Την ώρα που κράτη του Ευρωπαϊκού βορρά, όπως η Δανία, η Σουηδία, η Ολλανδία και η Γερμανία διαθέτουν υπερσύγχρονα εργοστάσια ανακύκλωσης και παραγωγής ενέργειας από τα απορρίμματα, η Ελλάδα βρίσκεται στην ομάδα των τελευταίων χωρών. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα ανακυκλώνει το 18% των απορριμμάτων της την ώρα που η Γερμανία που πρωτοστατεί στον τομέα οδεύει στην πλήρη επαναχρησιμοποίηση τους. Την ίδια ώρα στον τομέα της επαναχρησιμοποίησης των λυμάτων, η Ελλάδα βρίσκεται στο 1-2%, ενώ στο Ισραήλ τα ποσοστά αγγίζουν το 80% και στην Κύπρο το 70%.
Με λίγα λόγια, στην περίπτωση αυτή οι αριθμοί λένε την αλήθεια και είναι προφανές ότι η Ελλάδα είναι πολύ πίσω και στον τομέα της κυκλικής οικονομίας. Για τους μη εξοικειωμένους με την ορολογία, η κυκλική οικονομία είναι η βασική στρατηγική που προωθεί η ΕΕ σαν μοντέλο αειφόρου ανάπτυξης και περιβαλλοντικής διαχείρισης, και αποτελεί το πλαίσιο των στρατηγικών για το Περιβάλλον. Η Κυκλική Οικονομία αποτελεί μια καθοριστική αναδιάταξη των αλυσίδων παραγωγής και κατανάλωσης, που έχει σαν στόχο την διατήρηση της κυκλοφορίας των υλικών στην οικονομία. Τα προϊόντα παράγονται με στόχο την επαναχρησιμοποίησή τους ως πρώτες ύλες ή την παραγωγή ενέργειας από αυτά. Η γραµµική οικονομία, η οποία βασίζεται αποκλειστικά στην εξόρυξη πόρων, την χρησιμοποίησή τους και την απόθεσή τους στο τέλος του κύκλου ζωής τους σε ΧΥΤΑ δεν αποτελεί πλέον βιώσιμη επιλογή.
Η νέα αυτή δομή της οικονομίας δημιουργεί νέες προοπτικές και προκλήσεις στον τομέα της έρευνας αλλά και στην αγορά εργασίας. Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες, ασχολούνται με την επαναχρησιμοποίηση των προϊόντων των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων και με καινοτόμες τεχνολογίες στον κλάδο της ανακύκλωσης των απορριμμάτων.
Τα επεξεργασμένα υγρά αστικά απόβλητα, μπορούν να αξιοποιηθούν με διάφορους τρόπους. Οι βασικότεροι και πιο ρεαλιστικοί σε άμεσο πλάνο, είναι η άρδευση γεωργικών και αστικών εκτάσεων με οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη, ο εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων και η χρήση τους στη βιομηχανία. Επιπροσθέτως, η επαναχρησιμοποίηση της ιλύος στη γεωργία ως λίπασμα, προωθείται στην Ε.Ε. ως ένας από τους πιο ελκυστικούς τρόπους διαχείρισης της ιλύος. Ωστόσο, οι νεότερες τεχνολογίες επιτρέπουν την ανάκτηση και την επαναχρησιμοποίηση –μετά από την κατάλληλη επεξεργασία- της κυτταρίνης, του αζώτου και του φωσφόρου.
Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η ανησυχία για τους περιορισμένους πόρους φωσφόρου και τη σπουδαιότητα της ανάκτησής του. Υπολογίζεται ότι οι πόροι του φωσφόρου παγκοσμίως πρόκειται να εξαντληθούν σε 150-200 χρόνια και η παγκόσμια παραγωγή φωσφόρου θα κορυφωθεί το 2033. Η ιλύς των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων αποτελεί μία σημαντική πηγή φωσφόρου καθώς με τις σύγχρονες τεχνολογίες μπορεί να ανακτηθεί πάνω από το 90% του φωσφόρου από την ιλύ των λυμάτων.
Η ανακύκλωση απορριμμάτων συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη από οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική σκοπιά. Τα οικονομικά οφέλη εστιάζονται στην αξία των υλικών που ανακτώνται μέσω της ανακύκλωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάει ότι η καθολική εφαρμογή της υπάρχουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας σχετικά με τα απόβλητα θα μπορούσε να μειώσει το κόστος της διαχείρισής τους κατά 72 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως έως το 2020, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργούσε περισσότερες από 400.000 θέσεις εργασίας καθώς και θα αύξανε την ετήσια διαχείριση αποβλήτων και την ανακύκλωση επιφέροντας κέρδος αξίας 42 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ένα επιπλέον όφελος της ανάπτυξης της ανακύκλωσης στην Ελλάδα, αφορά την μείωση των αποβλήτων στους ΧΥΤΑ. Ειδικά η Ελλάδα αντιμετωπίζει πρόβλημα κορεσμού στους υφιστάμενους χώρους υγειονομικής ταφής και κοινωνικές αναταραχές σε κάθε σχεδιασμό και χωροθέτηση νέων ΧΥΤΑ. Η ανακύκλωση αυξάνει το χρόνο ζωής των υφιστάμενων ΧΥΤΑ και μοιράζει το κόστος διαλογής των αποβλήτων ισόποσα σε όλους τους κατοίκους. Ο στόχος άλλωστε, είναι η αντικατάσταση των ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) με ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) αφού επιτευχθούν τα αυξημένα ποσοστά ανακύκλωσης.
Συμπερασματικά, είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα έχει πολύ δρόμο μπροστά της και ότι οι Ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στις καινοτόμες τεχνολογίες που μπορούν να εφαρμοστούν στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης. Ωστόσο η τεχνογνωσία υπάρχει, όπως και οι σπουδαίοι Έλληνες επιστήμονες που διαπρέπουν στα πανεπιστήμια όλου του κόσμου. Η δυναμική αρχή γίνεται με τις πράσινες τεχνολογίες στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με το GreenTechChallenge, τον διαγωνισμό καινοτόμων ιδεών στους τομείς του Περιβάλλοντος, της Ενέργειας και των SmartCities. Εκεί, δεκάδες ομάδες καταθέτουν -φέτος για δεύτερη φορά- τις ιδέες τους, τις αναπτύσσουν με τη βοήθεια της επιστημονικής επιτροπής από καθηγητές του ΕΜΠ και των μεντόρων και στο τέλος τις παρουσιάζουν και αναδεικνύονται στο κοινό.
Η Ελλάδα, όπως σε όλες τις περιπτώσεις, έτσι και στην κυκλική οικονομία, αν θέλει… μπορεί! Έχει ένα μοναδικό περιβάλλον και οφείλει να χρησιμοποιήσει τις υπάρχουσες τεχνολογίες και να αξιοποιήσει το σπουδαίο επιστημονικό της δυναμικό για να αναπτύξει νέες. Η κυκλική οικονομία και οι περιβαλλοντικές τεχνολογίες όχι μόνο μπορούν, αλλά οφείλουν να αποτελέσουν πυλώνα ανάπτυξης της χώρας.
Commentaires