του Δημήτρη Σούκουλη
Καθώς διανύουμε τον 21ο αιώνα και προχωρούμε ολοένα και πιο βαθιά σε μια εποχή τεχνολογικής και βιομηχανικής κυριαρχίας, ορισμένες παρενέργειες είναι πλέον αδύνατον να αγνοηθούν. Η πιο προφανής παρενέργεια δεν είναι άλλη ,από την υπερθέρμανση του πλανήτη, η οποία μάλιστα, για πολλούς αναλυτές, συναγωνίζεται αντάξια τη θέση της μεγαλύτερης απειλής για τον πολιτισμό, με τον πυρηνικό πόλεμο! Δεδομένου λοιπόν ότι η ενεργειακή τροφοδότηση του πλανήτη συνεισφέρει τα μέγιστα στην κλιματική αλλαγή, η ανάγκη για χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας είναι πλέον αδιαμφισβήτητη, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται κυρίως προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ο επικρατέστερος τύπος ανεμογεννητριών -επίσημα γνωστές ως τρίπτερες ανεμογεννήτριες οριζοντίου άξονα- εκτός από τα πλεονεκτήματα, που οδήγησαν στην εδραίωσή του, έχει και ορισμένα, διόλου αμελητέα, μειονεκτήματα. Από οικολογικής άποψης, το πολύ μεγάλο μέγεθος ενός τέτοιου έργου καθιστά τις ανεμογεννήτριες αρκετά παρεμβατικές για την τοποθεσία εγκατάστασης (ανάγκες για διάνοιξη δρόμων μεταφοράς ,ογκώδεις βάσεις από μπετό και άλλα), που πολύ συχνά είναι παρθένα βουνά και δάση, αφού εκεί τα χαρακτηριστικά του ανέμου είναι τα επιθυμητά. Επιπλέον οι ενεργειακές επιδόσεις τους υπόκεινται σε περιορισμούς όπως για παράδειγμα η μείωση στην παραγωγή λόγω της αλληλεπίδρασης γειτονικών ανεμογεννητριών.
Μία εναλλακτική και πολλά υποσχόμενη πρόταση αξιοποίησης της αιολικής ενέργειας είναι το λεγόμενο Airborne Wind Energy (AWE) ή απλά Kite Energy δηλαδή η αξιοποίηση ανεμοπτέρων και αετών (με την έννοια των αιωροπτέρων και όχι των ζώων, ευτυχώς!) για την παραγωγή ενέργειας. Με αυτή την τεχνολογία ένας αετός δεσμεύει την ενέργεια του ανέμου και την μεταφέρει στην βάση του, μέσω ενός καλωδίου ή σύρματος (αναλόγως την κατηγορία). Το βασικό πλεονέκτημα αυτής της τεχνολογίας είναι το πολύ μεγάλο ύψος στο οποίο μπορεί να λειτουργήσει, όπου ο άνεμος είναι πιο σταθερός και δυνατός. Συγκριτικά αναφέρεται ότι μία τυπική ανεμογεννήτρια του 1,5 MW έχει ύψος περίπου 100 μέτρα ενώ ο αετός φτάνει μέχρι τα 500! Επιπλέον, η διάταξη είναι συγκριτικά απλούστερη και ελαφρύτερη της κλασσικής ανεμογεννήτριας, της οποίας η βάση και ο πύργος, κατασκευές πολύ στιβαρές και ογκώδεις αντικαθίστανται από μία σαφώς μικρότερη βάση και ένα σύρμα που την συνδέει με τον αετό.
Θεωρητικά λοιπόν μιλάμε για μία συσκευή η οποία έχει την δυνατότητα να παρέχει περισσότερη και πιο φθηνή ενέργεια. Στην πράξη όμως -όπως συμβαίνει άλλωστε και με όλες τις καλές ιδέες- τα πλεονεκτήματα αυτά συνοδεύονται από κάποια προβλήματα. Αυτά προκύπτουν κυρίως, από τη περιπλοκότητα που εισάγει η πτήση του αιωροπτέρου, η οποία καθιστά την λειτουργία ασταθή και απρόβλεπτη. Η συσκευή γίνεται επιρρεπής σε αλλαγές και η πιθανότητα για σφάλμα είναι αυξημένη. Σ’ αυτά έρχεται να προστεθεί και η ανάγκη για προσγείωση και απογείωση του αετού όποτε το ορίζουν οι ανεμολογικές συνθήκες, εγχείρημα διόλου εύκολο από τεχνολογικής απόψεως.
Ο τομέας του Kite Energy βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο με μικρό επενδυτικό ενδιαφέρον και οι εταιρίες που ασχολούνται με αυτόν θα πρέπει να ξεπεράσουν αρκετές προκλήσεις προκειμένου να δουν την τεχνολογία τους να κερδίζει έδαφος στην αγορά των ΑΠΕ. Η ανάπτυξη συστημάτων αυτομάτου ελέγχου και τηλεχειρισμού, η χρήση αισθητήρων και η επίλυση ζητημάτων ασφάλειας και αξιοπιστίας είναι μερικές μόνο από αυτές τις προκλήσεις. Μέσα στα επόμενα χρόνια η έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά και δοκιμαστικές εφαρμογές- όπως αυτή στο Κουρασάο της εταιρίας Kitepower - θα μας δώσουν τα απαραίτητα δεδομένα για να μπορέσουμε με μεγαλύτερη σιγουριά να κρίνουμε αν θα αποτελέσει, σύμφωνα με τον Bill Gates, την μαγική λύση στο ενεργειακό πρόβλημα και μία πολύ χρήσιμη –και σίγουρα την πιο ευφάνταστη- προσθήκη στο οπλοστάσιο ενάντια στην κλιματική αλλαγή.