Του Θοδωρή Λιάγκα
Πόση καταστροφή απαιτείται για να πάρουμε στα σοβαρά την αλλαγή του κλίματος; Πόσες δασικές εκτάσεις ακόμα θα καούν και πώς εν τέλει θα επηρεάσει αυτό την υγεία μας;
Η καταστροφή της δασικής έκτασης του Αμαζονίου αποτέλεσε αναμφίβολα μία από τις μεγαλύτερες βιολογικές καταστροφές, που σημειώθηκαν ποτέ στον πλανήτη μας. Παράλληλα και άλλες δασικές εκτάσεις ανά τον κόσμο κάηκαν εξ ολοκλήρου. Είναι όμως μόνο οι πυρκαγιές η πηγή του κακού για την κλιματική κρίση που βιώνουμε;
Το διοξείδιο του άνθρακα και το φαινόμενο του θερμοκηπίου
Το διοξείδιο του άνθρακα καλείται «αέριο θερμοκηπίου» λόγω της ικανότητάς του να παγιδεύει την ηλιακή ακτινοβολία στην ατμόσφαιρα της Γης σαν μια κουβέρτα και να ζεσταίνει τον πλανήτη, ενεργώντας με τον ίδιο τρόπο που ένα θερμοκήπιο κρατά τα φυτά ζεστά και αυξανόμενα. Όλο αυτό το διοξείδιο του άνθρακα θερμαίνει τον πλανήτη. Το διοξείδιο του άνθρακα εμφανίζεται φυσικά στην ατμόσφαιρα και χωρίς αυτό ο πλανήτης θα ήταν πολύ κρύος για να στηρίξει τη ζωή. Αλλά η ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως η καύση ορυκτών καυσίμων για ενέργεια, έχει αυξήσει το διοξείδιο του άνθρακα σε επικίνδυνα επίπεδα, αυξάνοντας το πάχος αυτής της κουβέρτας στο σημείο που θερμαίνεται η Γη. Πριν τη Βιομηχανική Επανάσταση, τα επίπεδα ποτέ δεν ξεπέρασαν τα 300 μέρη ανά εκατομμύριο σε οποιοδήποτε σημείο τα τελευταία 800.000 χρόνια. Ο ρυθμός με τον οποίο τα επίπεδα αυτά έχουν αυξηθεί δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι η αιτία.
Πόσο θα αυξηθεί η θερμοκρασία του πλανήτη μας;
Οι επιστήμονες έχουν μετρήσει τις θερμοκρασίες σε όλο τον κόσμο αξιόπιστα από το 1850 και πολλά ανεξάρτητα κυβερνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα παρακολουθούν τα δεδομένα αυτά για να μας δώσουν τις μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες. Οι οργανισμοί χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους και εργάζονται ξεχωριστά, αλλά όλα αυτά τα σύνολα δεδομένων μας λένε το ίδιο πράγμα: Ο πλανήτης μας θερμαίνεται και σχεδόν κάθε χρόνο είναι θερμότερος από σχεδόν όλα τα χρόνια πριν. Τα τελευταία 5 χρόνια ήταν τα 5 θερμότερα χρόνια από το 1850 και 18 από τα 19 πιο ζεστά χρόνια που έχουν συμβεί από το 2001. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου αυξήθηκε ραγδαία από τη δεκαετία του '70. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί περίπου 2 βαθμούς Κελσίου από το 1880. Αυτή η αύξηση είναι υψηλότερη από τα δύο τρίτα του ορίου στο όριο θέρμανσης των 1,5 βαθμών Κελσίου που τέθηκε στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Ενώ οι 2 βαθμοί Κελσίου μπορεί να μην ακούγονται πολλοί, αυτή η διαφορά επηρεάζει τη Γη σε τεράστιο βαθμό. Οι άνθρωποι έχουν μάθει να ζουν και να αναπτύσσονται σε μια σταθερή παγκόσμια θερμοκρασία, η οποία τώρα αλλάζει. Είναι περίπου το ίδιο με τον ανθρώπινο οργανισμό. Ας σκεφτούμε τη θερμοκρασία του σώματός μας. Η φυσιολογική θερμοκρασία του οργανισμού μας είναι στους 36,6 βαθμούς. Όταν όμως έχουμε πυρετό 38,39 ή υψηλότερο, αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν λειτουργεί φυσιολογικά. Η διαφορά είναι ότι σε εμάς ο πυρετός περνάει μετά από κάποιες μέρες, ενώ στον πλανήτη μας η αύξηση αυτή γίνεται σιγά σιγά ανεπιστρεπτί.
Το λιώσιμο των πάγων στους πόλους
Οι πάγοι εξαφανίζονται και από τους δύο πόλους με αυξανόμενο ρυθμό.
Οι κλιματικές αλλαγές συμβαίνουν ταχύτερα στις πολικές περιοχές της Γης, όπου οι θερμοκρασίες αυξάνονται περισσότερο από δύο φορές πιο γρήγορα από ό, τι ο πλανήτης στο σύνολό του. Αυτό προκαλεί τεράστιες αλλαγές στο πολικό τοπίο, δηλαδή στην τήξη πάγου τόσο στους ωκεανούς (θαλάσσιο πάγο) όσο και στους πάγους στη Γροιλανδία και την Ανταρκτική. Για κάθε δεκαετία, που περνάει, υπάρχει περίπου 13% λιγότερο κάλυψη πάγου. Ο όγκος των θαλάσσιων πάγων είναι μικρότερος από το μισό από ό, τι ήταν πριν από 20 χρόνια.
To αντίκτυπο της έλλειψης πάγου εμφανίζεται σε περιοχές όπως η Αλάσκα, όπου η έλλειψη πάγου οδηγεί σε εξόντωση ψαριών και ζώων και παράκτιες πλημμύρες. Σύμφωνα με έρευνα, η Γροιλανδία χάνει περίπου 286 δισεκατομμύρια τόνους όγκου πάγου ετησίως, ενώ η Ανταρκτική περίπου 127 δισεκατομμύρια τόνους πάγου. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το καλοκαίρι του 2019 θα θέσει το ρεκόρ για το πιο υψηλότερο σε όγκο λιωμένο πάγο που καταγράφηκε ποτέ από τη Γροιλανδία.
Η στάθμη της θάλασσας ολοένα και αυξάνεται
Το ευρύτερο αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής είναι η αύξηση των επιπέδων της θάλασσας σε όλο τον κόσμο. Ένας συνδυασμός τήξης πάγου, παγετώνων και η αλλαγή του νερού από στερεή σε υγρή κατάσταση καθώς θερμαίνεται έχει προκαλέσει αύξηση του παγκόσμιου μέσου όρου της στάθμης της θάλασσας.
Μελέτες, που έχουν γίνει, δείχνουν ότι η στάθμη των ωκεανών θα αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 30 εκατοστά έως 1,5 μέτρο ανά τον κόσμο μέχρι το 2100, γεγονός που θα εκθέσει 30 έως 60 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως σε πλημμύρες, υποθέτοντας ότι μπορούμε να διατηρήσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη σταθερή στη σημερινή μέση θερμοκρασία. Δεν θα πρέπει όμως να περιμένουμε μέχρι το 2100 για να διαπιστώσουμε τις επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Όπως είναι ήδη γνωστό, πόλεις όπως η Βενετία και το Άμστερνταμ βρίσκονται ήδη σε επιφυλακή εξαιτίας της χαμηλής υψομετρικής τους διαφοράς με την επιφάνεια της θάλασσας. Υπάρχουν ταυτόχρονα κοινότητες στη Νότια Φλόριντα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, που πλημμυρίζουν ήδη πολλές φορές κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια της καθημερινής μεγάλης παλίρροιας και αγωνίζονται με το κόστος για την καταπολέμηση της αυξανόμενης παλίρροιας.
Οι ωκεανοί θερμαίνονται
Οι ωκεανοί του πλανήτη μας θερμαίνονται με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου. Περίπου το 93% της ενεργειακής ανισορροπίας της Γης καταλήγει στον ωκεανό. Οι ωκεανοί έχουν που βιώνουν συνεχείς αλλαγές στη μέση θερμοκρασία τους από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, με το 2018 να είναι το θερμότερο μέχρι τώρα χρονικό διάστημα, ακολουθούμενο από το 2017, μετά το 2015. Ένας θερμότερος ωκεανός φέρνει θανάσιμες συνέπειες. Τα θερμότερα νερά οδηγούν σε αύξηση της βροχόπτωσης, οδηγώντας σε πιο έντονες καταιγίδες, ισχυρότερους τυφώνες, επικίνδυνες πλημμύρες στις ακτές και απώλεια του θαλάσσιου πάγου. Εάν οι άνθρωποι δεν κάνουμε τίποτα για να μετριάσουμε τις κλιματικές αλλαγές, η αύξηση της θερμοκρασίας στην ανώτερη επιφάνεια του ωκεανού θα είναι έξι φορές υψηλότερη το χρονικό διάστημα 2081-2100 από ότι είναι τώρα.
Η κλιματική κρίση επηρεάζει την υγεία μας
Η κλιματική κρίση θα μπορούσε να διακόψει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην τεχνολογία και τις επιστήμες που αφορούν την ανθρώπινη υγεία τον περασμένο αιώνα. Η ολοένα και αυξανόμενη θερμοκρασία του πλανήτη θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερους από 250.000 θανάτους ετησίως από το 2030 έως και το 2050, που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προέβλεψε μόλις πριν από 5 χρόνια. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες φέρνουν περισσότερες ασθένειες που προκαλούνται από σφάλματα και περιπτώσεις ελονοσίας, διάρροιας, θερμικού στρες, καρδιακών ανωμαλιών και υποσιτισμού. Η έλλειψη τροφίμων μπορεί να αποτελέσει σοβαρό ζήτημα. Περίπου το 1% των τροφίμων χάνεται από την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων λόγω των αυξανόμενων θερμοκρασιών. Αυτό αντιστοιχεί σε έλλειψη τροφίμων για περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους. Τα αυξανόμενα επίπεδα CO2 έχουν επίσης αρνητικό αντίκτυπο στη θρεπτική αξία ορισμένων καλλιεργειών, όπως το ρύζι, με αποτέλεσμα η κλιματική κρίση να έχει μειώσει την απόδοση των καλλιεργειών. Έχει επίσης επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη των λουλουδιών, πράγμα που σημαίνει ότι για παράδειγμα έντομα, όπως οι μέλισσες και οι πεταλούδες, που στηρίζουν την τροφή τους στη γύρη τίθενται σε κίνδυνο από την κλιματική κρίση. Και να μην ξεχνάμε τα λόγια του Αϊνστάιν: «Αν κάποτε οι μέλισσες αφανιστούν από προσώπου γης, δεν θα απομείνουν στον άνθρωπο παραπάνω από τέσσερα χρόνια ζωής»
Commentaires