Η εξέλιξη του ανθρώπου στην πορεία της ιστορίας του οδήγησε σε αλλαγές τόσο στην ευρύτερη κοινωνία όσο και στον ίδιο τον άνθρωπο ο οποίος αποχωρίστηκε της έννοιες της ολιγάρκειας και του μέτρου και τις αντικατέστησε με αυτές της απληστίας και της ολοένα και ασταμάτητης ανάγκης του για την απόκτηση και κατανάλωση αγαθών. Τα γεγονότα αυτά σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της βιομηχανικής επανάστασης μας επέδειξαν την μετάβαση σε μία άκρως καταναλωτική εποχή. Αν, όμως, αναλογιστούμε την αύξηση του πληθυσμού αλλά και του πλούτου που καθιστά τη ζήτηση για σπάνιες πρώτες ύλες μεγαλύτερη από ποτέ, εξαντλεί τους πόρους του πλανήτη με ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι αναπληρώνονται, και τη εντεινόμενη ανεπάρκεια η οποία οδηγεί αφενός σε υποβάθμιση του περιβάλλοντος, αφετέρου στην αύξηση των τιμών των πόρων θα διαπιστώσουμε ότι για την ικανοποίηση όλων αυτών των αγαθών θα χρειαζόντουσαν όχι ένας αλλά τρεις πλανήτες όπως η Γη.
Έτσι, στις 2 Δεκεμβρίου του 2015 η ΕΕ ενέκρινε ένα σχέδιο δράσης για να στηρίξει την επιτάχυνση της μετάβασης της Ευρώπης προς μια κυκλική οικονομία με σκοπό την τόνωση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας, την προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Το συγκεκριμένο σχέδιο προβλέπει 54 μέτρα για να «κλείσει» ο κύκλος ζωής των προϊόντων από την παραγωγή και την κατανάλωση μέχρι τη διαχείριση των αποβλήτων και την αγορά δευτερογενών πρώτων υλών. Παράλληλα, ορίζει πέντε τομείς προτεραιότητας των οποίων η μετάβαση θα επιταχυνθεί σε όλο το εύρος της αξιακής αλυσίδας τους (πλαστικά, απόβλητα τροφίμων, πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας, κατασκευές και κατεδαφίσεις, βιομάζα και υλικά βιολογικής προέλευσης) και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην οικοδόμηση ισχυρών θεμελίων επί των οποίων μπορούν να στηριχθούν και να ευδοκιμήσουν οι επενδύσεις και η καινοτομία.
Η κυκλική οικονομία είναι σε κάποιο βαθμό η μετεξέλιξη της ανακύκλωσης, έχει όμως και μια σημαντική διαφορά. Στην ανακύκλωση, ένα χρησιμοποιημένο προϊόν αποσυντίθεται σε πρώτες ύλες που ανακτώνται προς επαναχρησιμοποίηση στην παραγωγή νέων προϊόντων. Στην κυκλική οικονομία, το προϊόν σχεδιάζεται εξαρχής, έτσι ώστε να μπορεί να γίνεται ανακατασκευή και επαναμεταποίηση, για να επαναχρησιμοποιηθεί ως καινούργιο. Μπαίνει, έτσι, φρένο στην αλόγιστη εξάντληση, των πλουτοπαραγωγικών πόρων του πλανήτη και την καταστροφή της βιόσφαιρας λόγω της ρύπανσης του περιβάλλοντος και της συνεπαγόμενης κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας προϋποθέτει νέους τρόπους σύλληψης και σχεδιασμού προϊόντων. Πολλά κράτη έχουν θέσει την κυκλική οικονομία στον πυρήνα της αναπτυξιακής στρατηγικής τους, καθώς συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας και την ορθολογικότερη χρήση των φυσικών πόρων, στον περιορισμό της ρύπανσης της ατμόσφαιρας, του εδάφους και των υδάτων, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Εκτός από τα οφέλη για το περιβάλλον, μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική και οικονομική ευημερία, δημιουργώντας θέσεις απασχόλησης και να αποτελέσει πηγή ανάπτυξης και καινοτομίας.
Όντας γνώστες πλέον του βιώσιμου σχεδίου που έχει ετοιμάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την κυκλική οικονομία, ήρθε η ώρα να εστιάσουμε σε έναν από τους στόχους της που είναι το κομμάτι της διαχείρισης των αποβλήτων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς οι πλουσιότερες χώρες τείνουν να παράγουν περισσότερα απόβλητα, ενώ ο τουρισμός συμβάλλει σε υψηλότερα ποσοστά αστικών αποβλήτων. Η μείωση των αποβλήτων και η σωστή επεξεργασία τους κρίνονται απαραίτητες ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Για αυτό τον λόγο, η ΕΕ στοχεύει στην πρόληψη των αποβλήτων και την όσο το δυνατόν συχνότερη επαναχρησιμοποίηση των προϊόντων. Εάν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, προτείνεται η μέθοδος της ανακύκλωσης σε συνδυασμό με τη χρήση των αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας. Η επιβλαβέστερη λύση για το περιβάλλον και την υγεία, είναι η απλή διάθεση των αποβλήτων για παράδειγμα μέσω υγειονομικής ταφής, η οποία είναι η πιο διαδεδομένη μέθοδος διάθεσης αποβλήτων σε πολλές νοτιοανατολικές χώρες, παρ’ ότι συνιστά μια από τις φθηνότερες επιλογές. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του 2017, το 46% όλων των αστικών αποβλήτων στην ΕΕ ανακυκλώνεται ή κομποστοποιείται.
Έρευνες έχουν κατανέμει τα απόβλητα στην Ευρώπη ως εξής: 0,8 % σε γεωργία, δασοκομία, αλιεία, 8,5% σε νοικοκυριά, 10,3 % στην βιομηχανία, 25,3 % σε ορυχεία και λατομεία, 36,4 % σε κατασκευές και 18,7 % σε άλλου είδους απόβλητα. Έτσι η ΕΕ δίνει έμφαση στην πλήρη αποφυγή των αποβλήτων και στη μετατροπή τους σε δευτερογενείς πόρους υψηλής ποιότητας, που επωφελούνται από την εύρυθμη λειτουργία μιας αγοράς δευτερογενών πρώτων υλών. Επίσης η Επιτροπή έχει διερευνήσει το ενδεχόμενο να καθορίσει ένα εναρμονισμένο μοντέλο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για τη χωριστή συλλογή των αποβλήτων και την επισήμανση. Το σχέδιο δράσης προτείνει επίσης σειρά μέτρων με σκοπό την ελαχιστοποίηση των εξαγωγών αποβλήτων της ΕΕ και την αντιμετώπιση των παράνομων μεταφορών αποβλήτων. Στόχος είναι μέχρι το 2035 στην βελτίωση τόσο της κλιματικής αλλαγής όσο και της ανθρώπινης υγείας .