο/κάδους απορριμμάτων (2) , και το επίγειο τμήμα που αποτελείται από μια πλατφόρμα πεζοδρομίου (5) και πύργο/ πύργους τροφοδοσίας απορριμμάτων (1).
Ο τρόπος λειτουργίας του είναι απλός, ώστε να απλοποιείται και ο χειρισμός του. Ο πύργος τροφοδοσίας έχει αυτόματη θύρα από την οποία ρίπτεται η σακούλα απορριμμάτων, η οποία καταλήγει στον κάδο, που σ’ αυτήν την φάση βρίσκεται κάτω από το έδαφος. Στην πλατφόρμα πεζοδρομίου είναι τοποθετημένοι αισθητήρες ανίχνευσης της πληρότητας του κάδου, οι οποίοι μετρούν το ύψος των απορριμμάτων εντός του κάδου. Όταν εξαντληθεί η χωρητικότητα του κάδου ενημερώνεται ο κεντρικός υπολογιστής, με τον οποίο είναι συνδεδεμένοι οι αισθητήρες και οργανώνεται και ξεκινά η συγκομιδή με τα απορριμματοφόρα φορτηγά. Για τη συγκομιδή το σύστημα ανυψώνεται, η πλατφόρμα ασφαλείας χρησιμεύει ως πλατφόρμα πεζοδρομίου και ο κάδος μπορεί πλέον να μετατοπιστεί για να εκκενωθεί.
Η εγκατάσταση συστημάτων υπόγειων κάδων αποθήκευσης απορριμμάτων συμβάλλει στην
προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος με τους εξής τρόπους:
Επιτυγχάνεται η αισθητική αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου και της ποιότητας ζωής. Το σύστημα προσφέρει καθαρό και ευχάριστο περιβάλλον, καθώς δεν υπάρχει οπτική επαφή με τα απορρίμματα, ενώ αποφεύγονται και οι δυσάρεστες οσμές.
Περιορίζεται η πιθανότητα μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα από πιθανή διαρροή υγρών. Το φρεάτιο είναι προκατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα με βελτιωτικά μάζας και στεγανοποίησης για την εξασφάλιση της επιθυμητής στεγανότητας. Επιπλέον τα τοιχώματά του έχουν ικανό πάχος ώστε να παρέχεται η απαιτούμενη αντοχή στην πίεση του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα, όπου αυτός υφίσταται, και να αποτρέπεται η εισροή των νερών της βροχής εντός αυτού καθώς και η διαρροή τυχόν υγρών και στραγγισμάτων στο υπέδαφος. Επίσης οι κάδοι είναι πιο ανθεκτικής κατασκευής από τους συμβατικούς.
Μειώνεται η πιθανότητα μετάδοσης ασθενειών, αφού θα περιοριστούν έντομα και τρωκτικά λόγω αδυναμίας πρόσβασής τους στο χώρο αποθήκευσης
Δίνεται η δυνατότητα καλύτερης οργάνωσης της αποκομιδής, καθώς μέσω των σημάτων των αισθητήρων πληρότητας μπορεί να βελτιστοποιηθούν τα δρομολόγια και οι διαδρομές των απορριμματοφόρων. Γενικότερα αναμένεται μείωση της συχνότητας αποκομιδής, λόγω της αυξημένης αποθηκευτικής ικανότητας του υπόγειου συστήματος - οι κάδοι που χρησιμοποιούνται στο υπόγειο σύστημα έχουν χωρητικότητα 3-5 m3, δηλαδή περίπου 3 φορές μεγαλύτεροι από τους συμβατικούς.
Όσο το υπόγειο σύστημα προσωρινής αποθήκευσης επεκτείνεται στην Ελλάδα, στο εξωτερικό η υπογειοποίηση διευρύνεται και στην μεταφορά των αστικών στερεών αποβλήτων εφαρμόζοντας το αυτόματο σύστημα μεταφοράς ή, όπως αλλιώς καλείται, το σύστημα πνευματικής μεταφοράς απορριμμάτων.
Η πρώτη εφαρμογή αυτού του συστήματος, όσο εντυπωσιακό και αν ακούγεται για ένα πρωτοποριακό, ακόμα και στη σημερινή εποχή, σύστημα, υλοποιήθηκε το 1961, για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες ενός νοσοκομείου στη Σουηδία, ενώ σε αστική περιοχή εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1965 (Ör-Hallonbergen, Σουηδία). Πλέον έχει υλοποιηθεί και λειτουργεί σε πολλές περιοχές ανά τον πλανήτη (μερικές είναι: Roosevelt Island (ΗΠΑ), Βαρκελώνη, Στοκχόλμη, Κοπεγχάγη, Songdo (Νότια Κορέα)). Τον περασμένο Απρίλιο συμφωνήθηκε και η υιοθέτηση συστήματος πνευματικής μεταφοράς στην περιοχή Barking Riverside του Λονδίνου, η οποία βρίσκεται υπό ανάπλαση.
Ως προς τη διαμόρφωσή του το αυτόματο σύστημα μεταφοράς είναι πιο πολύπλοκο σε σχέση με το συμβατικό σύστημα μεταφοράς. Το επίγειο τμήμα του συστήματος δεν διαφέρει από το σύστημα προσωρινής αποθήκευσης που περιγράφηκε προηγουμένως, καθώς αποτελεί και αυτό από πύργους τροφοδοσίας. Το υπόγειο τμήμα του αυτόματου συστήματος περιλαμβάνει μόνο αγωγούς, που είναι συνδεδεμένοι με τους πύργους τροφοδοσίας και καταλήγουν στο σταθμό συλλογής των απορριμμάτων.
Η λειτουργία του είναι βέβαια πολύ πιο εύκολη, απ’ τη στιγμή που είναι αυτοματοποιημένη. Οι σακούλες αποθηκεύονται προσωρινά στο αρχικό τμήμα του αγωγού, μέσω μιας βαλβίδας αποθήκευσης που σε αυτό το στάδιο παραμένει κλειστή. Όταν μέσω αισθητήρων δίνεται σήμα στο σύστημα ελέγχου ότι δεν υπάρχει άλλος χώρος και απαιτείται εκκένωση, ενεργοποιείται το σύστημα ανεμιστήρων και δημιουργείται κενό στο δίκτυο των αγωγών. Ταυτόχρονα ανοίγει μια βαλβίδα τροφοδοσίας αέρα για να επιτρέψει στον αέρα να εισέλθει στο σύστημα σωλήνων για τη μεταφορά αποβλήτων από τις εισόδους προς το σταθμό συλλογής αποβλήτων και η βαλβίδα αποθήκευσης. Οι σακούλες απορριμμάτων πέφτουν στο υπόγειο δίκτυο και απορροφούνται στον σταθμό συλλογής τους σε ταχύτητες μέχρι 70kph και σε αποστάσεις μέχρι 2km από τις εισόδους αποβλήτων. Στο σταθμό συλλογής τα απορρίμματα απορροφώνται μέσω κυκλώνα, όπου διαχωρίζονται από τον αέρα μεταφοράς. Στη συνέχεια συμπιέζονται και τροφοδοτούν σφραγισμένα container, που μεταφέρονται σε ΧΥΤΑ ή σε εργοστάσια ανακύκλωσης. Ο αέρας μεταφοράς απελευθερώνεται μέσω ενός καπναγωγού αφού έχει περάσει από μια σειρά φίλτρων καθαρισμού και σιγαστήρων.
Το αυτόματο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων, παρά το υψηλό κόστος κατασκευής του και την πιθανή ενόχληση των κατοίκων κατά την περίοδο των εργασιών, προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα.
Καθώς δεν κυκλοφορούν φορτηγά συλλογής αποβλήτων γύρω από τις κατοικημένες περιοχές, υπάρχουν λιγότερες εκπομπές καυσίμων, λιγότερη κυκλοφορία και λιγότερα ατυχήματα.
Τα σημεία συλλογής αποβλήτων του πνευματικού συστήματος ενθαρρύνουν τους χρήστες να ανακυκλώνουν πιο αποτελεσματικά.
Το λειτουργικό κόστος είναι μικρότερο σε σχέση με το συμβατικό σύστημα μεταφοράς.
Το αυτόματο σύστημα παρέχει και τα πλεονεκτήματα του υπόγειου συστήματος προσωρινής αποθήκευσης.
Βέβαια, όπως κάθε σύστημα, εμφανίζει και αυτό τα τρωτά του σημεία. Το στατικό σύστημα πνευματικής αποκομιδής μπορεί να συλλέξει τις περισσότερες κατηγορίες απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών με εξαίρεση τα ακόλουθα:
Απορρίμματα υπέρμετρου όγκου όπως έπιπλα, οικιακές συσκευές(ψυγεία, πλυντήρια). Τα συγκεκριμένα θα πρέπει να συλλέγονται ξεχωριστά
Εύφλεκτα αντικείμενα που ενδέχεται να προκαλέσουν πυρκαγιά ή έκρηξη
Αντικείμενα με ιδιαίτερη σκληρότητα όπως πέτρες, μέταλλα, όγκο από scraps
Σπογγώδη αντικείμενα όπως σφουγγάρια, μαξιλάρια κ.α τα οποία τείνουν να μπλοκάρουν το δίκτυο των σωλήνων.
Περιττώματα, ούρα ή σώματα πεθαμένων ζώων ή αρουραίων
Χημικά όξινα και αλκαλικά διαλύματα, χρώματα, κόλλες κλπ
Τροφικά απορρίμματα σε υγρή μορφή πρέπει να απομακρύνονται σε ξεχωριστό σωλήνα
Παρατηρείται ότι κανένα σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων δεν είναι λειτουργικό σε κάθε περίπτωση, όσο προηγμένο και να είναι. Υπάρχει λοιπόν ανάγκη για συνδυασμό των συστημάτων διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων, ώστε να αξιοποιούνται πλήρως τα θετικά στοιχεία κάθε συστήματος. Στόχος επομένως είναι η βελτιστοποίηση αυτού του συνδυασμού προς όφελος της αναβάθμισης του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.
Comments